«Το καλό πράγμα αργεί να γίνει» λέει η κλασική μας παροιμία και το δίδαγμά της ταιριάζει γάντι στο Europa Universalis 3. Η Paradox Interactive, developer που βρίσκεται πάντα μέσα στην καρδιά των οπαδών των 4X–Grand strategy, θεώρησε σωστό να αφήσει έξι χρόνια να περάσουν από το εξαιρετικό Europa Universalis 2. Αδιαφορώντας για τον λόγο δεν μπορούμε παρά να επικροτήσουμε την απόφαση της αυτή εφόσον το Europa Universalis 3 ελάχιστη σχέση έχει σε επίπεδο ποιότητας με τα προηγούμενα μέρη της σειράς.

Αρχές του 2007 κυκλοφορεί το Europa Universalis 3 και οι gamers μένουν άναυδοι από την χαρά τους. Αντιλαμβανόμενη τα αδύνατα σημεία των προκατόχων του, η Paradox χτίζει το νέο Europa πάνω σε μια graphics engine δικής της κατασκευής που. Η Clausewitz engine, με όνομα δανεισμένο από τον πασίγνωστο Πρώσο στρατηγό που έγραψε το βιβλίο Περί Πολέμου, αλλάζει εντελώς την μορφή του Europa franchise βελτιώνοντας απίστευτα τα γραφικά και προσφέροντας έναν ανάγλυφο, πιο «ζωντανό» χάρτη για να κατακτήσετε.

Europa Imperialis!
Είναι γνωστό ότι όλοι εμείς οι πολεμοκάπηλοι gamers έχουμε γραμμένα τα σενάρια στα παλαιότερα των υποδημάτων μας, η πλοκή ενός σκληροπυρηνικού Strategy είναι ένα περιτύλιγμα που περικλείει το απύθμενο gameplay με το οποίο θέλουμε να ασχοληθούμε. Το Europa Universalis 3 λοιπόν περιέχει ένα σκασμό από ιστορικά σενάρια που στοχεύουν σε όσους από εσάς αρέσκονται σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους. Ανάμεσα στα σενάρια θα βρείτε την πτώση του Βυζαντίου, την ανακάλυψη του Νέου Κόσμου (Αμερικής), τον Αμερικάνικο πόλεμο της Ανεξαρτησίας, τον Τριακονταετή Πόλεμο και κάμποσες αιματοβαμμένες ιστορικές περιόδους. Το θετικό με τα ιστορικά σενάρια είναι ότι θα ξεκινήσετε με έναν αριθμό προεπιλεγμένων κρατών, δηλαδή θα μπείτε ουσιαστικά «φτιαγμένοι» στο παιχνίδι, με έτοιμες τεχνολογίες, οικοδομήματα κ.τ.λ. παρακάμπτοντας την χρονοβόρα πορεία που οδηγεί στο χτίσιμο ενός έθνους.

Αν δεν σας αρέσουν οι ετοιματζίδικες λύσεις, θα επιλέξετε το ιστορικό μεν σενάριο Grand Campaign που ξεκινά το 1399 και τελειώνει το 1821. Το εν λόγω σενάριο σας επιτρέπει (όπως και τα περισσότερα) να επιλέξετε από 8 ισχυρά κράτη που έπαιζαν «μπάλα» εκείνη την εποχή και όλα τους ξεκινούν με αρκετά θετικά στοιχεία. Η διαφορά με τα υπόλοιπα σενάρια είναι ότι καλύπτει όλη την ιστορική περίοδο που διαθέτει το Europa Universalis 3.

Η επόμενη επιλογή που ρίχνεται στα πόδια σας έχει… μαζοχιστικά στοιχεία αλλά είναι ιδανική για τους σκληροτράχηλους gamers. Στην οθόνη επιλογής των σεναρίων μπορείτε να τα αγνοήσετε και να τεθείτε επικεφαλής οποιουδήποτε κράτους από εκείνα που βρίσκονταν σε όλη την επιφάνεια του πλανήτη τους τέσσερις αιώνες που πραγματεύεται το παιχνίδι. Ανάλογα με την χρονολογία που θα επιλέξετε στην ίδια οθόνη, αλλάζει και η γεωπολιτική μορφή της Υφηλίου, συνεπώς παίξτε λίγο με τα χρόνια και καταλήξετε στην λύση που σας ταιριάζει.

