Εμβόλιο ή φάρμακο;

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας δεν είναι σίγουρο ότι οι ασθενείς που θεραπεύτηκαν από τον covid -19 διαθέτουν μερικώς ή απολύτως ανοσία απέναντι στη ασθένεια. Την Δευτέρα που μας πέρασε και κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου στην έδρα του Οργανισμού στη Γενεύη, ο Μάικ Ράιαν διευθυντής του προγράμματος διαχείρησης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, ανέφερε πως έχει διαπιστωθεί ότι υφίστανται ασθενείς οι οποίοι δεν παράγουν ικανό αριθμό αντισωμάτων που θα τους απέτρεπαν να αντισταθούν με αποτελεσματικότητα σε μια δεύτερη προσβολή από τον ιό.

Μια μελέτη νοσούντων στη Σαγκάη της Κίνας κατέδειξε πως ορισμένοι ασθενείς δεν παράγουν καθόλου αντισώματα. Κάτι τέτοιο θα έθετε εν αμφιβόλω ενδεχομένως δε και να ανέτρεπε, το σύνολο της θεωρίας περί συλλογικής ανοσίας ή ανοσίας της αγέλης.

Ο ειδκός λοιμοξιολόγος και σύμβουλος του Εμμ. Μακρόν, Ζαν Φρανσουά Ντε Φρεσί πρόεδρος του επιστημονικού συμβουλίου για τον covid -19, έχει ήδη προειδοποιήσει πως σε ορισμένους ασθενείς τα αντισώματα μπορούν να εμφανιστούν ακόμα και μετά από 28 ημέρες από την πρώτη προσβολή από τον ιό. Αυτό σημαίνει, ότι όπως και οι προηγούμενες διαπιστώσεις πως δεν είναι δυνατόν να αρθούν σύντομα και όλα μαζί τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την μείωση της εξάπλωσης του κορωνοϊού.

Ο νέος αυτός κορωνοϊός εξαπλώνεται με ρυθμό 10 φορές μεγαλύτερο από τον ιό της γρίπης που αντιμετωπίσαμε ως πανδημία το 2009 επισημαίνει ο σύμβουλος του προέδρου της Γαλλίας. Ο γνωστός Γάλλος επιστήμονας εκτιμά ότι μέχρι στιγμής τουλάχιστον και σε ευρωπαικό επίπεδο έχουν προσβληθεί περί το 10 – 15% του πληθυσμού, ποσοστό που αποτελεί και αυτό που αποκαλούμε «πληθυσμιακή ανοσία». Σε αυτό τουλάχιστο το στάδιο το ποσοστό αυτό θεωρείται εξαιρετικά χαμηλό ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά λόγω συλλογικής ανοσίας μια δεύτερη επέλεση του covid-19. Ως εκ τούτου δεν είναι δυνατόν, να προχωρήσουμε σε μια συνολική άρση των μέτρων περιορισμού μετακινήσεων καθώς και παραμονής στο σπίτι και μάλιστα σύντομα. Ο ρυθμός εξάπλωσης του covid-19 και άρα προσβολής του πληθυσμού στη Γαλλία επί παραδείγματι είναι κατά τον Γάλλο επιστήμονα πιο μικρή από αυτή που θα μπορούσε κανείς να φανταστεί.

