Ρεπορτάζ: Χρήστος Μαζάνης
«Το 70-80% του δομικού ιστού στη χώρα μας είναι παλαιό. Το μεγαλύτερο κομμάτι του δομικού ιστού της χώρας είναι χτισμένο με παλαιούς αντισεισμικούς κανονισμούς ή χωρίς κανέναν αντισεισμικό κανονισμό, καμία επίβλεψη ή μελέτη με αποτέλεσμα να υπάρξει πρόβλημα σε ενδεχόμενο ισχυρό σεισμό», υποστηρίζει σε συνέντευξή του στη «Ζούγκλα» ο καθηγητής Σεισμολογίας και Φυσικής της Λιθόσφαιρας του ΑΠΘ και διευθυντής του Εργαστηρίου Γεωφυσικής, Κωνσταντίνος Παπαζάχος.
Ο καθηγητής αναφέρεται, μεταξύ άλλων και στον πρόσφατο σεισμό των 5,1 Ρίχτερ, ο οποίος ταρακούνησε τη Νότια Εύβοια, εξηγώντας το φαινόμενο της μετασεισμικής ακολουθίας.
Τι συμβαίνει στη Νότια Εύβοια
«Η σεισμική ακολουθία στη Νότια Εύβοια θα συνεχίζεται για πολύ ακόμα. Αυτοί οι σεισμοί, δηλαδή τα 5 Ρίχτερ σε αυτή την περιοχή, δεν σβήνουν εύκολα. Δεν είναι καθόλου απίθανο αύριο, μεθαύριο να έχουμε εκ νέου 4 Ρίχτερ ή 4,8, αλλά είναι μέσα στο φυσιολογικό μιας τέτοιας ακολουθίας. Το κακό είναι ότι ακόμα και μικροί σεισμοί στην περιοχή όταν γίνονται, δηλαδή 3 Ρίχτερ, οι κάτοικοι θα τους καταλαβαίνουν διότι η περιοχή ενδιαφέροντος δεν είναι στον θαλάσσιο χώρο, αλλά στα όρια του θαλάσσιου χώρου και της στεριάς. Όμως απομακρύνεται όλο και περισσότερο το σενάριο να έχουμε κάτι δυσμενέστερο στην περιοχή. Βέβαια, η μετασεισμική ακολουθία θα ακολουθήσει για μήνες και μάλιστα ακόμα και το καλοκαίρι που μας έρχεται κάποιοι μετασεισμοί θα συμβούνε. Οπότε οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής να έχουν υπομονή», λέει ο καθηγητής.
«Η Ελλάδα είναι η σεισμογενής χώρα του ευρωπαϊκού χώρου»
«Το 60% της ευρωπαϊκής σεισμικότητας συμβαίνει στην Ελλάδα, οπότε η Ελλάδα είναι η σεισμογενής χώρα του ευρωπαϊκού χώρου», επισημαίνει ο Κώστας Παπαζάχος και προσθέτει:
«Έχουμε ισχυρούς σεισμούς. Πριν από δύο χρόνια είχαμε τον σεισμό στη Σάμο που ήταν μεγέθους 7 Ρίχτερ και χάσαμε δύο παιδάκια. Επίσης, στον Τύρναβο είχαμε τα 6 Ρίχτερ, αλλά ευτυχώς υπήρξαν μόνο σοβαρές ζημιές και όχι νεκροί. Τα σύγχρονα σπίτια στην Ελλάδα είναι καλής ποιότητας και αντέχουν σε ισχυρούς σεισμούς. Στο Αρκαλοχώρι είδατε πως τα σύγχρονα σπίτια δεν έπαθαν πρακτικά τίποτα. Τα παλαιά όμως που πάθανε δεν ήταν ποτέ σχεδιασμένα για να αντέχουν σε τέτοιες σεισμικές κινήσεις. Κάποια από τα παλιά έχουν εμπειρικές προσεγγίσεις που μειώνανε την επικινδυνότητα».
«Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με τα κτήρια πριν το 1955 και τα σύγχρονα αυθαίρετα»
«Όμως η αλήθεια είναι πως τα παλαιά σπίτια στην Ελλάδα, στο ενδεχόμενο ενός ισχυρού σεισμού, έχουνε πρόβλημα. Το είδαμε με τον σεισμό του 2017 στη Λέσβο και το είδαμε και στην Κω, όπου και εκεί είχαμε θύματα. Στην Ελλάδα έχουμε λοιπόν ένα κομμάτι καινούργιου δομικού ιστού, αλλά και ένα κομμάτι που δυστυχώς είναι ακόμα παλιό», συνεχίζει.