Πριν ξεχυθείτε στην Υδρόγειο, πατήστε στα options και θα αντιληφθείτε ότι δεν πρέπει να σας αγχώνει καθόλου η δυσκολία που σας παρουσιάζεται στην αντίστοιχη μπάρα όταν διαλέξετε ένα τριτοκοσμικό βασίλειο, π.χ. το Brunei στην Νοτιοανατολική Ασία. Τα πάντα μπορούν να ρυθμιστούν για να κάνουν ευκολότερη ή δυσκολότερη την ζωή σας. Μπορείτε να εξαφανίσετε τον μισητό πληθωρισμό, να βγάζετε τζάμπα εμπόρους και ιεραποστόλους, να μειώσετε την επιθετικότητα των υπολοίπων εθνών κ.ο.κ.

Μια Ευρώπη αγνώριστη
Η είσοδός σας στο Europa Universalis 3 θα συνοδευτεί από ένα επιφώνημα έκπληξης που δεν θα πηγάζει μόνο από τα βελτιωμένα γραφικά αλλά και την απίθανη τροποποίηση του user interface. Ξεχάστε την αντιαισθητική μπάρα των περασμένων Europa, εδώ όλες οι επιλογές σας είναι ταξινομημένες σε μια…ανορεξική μπάρα στα δεξιά και στο έμβλημα του κράτους σας πάνω αριστερά, με τους πόρους να απεικονίζονται κλασικά στην κορυφή της οθόνης.

Όπως αναφέρει εύγλωττα και το κουτί του παιχνιδιού, όλο το gameplay του περιστρέφεται γύρω από τέσσερις θεμελιώδεις ανθρώπινες δραστηριότητες: εξερεύνηση, εμπόριο, πόλεμος και διπλωματία. Όπως πάντα, είστε ο διαχειριστής όλων των πόρων του κράτους και όχι ο ηγεμόνας του. Σε αντίθεση με τους προκατόχους του, στο Europa Universalis 3 το ποιος κυβερνά το κράτος σας έχει άμεσο αντίκτυπο στην μελλοντική σας πορεία προς την αιώνια δόξα. Στους πρώτους αιώνες του παιχνιδιού που έχετε μοναρχία, είναι εντελώς random το ποιο βασιλικό κατακάθι θα καθίσει στον θρόνο του λαού σας, οπότε μην απορήσετε αν παλουκωθεί εκεί κανένα ανδρείκελο τύπου Όθωνα (λέμε τώρα!)

Η ποιότητα του ηγεμόνα μετράται με τρεις δείκτες: administration, diplomacy και military. Όσο περισσότερα αστέρια έχει ένας δείκτης, αυξάνονται και τα bonuses που δίνει ο ηγεμόνας στον συγκεκριμένο τομέα. Επειδή ακόμα και οι γαλαζοαίματοι ψοφάνε, τον θάνατο του βασιλιά ακολουθεί μια περίοδος αντιβασιλείας από συμβούλιο ευγενών στην οποία έχετε περιορισμένες εξουσίες. Με απλά λόγια δεν μπορείτε να κηρύξετε πόλεμο!

Πέραν του βασιλιά, το ανθρώπινο δυναμικό παίζει τεράστιο ρόλο στον αγώνα σας στο Europa Universalis 3. Το δυναμικό αυτό έχει την μορφή συμβούλων, στρατηγών και ναυάρχων. Μπορείτε να εμπλουτίσετε την αυλή του ηγεμόνα με μάξιμουμ τρεις συμβούλους. Κάθε σύμβουλος κοστίζει ένα ποσό για αγορά και τον μισθό που θα του δίνετε σε μηνιαία βάση. Οι διαθέσιμοι σύμβουλοι δεν είναι άπειροι, ανανεώνονται όμως ανά διαστήματα. Οι σύμβουλοι έχουν και αυτοί τα αστεράκια τους αλλά το σημαντικότερο που πρέπει να προσέξετε είναι τι σας προσφέρουν. Κάποιοι μειώνουν τον πληθωρισμό, άλλοι προσθέτουν ποσοστά σε μια από τις τεχνολογίες που ερευνάτε επιταχύνοντας την ανάπτυξή τους, κάποιοι ανεβάζουν το ηθικό στρατού και ναυτικού κ.ο.κ. Όταν πεθάνει ένας σύμβουλος δεν χρειάζεται να αγοράσετε ότι σαβούρα υπάρχει διαθέσιμη. Κρατήστε τα λεφτά σας για εξαιρετικές περιπτώσεις.