Από τις μέχρι πρόσφατα μελέτες που έχουν διεξαχθεί στους πυρήνες εξάπλωσης της ασθένειας στη Γαλλία, κυρίως στην Αλσατία και τη Λωρένη καταδεικνύουν μέσω στατιστικού δείγματος πως μόνο 6,7 – 10 εκ. Γάλλοι πολίτες ήρθαν σε επαφή με τον ιό αυτό και ως εκ τούτου διαθέτουν a priori ανοσία. Σε αυτούς περιλαμβάνονται και οι ασυμπτωματικοί. Αυτός ο αριθμός είναι ακόμη πολύ μικρός για να επιτρέψει στον πληθυσμό να αναπτύξει ανοσία αγέλης η οποία θα μπορούσε να φρενάρει αποτελεσματικά και πραγματικά την κυκλοφορία του ιού. Κατά τον σύμβουλο του Εμμ. Μακρόν, μία αποτελεσματική ανοσία της αγέλης θα σήμανε πως το 82% του πληθυσμού μιας χώρας θα έχει προσβληθεί από τον ιό και άρα θα έχει δυνητικά αναπτύξει ανοσία. Για όλους αυτούς τους λόγους η άρση των μέτρων και κυρίως ο περιορισμός των πολιτών στο σπίτι τους πρέπει να γίνει προοδευτικά και με μεγάλη προσοχή.

Όλα τα παραπάνω καταδεικνύουν ότι η επιστημονική κοινότητα είναι εξαιρετικά καχύποπτη όσον αφορά το θέμα της άρσης των μέτρων αν και αναγνωρίζει πως υφίσταται σοβαρό πρόβλημα στις οικονομίες των χωρών και κατά συνέπεια στους πολίτες αυτού του κόσμου. Η επιστημονική κοινότητα καταλήγει ωστόσο πως η μοναδική πραγματική λύση στο πρόβλημα και το μέσον που θα επιτρέψει τη διημιουργία ενός τείχους απέναντι στον covid-19, θα είναι το εμβόλιο.

Μ. Δερμιτζάκης: «Προφανώς μεταλάσσεται ο κορωνοϊός»

Μιλώντας στο zougla.gr ο καθηγητής Γενετικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Γενεύης Μανώλης Δερμιτζάκης, απάντησε στο ερώτημα αν οι πολλές μεταλάξεις σε αυτόν τον κορωνοϊό προκαλεί μείζον ζήτημα στην ανακάλυψη του εμβολίου.

«Προφανώς μεταλάσσεται ο κορωνοϊός, το θέμα είναι να βρούμε γρήγορα το εμβόλιο. Εφόσον το βρούμε, που αν αυτό γίνει ως το τέλος του χρόνου θα είναι επιτυχία,  τότε θα μπορούμε να κάνουμε Update στη βασική μεθοδολογία του εμβολίου όπως κάνουμε και στα εμβόλια της γρίπης. Δεν μας ανησυχούν οι μεταλλάξεις – το θέμα είναι να βρούμε γρήγορα το εμβόλιο».

Ο επίσης καθηγητής Γενετικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Κ. Τριανταφυλλίδης, εξηγεί πως όντως αυτός ο ιός μεταλάσσεται και μάλιστα με μεγάλες ταχύτητες αλλά πως τειλικά αυτό δεν αποτελεί κατ΄ανάγκη αξεπέραστο πρόβλημα για την παρασκευή αποτελεσματικού εμβολίου.

