Είναι γνωστό ότι οι ψυχολογικές μεταπτώσεις είναι συχνές στις γυναίκες που έχουν πρόσφατα γεννήσει. Χωρίς να είμαστε σίγουροι γιατί κάποιες γυναίκες θα εκδηλώσουν κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα ενώ άλλες όχι, πιστεύουμε ότι σημαντικοί παράγοντες που ευοδώνουν τις αλλαγές της ψυχολογικής διάθεσης είναι η απόσυρση των ορμονών, ο αποχωρισμός από το βρέφος, καθώς και οι αυξημένες ανάγκες φροντίδας που απαιτεί το νέο μέλος της οικογένειας.
Περίπου το 70% των γυναικών που γέννησαν θα είναι ευσυγκίνητες και θα κλαίνε εύκολα για λίγες ημέρες. Αυτή η παροδική ευσυγκινησία συνήθως εκδηλώνεται την 3η-4η ημέρα και τυπικά εξαλείφεται μετά το πέρας μιας εβδομάδας. Διεθνώς, αυτή η παροδική αλλαγή διάθεσης καλείται «blues».
Αν η κακή διάθεση παραμείνει μετά το πέρας των 15 ημερών από τη γέννα, τότε μπορεί να εγκαθίσταται μια μορφή κατάθλιψης, η λεγόμενη επιλόχειος κατάθλιψη. Η επιλόχειος κατάθλιψη συμβαίνει σε περίπου 1 στις 10 γυναίκες και είναι συχνότερη σε αυτές με ιστορικό κατάθλιψης καθώς και σε περιπτώσεις όπου η έκβαση της εγκυμοσύνης δεν ήταν η επιθυμητή.
Η λεχώνα που έχει κατάθλιψη μπορεί να παρουσιάζει χαμηλή διάθεση (τίποτα δεν την ευχαριστεί), εύκολο κλάμα, χαμηλή αυτοπεποίθηση, υπερβολικούς φόβους και ανησυχίες για το βρέφος, διαταραχές της όρεξης και του ύπνου. Η κατάθλιψη γενικά θεωρείται σοβαρή, αν η γυναίκα τακτικά παραμελεί το βρέφος της ή αρχίζει να καλλιεργεί επίμονα αρνητικές σκέψεις (θανάτου, αυτοκτονίας, κακό για το βρέφος κ.λπ.). Είναι βασική μέριμνα του γιατρού να εντοπίζει και να παραπέμπει λεχώνες με πιθανή κατάθλιψη στους ειδικούς, ώστε αυτή να αντιμετωπίζεται αμεσότερα και αποτελεσματικότερα.
Ενώ η επιλόχειος κατάθλιψη είναι συχνή, η επιλόχειος ψύχωση είναι σπάνια. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η γυναίκα συνήθως εκδηλώνει παραλήρημα και ψευδαισθήσεις, τύπου σχιζοφρένειας. Δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει ιστορικό στην ίδια ή την οικογένεια. Η ψύχωση απαιτεί ψυχιατρική αντιμετώπιση.
Καθώς οι ψυχολογικές διαταραχές στη λοχεία τείνουν να επαναλαμβάνονται σε μελλοντικές εγκυμοσύνες, είναι σημαντικό να υπάρχει επαγρύπνηση από τη μεριά των γιατρών και των συγγενών, προκειμένου συμπτώματα ψυχολογικής φύσεως να εντοπίζονται νωρίς και να προγραμματίζεται η ανάλογη υποστήριξη.
Ειδικά στην περίπτωση της επιλόχειας ψύχωσης, μπορεί να είναι προτιμότερο για τη γυναίκα να μην προχωρήσει σε μελλοντική εγκυμοσύνη, αν και μια τέτοια απόφαση καλό είναι να εξατομικεύεται.
Το άρθρο επιμελήθηκε και υπογράφει ο Θάνος Παπαθανασίου
MD (London) MRCOG FHEA
Μαιευτήρας Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Λονδίνου
www.gynaikologos.net