Europa Victoralis
Ο δρόμος προς την νίκη περνά από μια εύρωστη οικονομία και την γρήγορη ανάπτυξη των τεχνολογιών σας. Οι τεχνολογίες στο Europa Universalis 3 παραμένουν οι ίδιες με τον προκάτοχό του (government, production, trade, naval, land) και ο βασικός σας στόχος είναι να τις τροφοδοτείτε διαρκώς με κρατικό χρήμα από τον προϋπολογισμό σας. Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του παιχνιδιού είναι η αδιάκοπη μετακίνηση του budget μεταξύ των τεχνολογιών και του treasury σας σε μια προσπάθεια μείωσης του πληθωρισμού και ανάπτυξης των τεχνολογιών. Αν το budget σας καταντήσει ελλειμματικό και πέσουν κάτω του μηδενός τα δουκάτα σας (το νόμισμα του παιχνιδιού) τότε το κράτος σας αυτόματα καταφεύγει στους «βρικόλακες» (δηλαδή στους τραπεζίτες) για δάνειο το οποίο θα αποπληρώνετε με τόκο ανά μήνα. Αν τρενάρετε την αποπληρωμή του δανείου, το δάνειο παρατείνεται και αυξάνεται η μηνιαία δόση.

Σε αντίθεση με τα προηγούμενα Europa, σε αυτό ο πόλεμος αποτελεί αρκετά επικερδή επιχείρηση για την αυτοκρατορία σας. Καταρχάς, οι στρατιές σας αποτελούνται κλασικά από πεζικό, ιππικό και πυροβολικό. Όσο ανεβαίνουν τα land και naval technology, τόσο αυξάνεται το ηθικό και η ισχύς του στρατού σας. Συνάμα μπορείτε να αναβαθμίζετε αυτόματα τις μονάδες σας στην οθόνη του military για να μην βρεθείτε να μάχεστε με μεσαιωνικά ρετάλια! Επίσης το maintenance cost του πρέπει να είναι μόνιμα στο τέρμα για να αγωνίζονται οι στρατιώτες σας με maximum ηθικό. Να έχετε υπόψη σας ότι πολλές περιοχές μπορούν να σας χαρίσουν διαφορετικές μονάδες ενώ υπάρχουν και special μονάδες σε ορισμένες εξ’ αυτών Για παράδειγμα έβγαλα την special μονάδα charge cavalry σε αφρικάνικη επαρχία.

Η επιτυχία στη μάχη κρίνεται από όλα τα παραπάνω καθώς και από τις ικανότητες του στρατηγού που διοικεί το σώμα στρατού, δηλαδή αν έχει bonus στις διάφορες φάσεις της μάχης: fire, shock, maneuver, siege. Δυστυχώς η ποιότητα των στρατηγών είναι random οπότε αγοράζετε όσους στρατηγούς μπορείτε και αναθέτετε στους ικανότερους την διοίκηση. Έξυπνη κίνηση είναι και η μετατροπή του ηγεμόνα σας σε κορυφαίο στρατηγό, με την προϋπόθεση να έχει αυξημένο το military skill του. Να μην ξεχνάτε επίσης την κεφαλαιώδη σημασία των κατασκόπων που χωρίς την συνδρομή τους δεν μπορείτε να δημιουργήσετε το απαραίτητο casus belli για να δικαιολογήσετε τις εισβολές σας. Οι spies μπορούν να προβούν σε μια σειρά υπονομευτικών ενεργειών στις αντίπαλες provinces, ξεσηκώνοντας επαναστάσεις, σπρώχνοντας σε λιποταξία μονάδες και πολλά άλλα.