«Τα κομβικά σημεία στην Ελλάδα είναι ο αντισεισμικός κανονισμός του 1955. Όλα τα σπίτια μετά το 1955 έχουν μια αντισεισμική επάρκεια. Το 1981 ο κανονισμός βελτιώθηκε, έπειτα το 1955, μετά το σεισμό της Κοζάνης. Άρα τα πολύ καινούργια σπίτια είναι ασύγκριτα καλύτερα από τα παλαιά. Μελέτες δείχνουν 4 με 5 φορές καλύτερα. Έχουμε όμως δύο προβλήματα. Έχουμε έναν πολύ μεγάλο δομικό ιστό ο οποίος είναι χτισμένος πριν το 1955 ή και μετά το 1955, αλλά σε περιοχές που δεν εφαρμοζόταν, κυρίως στην επαρχία. Στη Νότια Εύβοια, για παράδειγμα, υπάρχουν πολλά σπίτια χτισμένα πριν το 1955. Έχουμε όμως και σύγχρονα κτήρια που χτίστηκαν με τους κανονισμούς, αλλά χωρίς επίβλεψη και έλεγχο, δηλαδή τα αυθαίρετα, τα οποία πολλά από αυτά νομιμοποιήθηκαν χωρίς να έχουν αντισεισμική επάρκεια. Αυτά είναι κτήρια τα οποία μπορεί να χτίστηκαν και πριν από 5 χρόνια ή 10 χρόνια», σημειώνει χαρακτηριστικά.
«Σπίτια αναβαθμίζονται ενεργειακά και είναι αντισεισμικά ακατάλληλα»
«Δείτε τι έγινε στο Δαμάσι. Παλαιό το σχολείο, πετρόχτιστο, οριακά κράτησε, πρόλαβαν τα παιδάκια και βγήκαν. Στη Βρίσα έπεσε η στέγη. Πρέπει οπωσδήποτε να δείξουμε μια ευαισθησία, εκτός από τα δικά μας σπίτια, ιδίως σε κτήρια παλαιά που είναι χώροι συνάθροισης κοινού, όπως νοσοκομεία και σχολεία. Πρέπει να κάνουμε πράγματα στοχευόμενα, αλλά δυστυχώς στην Ελλάδα είμαστε ακόμα πίσω», λέει σε άλλο σημείο της συζήτησης.
«Η επένδυση στην πρόληψη δυστυχώς είναι μικρή και το πρόβλημα με την αντισεισμική προστασία θα συνεχίζεται. Στην Ελλάδα είμαστε πολύ καλοί στη μετασεισμική αντιμετώπιση, δηλαδή στην επέμβαση, στα συνεργεία, στις εκπαιδεύσεις, στην αποκατάσταση, αλλά έχουμε μεγάλο πρόβλημα σε όλα τα επίπεδα στο κομμάτι των προληπτικών ενεργειών, δηλαδή στο πώς θα μειώσουμε, επενδύοντας χρήματα, τις επιπτώσεις από ισχυρούς σεισμούς. Εκεί πάσχουμε», υποστηρίζει.
«Θα μπορούσαν, για παράδειγμα, οι ενεργειακές αναβαθμίσεις των κατοικιών να συνδυαστούν με αναβαθμίσεις για τη συμπεριφορά απέναντι σε σεισμούς. Φανταστείτε ότι υπάρχουν περιπτώσεις που ενισχύονται ενεργειακά κατασκευές που είναι αντισεισμικά ακατάλληλες. Και το είδαμε αυτό στο σεισμό της Σάμου. Κτήρια που είχαν αναβαθμιστεί ενεργειακά με καινούργια κουφώματα και άλλα, καταστράφηκαν ολοσχερώς», προσθέτει.
«Οι επόμενοι ισχυροί σεισμοί στη χώρα μας θα έχουν επιπτώσεις»
«Εάν αγοράσετε ένα μεταχειρισμένο σπίτι, ποιος φωνάζει μηχανικό να του κάνει αντισεισμικό έλεγχο; Υπάρχει απροθυμία του κόσμου για έναν κίνδυνο που είναι μακροπρόθεσμος. Γενικά ο πολίτης δεν επενδύει στην ασφάλεια του σπιτιού όσον αφορά τους σεισμούς. Επενδύει στο σπίτι του σε άλλα. Συνεπώς οι επόμενοι ισχυροί σεισμοί θα έχουν επιπτώσεις, δεν μπορούν να μην έχουν, γιατί έτσι είναι ο δομικός ιστός της χώρας μας», καταλήγει ο κος Παπαζάχος.
