Ηλιοπούλου Ηλιάνα, Κλινικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος, MSc
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον στρέφεται σε όλα εκείνα τα τρόφιμα και τα συστατικά τους, τα οποία υπόσχονται ότι θα μας κρατήσουν νέους…ή έστω θα “σβήσουν” από επάνω μας τα σημάδια του χρόνου! Τι ισχύει τελικά για όλα αυτά; Έχουμε όντως λόγους να πιστεύουμε ότι η διατροφή μπορεί να βοηθήσει στην αντιρήγανση; Υπάρχει μείωση στις ρητίδες;
Ο λόγος αφορά τα περίφημα “Vanity Foods” τρόφιμα και συστατικά δηλαδή που λειτουργούν σαν ελιξίρια νεότητας ενισχύοντας την παραγωγή του κολλαγόνου! Ας δούμε τι στοιχεία έχουμε από τις έρευνες.
Η γήρανση του δέρματος, είναι ένα φαινόμενο που συμβαίνει αναπόφευκτα με το πέρασμα των χρόνων και παράλληλα με την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Η επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας, είναι ότι μειώνει την σύνθεση και την παραγωγή του κολλαγόνου στο δέρμα, με άμεσο αποτέλεσμα η επιδερμίδα να χάνει την ελαστικότητα της, να δημιουργούνται ρυτίδες, φακίδες και σημάδια γήρανσης.
Τρόφιμα πλούσια σε καροτενοειδή και ρετινοειδή είναι γνωστό ότι βοηθούν και δρουν ως αντιγηραντικοί παράγοντες. Για χρόνια οι βιταμίνες αυτές χρησιμοποιούνταν για την πρόληψη αλλά και την αντιμετώπιση της φωτογήρανσης. Ωστόσο, τελευταία υπάρχουν ισχυρισμοί ότι επιπλέον διαδραματίζουν σπουδαίο ρόλο στην συνολική αντιγήρανση, εξαιτίας της ανασταλτικής δράσης τους στην έκφραση των μεταλλοπρωτεϊνασων. Οι μεταλλοπρωτεϊνάσες εμπλέκονται στην αποδόμηση αρκετών εξωκυτταρικών συστατικών, όπως του κολλαγόνου και της ελλαστίνης.
Η έλλειψη του κολλαγόνου θεωρείται το βασικό χαρακτηριστικό ιστολογικό εύρημα σε ένα δέρμα γηρασμένο. Οι γνωστές στρατηγικές μέχρι τώρα, είναι η χρήση ρετινοειδών για την αποφυγή της αποδόμησης του κολλαγόνου και της παράλληλης σύνθεσης αυτού, σε συνδυασμό με την χρήση αντιοξειδωτικών τα οποία μειώνουν και εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες.
Τα οιστρογόνα έχουν ξεκάθαρη επίδραση στην επιδερμίδα. Ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση, όπου τα επίπεδα τους μειώνονται η επίδραση τους στην επιδερμίδα είναι εμφανής. Τα οιστρογόνα βελτιώνουν την επιδερμίδα με πολλούς τρόπους, ανάμεσα στους οποίους είναι ότι αυξάνουν το περιεχόμενο του κολλαγόνου και βελτιώνουν την υγρασία της επιδερμίδας. Υπάρχει ένδειξη ότι διατροφή πλούσια σε φυτοοιστρογόνα και ισοφλαβόνες, εμφανίζει χαμηλά ποσοστά στην εμφάνιση μετεμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων και στην γήρανση της επιδερμίδας.
Πρόσφατη μελέτη σε ανθρώπους, στην οποία δόθηκε ένα πόσιμο συμπλήρωμα το οποίο περιείχε ισοφλαβόνες από σόγια, λυκοπένιο, βιταμίνη C και Ε και ιχθυέλαια, και δόθηκε σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, έδειξε ότι μπορεί στατιστικά σημαντικά να μειώσει το βάθος των ρυτίδων στο πρόσωπο και ότι αυτό συσχετίζεται με αυξημένη εναπόθεση νέων ινών κολλαγόνου στο δέρμα το οποίο μπορεί να βελτιώσει κλινικά το βάθος των ρυτίδων σε μακρόχρονη χρήση του διαλύματος. Παρόμοια αποτελέσματα έχουν βρεθεί και σε άλλη μελέτη όπου δόθηκε συμπλήρωμα με εκχύλισμα σόγιας, πολυσακχαρίτες ψαριών, εκχυλίσματα τσαγιού, σταφυλιού, ντομάτας, χαμομηλιού και παράλληλα βιταμίνες C, E και ψευδάργυρος. Μετά τη λήψη του συμπληρώματος για 6 μήνες, και σε αυτή τη μελέτη υπήρξαν εμφανή βελτιωμένα αποτελέσματα στην επιδερμίδα των γυναικών.
Τέλος τα τελευταία χρόνια, έχουν τραβήξει το ενδιαφέρον πόσιμα συμπληρώματα διατροφής, τα οποία έχει φανεί ότι είναι χρήσιμα στην διαχείριση της γήρανσης του δέρματος. Αν και υπάρχουν πολύ λίγες κλινικές μελέτες που να υποστηρίζουν αυτά τα αποτελέσματα, έχει αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα της κατάποσης κολλαγόνου στον σχηματισμό ρυτίδων στα μάτια, στην διέγερση της σύνθεσης προκαλαγγόνου και ελαστίνης σε μελέτη που λάμβανε 2,5γρ πόσιμου κολλαγόνου ανά ημέρα για 8 εβδομάδες. Τα αποτελέσματα από την μελέτη ήταν ότι παρατηρήθηκε σημαντική μείωση στις ρυτίδες του προσώπου στα άτομα που λάμβαναν το πόσιμο κολλαγόνο σε σχέση με την ομάδα ελέγχου και επιπλέον τα αποτελέσματα ήταν ορατά και διατηρούνταν έως και 4 εβδομάδες μετά την τελευταία λήψη του πόσιμου συμπληρώματος. Μετά τις 8 εβδομάδες, διατηρήθηκε η αυξημένη συγκέντρωση του προκολλαγόνου και της ελαστίνης στα άτομα που έλαβαν το πόσιμο συμπλήρωμα. Αντίστοιχα θετικά αποτελέσματα με την λήψη πόσιμου κολλαγόνου βρέθηκε και από μια ακόμη μελέτη στην οποία οι συμμετέχοντες λάμβαναν 1 γρ πόσιμου συμπληρώματος ημερησίως για 12 εβδομάδες και παρατηρήθηκε ορατή μείωση στα σημάδια γήρανσης στο πρόσωπο τους και στις ρυτίδες.
Αυτό που πρέπει απλά να μελετηθεί εκτενέστερα είναι το κατά πόσο η όποια θετική επίδραση αυτών των συστατικών των τροφών είναι διατηρήσιμη μακροπρόθεσμα ή εάν τα αποτελέσματά τους χάνονται στον χρόνο. Και στις δύο περιπτώσεις πάντως, είναι αδιαμφισβήτητα τα ευεργετικά οφέλη μιας διατροφής πλούσιας σε αντιοξειδωτικές ουσίες οι οποίες προέρχονται από την ποικιλία και την ισορροπία που εξασφαλίζει ο καθένας μας στο πιάτο του και όχι στηριζόμενος κατά βάση σε κάποιο συμπλήρωμα διατροφής.