Η απεικόνιση της μάχης γίνεται με ένα πίνακα όπου βλέπετε τις εναλλαγές των φάσεων και τις απώλειες των συγκρουόμενων δυνάμεων. Όταν υποστεί η αντίπαλη παράταξη μεγάλες απώλειες ή σπάσει το ηθικό της, έρχεται η νίκη για εσάς. Εν ώρα μάχης μπορείτε να την διακόψετε και να μετακινήσετε τον στρατό αλλά έτσι θα χάσετε αυτομάτως και θα πέσει το prestige σας. Η απεικόνιση των πολιορκιών γίνεται με τον ίδιο τρόπο αλλά εκεί πρέπει να είστε σε ετοιμότητα παρακολουθώντας την κατάσταση των αμυνόμενων, μόλις δείτε ότι γκρεμίζεται το τείχος, μπορείτε να κάνετε γιουρούσι με το πεζικό και μόνο και ενδεχομένως να τους τσακίσετε. Σε αντίθετη περίπτωση, μετά από κάποιους μήνες, ανάλογα με την δύναμη του κάστρου και των πολιορκούμενων η πολιορκία τελειώνει προς όφελος σας.

“Death is all around. Everywhere you look, death is all around!”

Για να δημιουργήσετε έναν παντοδύναμο στρατό χρειάζεστε πολλές επαρχίες φυσικά, συμβούλους που ανεβάζουν τα land forcelimits και manpower modifier και Εθνικές Ιδέες (national ideas) που αυξάνουν όλα τα παραπάνω. Παίζοντας με τους Πορτογάλους έδωσα την national idea “glorious arms” που ενισχύει κατακόρυφα το prestige του στρατού με κάθε μάχη. Μετά από λίγο, με το που ερχόταν σε επαφή η ορδή μου με τους εχθρούς, μάλλον τους προκαλούσε κάποια… ακράτεια γιατί την έκαναν με ελαφρά πηδηματάκια από το πεδίο της μάχης, αφήστε δε που δεν μου επιτίθετο κανείς. Ότι αναφέραμε για τον στρατό ισχύει και για το ναυτικό που αποτελεί στυλοβάτη της αυτοκρατορίας σας, ειδικά αν συνορεύουν οι περιοχές σας με θάλασσα. Η παρουσία δε του ναυτικού σε στενά όπως το Γιβραλτάρ εξασφαλίζει καλύτερο εμπόριο με τις παράκτιες αποικίες και την εξολόθρευση των πειρατών που ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια.

Η θρησκεία παίζει σημαντικότερο ρόλο από ποτέ στο Europa Universalis 3. Ένας σίγουρος τρόπος για να αυξήσεις το prestige σου, να επιτεθείς σε άλλες χώρες σχεδόν απρόκλητα αλλά και να έχεις τον Θεό (Πάπα, Επίσκοπο, Μουφτή κ.τ.λ.) στο πλευρό σου, είναι η επίθεση σε κράτη αντίπαλων θρησκειών. Με καθολικό έθνος στην κυριαρχία μου θέρισα όλη την Βόρεια Αφρική, κέρδισα την συμπάθεια των Καρδιναλίων, ο Πάπας καταλόγισε την εισβολή ως σταυροφορία κ.ο.κ. Για να μεγαλώσετε περαιτέρω την υποστήριξη της Εκκλησίας μπορείτε να περάσετε μια σειρά θρησκευτικούς νόμους, να στείλετε ιεραποστολές αποσπώντας τις κατακτημένες περιοχές από τις εχθρικές θρησκείες και το κυριότερο, να προλάβετε να αυτοανακηρυχτείτε υπερασπιστές της Πίστης.

Europa είμαι ο Governator σου!
Στο Europa Universalis 3 διαθέτετε τέσσερα επιπλέον πανίσχυρα όπλα ως κυβερνήτης για να εκτινάξετε την ανάπτυξη της αυτοκρατορίας σας στα ουράνια. Το πρώτο είναι οι national ideas που προαναφέραμε. Αυτές ξεκλειδώνουν με την άνοδο της government technology, μπορείτε να έχετε συνολικά μέχρι 12 και τις αλλάζετε όποτε θέλετε θυσιάζοντας το stability του κράτους σας. Οι national ideas προσφέρουν πανίσχυρα bonuses που επηρεάζουν όλους τους τομείς, από το ηθικό και το πλήθος των στρατιωτών σας μέχρι την αποτελεσματικότητα των εμπόρων σας και την δυνατότητα να εισβάλλετε χωρίς casus belli σε αλλόθρησκα κράτη!

