Μεγάλο τείχος των κλασικών χρόνων, το οποίο ορίζει και προστατεύει τη βόρεια όψη μνημειακού οικοδομήματος, που ερμηνεύεται ως το ανάκτορο της τελευταίας βασιλικής δυναστείας της Αρχαίας Πάφου, έφεραν στο φως οι ανασκαφές του Πανεπιστημίου Κύπρου στην Παλαίπαφο, σε μικρή απόσταση ανατολικά του ιερού της Παφίας Αφροδίτης.
Το τείχος, η τοιχοδομία του οποίου είναι εξαιρετικής ποιότητας και σώζεται σε ύψος πέραν του ενάμισι μέτρου, αναπτύσσεται σε όλο το μήκος της βόρειας πλαγιάς του οροπεδίου του Χατζηαπτουλλά και ξεπερνά τα 80 μέτρα.
Πρόκειται για ένα σύνθετο έργο αμυντικής αρχιτεκτονικής, το οποίο αποτελείται από ένα βασικό τείχος πλάτους τριών μέτρων, στο οποίο εδράζονται στενές και μακριές αντηρίδες που φτάνουν στην άκρια της πλαγιάς.
Εκεί συναντούν το πρώτο οριζόντιο άνδηρο (ανάχωμα, ύψωμα). Τα άνδηρα αποτελούν το πλέον εντυπωσιακό στοιχείο του μνημείου: είναι κτισμένα με προσεγμένη λιθοδομή, το ένα πιο χαμηλά από το άλλο, στην απότομη κατωφέρεια της πλαγιάς και δημιουργούν ανάμεσά τους διαζώματα. Έως στιγμής έχουν εντοπισθεί δυο άνδηρα, αλλά φαίνεται να υπάρχει και τρίτο πιο χαμηλά, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι όλη η φυσική κλιτής είχε ενσωματωθεί σε αυτό το μεγαλόπνοο έργο.
Τα διαμερίσματα που δημιουργούνται ανάμεσα στις αντηρίδες και τα άνδηρα δεν είναι νεκροί χώροι: σε αυτούς φιλοξενούνται οι αποθήκες και οι βιοτεχνικές εγκαταστάσεις του ανακτόρου. Η αποστολή έχει συλλέξει μεγάλο αριθμό θραυσμάτων από αποθηκευτικά αγγεία (ντόπια και εισηγμένα) και εντόπισε κατά θέση δύο πίθους, καθώς και λίθινους αγωγούς και λεκάνες.
Μεγάλοι στρωτήρες (κεραμίδια) που χρονολογούνται στην κλασική περίοδο (μάλλον στον τέταρτο αιώνα π.Χ.) και υλικό με αποτυπώματα δοκαριών και καλαμιών, που προέρχεται από οροφές που έχουν καταπέσει, επιβεβαιώνει ότι οι αποθηκευτικοί χώροι ήταν στεγασμένοι και τύγχαναν ιδιαίτερης φροντίδας. Στους τοίχους σώζονται κονιάματα, σε κάποια διακρίνεται ακόμη και χρώμα.
Η ανασκαφική έρευνα, υπό τη διεύθυνση της καθηγήτριας Μαρίας Ιακώβου, διήρκεσε πέντε βδομάδες, χάρη στις χορηγίες της Alpha Bank και των κκ Χριστάκη Αγαθαγγέλου και Στέφανου Στεφάνου από τα Κούκλια, οι οποίοι επωμίστηκαν το κόστος διαμονής και σίτισης των φοιτητών, που εργάζονται εθελοντικά στο ερευνητικό πρόγραμμα κάθε χρόνο.
Σε επίσκεψή του στην ανασκαφή, ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου Κωνσταντίνος Χριστοφίδης ευχαρίστησε τους χορηγούς και τόνισε την καθοριστική σημασία της συμμετοχής μελών της κοινότητας σε αυτό το μακροπρόθεσμο πρόγραμμα ανάδειξης των μνημείων και της ιστορίας της Παλαιπάφου.
Στόχος του αρχαιολογικού προγράμματος Παλαιπάφου, το οποίο διευθύνει η καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Μαρία Ιακώβου, είναι η αποσαφήνιση του αστικού ιστού της πρωτεύουσας του βασιλείου της Αρχαίας Πάφου που αναπτύσσεται στα οροπέδια γύρω από το ιερό της Αφροδίτης.