«Θα έχουμε αυτόν τον ιό τουλάχιστον μια διετία. Και αν δεν έχουμε εμβόλιο, δεν υπάρχει θεραπεία»
δηλώνει ο ομότιμος καθηγητής Γενετικής του ΑΠΘ, Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης.
«Έχει διαπιστωθεί ότι σ΄ αυτόν τον ιό δημιουργείται περίπου μια μετάλλαξη κάθε μήνα. Βρετανοί αλλά και Κινέζοι επιστήμονες, οι οποίοι μελέτησαν τη γενετική σύσταση του διαπίστωσαν ότι κυκλοφορούν τρία διαφορετικά στελέχη. Αυτή είναι μια από τις πιθανές εξηγήσεις, για τα ποικίλα κλινικά συμπτώματα, που παρουσιάζονται στους ασθενείς».
«Σημαντικό ρόλο, ως προς τα κλινικά συμπτώματα, φαίνεται να παίζουν η γενετική σύσταση, το dna του ανθρώπου, το φύλο αλλά και η ύπαρξη διαφορετικού ανοσολογικού συστήματος. Αυτό σημαίνει, ότι υπάρχουν φορείς, που έχουν διαφορετικά γονίδια, τα οποία τους δίνουν μια ανοσία έναντι, όχι μόνο αυτού του ιού, μα και άλλων ιών», συμπλήρωσε ο καθηγητής.
Στο ερώτημα εξάλλου εάν οι μεταλλάξεις του ιού θα επηρεάσουν το εμβόλιο απάντησε ότι θα το επηρεάσουν μεν, λιγότερο απ΄ότι το εμβόλιο για τον ιό της γρίπης. Πάντως, εμφανίστηκε αισιόδοξος ότι μέχρι τον Μάιο θα υπάρχει στα χέρια των γιατρών φάρμακο για την αντιμετώπιση των ιογενών λοιμώξεων. Συνεπώς το δεύτερο κύμα, που ενδεχομένως να έρθει από τον Σεπτέμβριο, θα βρει την επιστημονική κοινότητα περισσότερο έμπειρη και με κάποιο φάρμακο στα χέρια της.
Ο καθηγητής εξέφρασε την ελπίδα ότι μέχρι τότε «θα υπάρχουν και αξιόπιστα τεστ αντισωμάτων, τα οποία θα μπορούν να δώσουν αποτέλεσμα μέσα σε δυο – τρία λεπτά και θα είναι πάρα πολύ φθηνά, οπότε όποιος έχει τα αντισώματα θα μπορεί να κυκλοφορεί και όποιος δεν έχει θα μπορεί να καθίσει σε καραντίνα για κάποιο χρονικό διάστημα» .

Είναι προφανές πως τουλάχιστον σε αυτή τη φάση η επιστήμονες συνειδητοποιούν πως ούτε είναι εφικτή άμεσα και αποτελεσματικά και σε οποιαδήποτε περίπτωση διαχρονικά η ανοσία της αγέλης απέναντι στον covid-19 ούτε και είναι εφικτή μέσα στους επόμενους μήνες η έρευνα, παρασκευή και τέλος διάθεση ενός αποτελεσματικού εμβολίου. Το εμβόλιο είναι κάτι που θα έρθει εν καιρώ και μετά από αρκετούς μήνες. Ως εκ τούτου, κατά την επιστημονική κοινότητα και όπως προκύπτει από τις δηλώσεις ειδικών, σε πρώτη φάση η ελπίδα επικεντρώνεται στον εντοπισμό ενός αποτελεσματικού φαρμακευτικού σκευάσματος ή κοκτέιλ σκευασμάτων. Αυτή τη στιγμή ελέγχονται ή διερευνώνται ή βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο κλινικής έρευνας μια σειρά σκευάσματα γνωστά από το παρελθόν τα οποία κατά μόνας ή μαζί με άλλες ουσίες ενδεχομένως να αποδειχθούν αποτελεσματικά όπλα κατά του ιού. Ωστόσο, η διεθνής επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί πως τα γνωστά από το παρελθόν σκευάσματα κατά της ελονοσίας (χλωροκίνη) ή κατά του ιου Έμπολα προκαλούν παρενέργειες που σε ορισμένες περιπτώσεις όπως η χλωροκίνη επηρεάζουν είτε την καρδιά, είτε και τα νεφρά των ασθενών, προκαλώντας σοβαρές επιπλοκές. 

Προσφάτως, απαγορεύτηκε η χρήση χλωροκίνης στη Σουηδία για την θεραπεία ασθενών με κορωνοϊό και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί η χώρα αυτή ήταν η πρώτη που επέβαλε την θεραπεία με χλωροκίνη στα νοσοκομεία της. Τα αποτελέσματα ωστόσο, δεν ήταν ενθαρρυντικά, ενώ διαπιστώθηκαν και οι παρενέργειες που προκαλεί το φάρμακο.