Άλλο ισχυρό εργαλείο διακυβέρνησης αποτελεί το πολίτευμά σας. Μπορείτε να το αλλάξετε καθώς όσο περνούν τα χρόνια ανακαλύπτονται νέα είδη πολιτεύματος. Η πολιτειακή αλλαγή στοιχίζει ακριβά σε stability οπότε πριν την αποφασίσετε, φροντίστε να αξίζουν τα bonuses που δίνει το επιθυμητό πολίτευμα. Το επόμενο εργαλείο διακυβέρνησης είναι τα domestic policies, οι εγχώριες πολιτικές που ακολουθείτε. Οι εν λόγω πολιτικές αλλάζουν σε αραιά χρονικά διαστήματα συνεπώς το ποια θα ακολουθήσετε εξαρτάται από την γενικότερη πολιτική σας, π.χ. αν διεξάγετε συνέχεια πολέμους θα ρίξετε το βάρος σας στα offensive και land policies κ.ο.κ.

Το τελευταίο εργαλείο διακυβέρνησης είναι οι εθνικές αποφάσεις (national decisions). Πρόκειται για μια σειρά αποφάσεων που απαιτούν ορισμένες προϋποθέσεις για να ενεργοποιηθούν και σας προσφέρουν για πάντα ορισμένα bonuses. Τσεκάρετε από την αρχή την λίστα τους που βρίσκετε κάτω από τις missions, αποφασίστε ποιες σας αρέσουν και προσπαθήστε να συμπληρώσετε τα προαπαιτούμενα τους. Μιας και αναφερθήκαμε στις missions να πούμε ότι ο καλύτερος τρόπος για να αναπτυχθείτε γρήγορα είναι να ακολουθήσετε τις αποστολές που σας αναθέτει ο ηγεμόνας σας, είναι όλες ειδικά φτιαγμένες για να «φτιάξουν» το κράτος σας γρήγορα.

Το εμπόριο είναι μια δραστηριότητα που θα σας αποφέρει μπόλικο χρήμα αν την κυνηγήσετε. Αν είστε τυχεροί και διαθέτετε πόλη center of trade τότε θα κυριαρχήσετε γρήγορα στην αγορά της τοποθετώντας τους καθορισμένους 5 merchants. Στην συνέχεια, υποβοηθούμενοι από κατάλληλους συμβούλους και ισχυρή trade technology θα ξεχυθείτε στις παγκόσμιες αγορές πολεμώντας να κατακτήσετε όσο μεγαλύτερο κομμάτι της εμπορικής πίτας μπορείτε. Στοχεύστε στις πιο πλούσιες αγορές και μην επαναπαύεστε ποτέ διότι οι αντίπαλοι merchants θα εκτοπίσουν πολλές φορές τους δικούς σας στην πορεία του παιχνιδιού.

Λόγω της απολαυστικότητας του Europa Universalis 3, κάθε campaign αναμένεται να σας φάει μερικές δεκάδες ώρες. Όταν με το καλό βαρεθείτε τα campaigns και θελήσετε νέες συγκινήσεις, έχετε υπόψη σας ότι το παιχνίδι είναι heavy moded, τουτέστιν υπάρχουν mods για όλα τα γούστα και τις απαιτήσεις. Τα σημαντικότερα ασχολούνται με την πλήρη μετατροπή του Europa και του content του. Από αυτά ξεχωρίζουν το Rising Nations που σας επιτρέπει να ξεκινήσετε το 1399 και να συνεχίσετε να παίζετε μέχρι το 10.000 μ.χ. και το Always War που προσθέτει έναν σεβαστό αριθμό από events τα οποία αλλάζουν αισθητά την μορφή του Europa. Αν στα παραπάνω προστεθεί το multiplayer mode τότε αντιλαμβάνεστε ότι θα περάσετε κάτι μήνες μέχρι να επέλθει κορεσμός από το Europa 3.

