Γράφουν οι Μιχάλης Κάβδας, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
& Νόπη Μιχαηλίδου, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
Η παχυσαρκία αν και κάποτε θεωρείτο ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας που ήταν «περιορισμένο» στις αναπτυγμένες χώρες, πλέον αναγνωρίζεται ως παγκόσμιο πρόβλημα με σοβαρά επακόλουθα χρόνια προβλήματα υγείας αλλά και δυνητικά καταστροφικές οικονομικές συνέπειες στον τομέα της υγείας. Αυτό έχει οδηγήσει στην αναζήτηση εναλλακτικών προσεγγίσεων στο αδυνάτισμα- έτσι, σήμερα μπορεί να βρει κανείς ακόμη και συμπληρώματα διατροφής που βασίζονται σε σχετικές έρευνες και μελέτες.
Πότε μπορούν λοιπόν τα συμπληρώματα διατροφής να βοηθήσουν στην απώλεια βάρους;
Η συνήθης προσέγγιση των ειδικών στη παχυσαρκία εστιάζει στο να εξισορροπήσει τη ζυγαριά των θερμίδων στο σημείο που θα επιφέρει απώλεια βάρους, μειώνοντας την ενεργειακή πρόσληψη και αυξάνοντας την ενεργειακή δαπάνη. Μια απλή μαθηματική εξίσωση θα έλεγε κανείς – μια εξίσωση που όμως αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για τη διαχείριση του βάρους. Υπάρχει ωστόσο από την άλλη πλευρά η θεωρία ότι ορισμένοι βιολογικοί παράγοντες, αλλά και οι ψυχολογικοί παράγοντες δεν υπακούουν απόλυτα σε αυτή την εξίσωση, μιας και μπορεί να αποτρέψουν την εφαρμογή στην πράξη ενός προγράμματος δίαιτας ή άσκησης.
Διερευνώντας τους βιολογικούς παράγοντες, οι έρευνες στοχεύουν στην λεπτίνη, μια ορμόνη που εκκρίνεται από τα ίδια τα λιποκύτταρα και σαν στόχο έχει να μειώσει μακροπρόθεσμα την όρεξη, ώστε να οδηγήσει σε μείωση του προσλαμβανόμενου φαγητού και σε απώλεια βάρους. Η αντιπονεκτίνη από την άλλη, είναι μια ορμόνη που ρυθμίζει την απώλεια βάρους συνήθως μέσω της καύσης των λιπαρών οξέων από τα λιποκύτταρα. Φαίνεται ωστόσο, ότι σε κάποια παχύσαρκα άτομα, το σύστημα λεπτίνης-αντιπονεκτίνης δεν λειτουργεί αποτελεσματικά.
Μέσω αυτού του συστήματος, φαίνεται να μπορεί να αναστέλλει τη λιπογένεση (δημιουργία λίπους) το εκχύλισμα του κουκουτσιού ενός σαρκώδους φρούτου για παράδειγμα, εν ονόματι Irvingia gabonensis ή κατά κόσμον Αφρικάνικο μάνγκο, όπως φάνηκε τόσο μετά από εργαστηριακές μελέτες όσο και μελέτες σε υπέρβαρους ή/και παχύσαρκους εθελοντές. Αυτό που φάνηκε συγκεκριμένα, είναι να μειώθηκε η μέση ημερήσια πρόσληψη ενέργειας, το σωματικό βάρος, η περίμετρος μέσης και το σωματικό λίπος (έρευνα 2009). Κι όλα αυτά, παράλληλα με διαφορές που σημειώθηκαν και στις τελικές τιμές της λεπτίνης και της αδιπονεκτίνης αλλά και βελτιώσεις σε άλλες παραμέτρους υγείας, όπως τα λιπίδια του αίματος όπως φάνηκε από προγενέστερη έρευνα (2005). Ποιος θα το φανταζόταν ότι το Αφρικάνικο μάνγκο, ή για την ακρίβεια το εκχύλισμα του κουκουτσιού του, θα είχε μια τέτοια δράση;
Διερευνώντας τους ψυχολογικούς παράγοντες από την άλλη, παρατηρούμε ότι η διατροφική συμπεριφορά παίζει σπουδαίο ρόλο στην εφαρμογή των συντελεστών της εξίσωσης που συζητήσαμε παραπάνω. Αν, για παράδειγμα, αγοράζω και τρώω ένα γλυκό κάθε φορά που περνάω έξω από ένα ζαχαροπλαστείο διότι είναι στο δρόμο της επιτροφής από τη δουλειά, θα καταλήξω να καταναλώνω 5 γλυκά τη βδομάδα που -συντηρητικά μιλώντας- θα μου δώσουν τουλάχιστον 1500 περιττές θερμίδες. Θερμίδες που θα μπορούσαν να αποφευχθούν αν απλά επέλεγα να γυρίσω από άλλον δρόμο και αν μάθαινα να κατανοώ πότε πραγματικά πεινάω και να διαχειρίζομαι τη λιγούρα μου. Το χάπι γι’ αυτό, δυστυχώς δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμα. Σε αυτή τη περίπτωση χρειάζεται συμβουλευτική, χρειάζεται δηλαδή έναν επιστήμονα υγείας που θα μπορέσει να κατευθύνει τον ενδιαφερόμενο να βρει τη δική του ισορροπία στην διατροφή και την άσκηση, κάνοντάς την τρόπο ζωής. Σε άτομα που έχουν σαν πρώτη αιτία του αυξημένου βάρους τους τη διατροφική συμπεριφορά (π.χ. τσιμπολόγημα), αν δεν λυθεί το συγκεκριμένο θέμα, είναι κατανοητό ότι ούτε ένα πρόγραμμα διατροφής σε χαρτί αλλά ούτε και ένα συμπλήρωμα διατροφής θα καταφέρει να κάνει πολλά.
Κλείνοντας αυτό το άρθρο, επιβεβαιώνεται για ακόμη μια φορά πόσο πολύπλοκο ζήτημα είναι η απώλεια βάρους και πόσες διαφορετικές πτυχές πρέπει κανείς να προσεγγίσει για να είναι αποτελεσματικός. Η θέση των συμπληρωμάτων διατροφής είναι συγκεκριμένη- συνήθως απαντούν σε έναν συγκεκριμένο βιολογικό μηχανισμό, και συμπληρωματική, όπως το λέει και η ίδια η λέξη, σε ένα οργανωμένο πλάνο διατροφής που ανταποκρίνεται τόσο στα απλά μαθηματικά (ενέργεια που προσλαμβάνω και ενέργεια που καίω) όσο και στον παράγοντα ψυχολογία.
Σε συνεργασία με το mednutrition.gr