Μπράβο, αυτό είναι multiplayer mode
Το Europa Universalis 3 είναι η χαρά του multiplayerά, ασχέτως αν η διοργάνωση ενός multiplayer game θέλει αρκετή δουλειά για να ολοκληρωθεί. Μιλάμε φυσικά για multiplayer όπου θα παίζουν 32 παίκτες απ ’όλο τον κόσμο ταυτόχρονα, θα είναι long term που σημαίνει ότι θα πρέπει να παραμείνετε in-game όσες ώρες θα μείνουν και οι υπόλοιποι παίκτες κ.ο.κ. Ο καλύτερος τρόπος για να οργανώσετε την multiplayer πώρωση σας είναι να πάτε στο αντίστοιχο subforum της Paradox, να βρείτε ποιοι παίκτες κάνουν host και να συνδεθείτε σε αυτούς, αφού πρώτα βεβαιωθείτε ότι έχετε την ίδια version του παιχνιδιού με τον host.

Μουσική και θεάματα
Από τεχνικής πλευράς, το Europa Universalis 3 είναι κλάσεις ανώτερο από τα δύο πρώτα μέρη. Από τον εισαγωγικό χάρτη ακόμα μπορείτε να παρατηρήσετε πόσο καλή δουλειά έχει γίνει και να «ξεφλουδίσετε» τα ποικίλα layers του προκειμένου να πάρετε μια καλή ιδέα του της στρατηγικής σημασίας κάθε περιοχής. Τα μοντέλα των στρατιωτών, colonists, missionaries και των πλοίων είναι όμορφα σχεδιασμένα και με μπόλικη λεπτομέρεια ακόμα και όταν ζουμάρετε στο μάξιμουμ ενώ διαθέτουν άρτιο animation όταν κινούνται, προσεύχονται, χτίζουν και μάχονται. Τα κτίρια στις διάφορες provinces απεικονίζονται τέλεια, προσφέροντάς σας μια ολοκληρωμένη οπτική της αποικίας σας.

Τα ηχητικά εφέ του παιχνιδιού δυστυχώς δεν έχουν βελτιωθεί αισθητά σε σχέση με τα προηγούμενα Europa αλλά παραμένουν τυπικά. Τέτοια είναι για παράδειγμα οι ήχοι ντουφεκιών, οι άναρθρες κραυγές μαχητών, ήχος των κυμάτων όταν μετακινούνται τα πλοία κι άλλα τέτοια παρόμοια. Ευτυχώς το soundtrack έρχεται να περισώσει την κατάσταση, κεραυνοβολώντας τα αυτιά μας με πολεμικούς παιάνες, φολκλορικές μελωδίες και αναγεννησιακά κομμάτια κλασικής μουσικής, ανάλογα με την περίσταση.

EU3 is Numero Uno
Το Europa Universalis 3 αποτελεί «Μάννα εξ’ ουρανού» για τους users που απολαμβάνουν τα Strategy με πλούσιο gameplay. Το πλήθος των επιλογών που παρέχει, οι αμέτρητες ώρες gameplay που υπόσχεται και το ρεαλιστικό ξεδίπλωμα μιας «ανθρωποφάγας» ιστορικής περιόδου που διαμόρφωσε την παγκόσμια ιστορία θα σας αποσπάσουν αβίαστα από την καθημερινή σας ρουτίνα μέχρι να το “λιώσετε”.

Θετικά:
– Πρώτης τάξεως soundtrack
– Gameplay που «ντοπάρει»
– Τεράστια διάρκεια
– Πλήθος από mods
– Μοναδική multiplayer εμπειρία

Αρνητικά:
– Εξακολουθεί να έχει τεχνικές ατέλειες
– Ηχητικά εφέ κατώτερα του αναμενόμενου
– Χρονοβόρο loading time

Βαθμολογία
Γραφικά: 7.5
Ήχος: 6
Gameplay: 8
Αντοχή: 9
Γενικά: 7.8

Η απόκτηση του Europa Universalis 3 και το «λιώσιμο» του δεν αποτελεί επιλογή αλλά άμεση ανάγκη για τους fans της σειράς.

Γιάννης Μοσχονάς  

Πηγή: GameWorld.gr