Γράφει ο Γεράσιμος Κλαουδάτος, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, M.Sc.
Έχοντας καταγωγή από την Ασία και όντας ιδιαίτερα δημοφιλές σε χώρες με αξιοσημείωτα χαμηλά ποσοστά καρκίνου του προστάτη, όπως η Κίνα και η Ιαπωνία, το πράσινο τσάι μελετάται έντονα για πιθανές αντικαρκινικές ιδιότητες. Το τσάι είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε βιοδραστικά συστατικά, όπως οι κατεχίνες, οι φλαβονόλες, οι λιγνάνες και τα φαινολικά οξέα, συστατικά με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Στο πράσινο τσάι η 3-γαλική-επιγαλοκατεχίνη (EGCG) είναι η πιο συχνά απαντούμενη κατεχίνη, αποτελώντας τα 2/3 των ολικών κατεχινών της συγκεκριμένης ποικιλίας τσαγιού.
Το πράσινο τσάι σε μελέτες με μοντέλα ζώων και κυτταρικές καλλιέργειες
Οι περισσότερες από τις μελέτες που έχουν διενεργηθεί σε κυτταρικές καλλιέργειες (in vitro) ή σε πειραματόζωα (in vivo) καταδεικνύουν προστατευτική επίδραση του πράσινου τσαγιού ή εκχυλισμάτων του έναντι του καρκίνου του προστάτη. Πολλοί μηχανισμοί έχουν προταθεί στην βιβλιογραφία, για να εξηγήσουν τα ευρήματα αυτά. Πρώτον, φαίνεται πως συστατικά του πράσινου τσαγιού μπορούν να προσδένονται ισχυρά σε συγκεκριμένους μοριακούς στόχους, αναστέλλοντας μερικώς μονοπάτια που παίζουν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο κάποιο ρόλο στην καρκινογένεση. Επίσης, η προστασία που προσφέρει το πράσινο τσάι έναντι της οξείδωσης φέρεται, σύμφωνα με τους ερευνητές, να παίζει κάποιο ρόλο.
Παρόλο που τα αποτελέσματα είναι πολλά υποσχόμενα, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι μελέτες τέτοιου είδους έχουν κάποιες ιδιαιτερότητες. Για παράδειγμα, όπως αναφέρουν και οι ερευνητές, οι χρησιμοποιούμενες ποσότητες τσαγιού και κατεχινών στα πειράματα συνήθως υπερβαίνει κατά πολύ την μέση ανθρώπινη πρόσληψη, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η απορρόφηση φαινολικών συστατικών στο ανθρώπινο έντερο αλλά και η σταθερότητά τους στο πλάσμα είναι ιδιαίτερα χαμηλά.
Ας ρίξουμε όμως μια ματιά στο τι δείχνουν οι μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί στον άνθρωπο.
Επιδημιολογικές μελέτες
Οι περισσότερες από τις επιδημιολογικές μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί στην Ασία και έχουν αντικρουόμενα αποτελέσματα. Δύο ευρείας κλίμακας μελέτες ασθενών-μαρτύρων κατέδειξαν αντίστροφη σχέση της κατανάλωσης πράσινου τσαγιού και της εμφάνισης καρκίνου του προστάτη. Από την άλλη, οι περισσότερες από τις προοπτικές μελέτες που διενεργήθηκαν δεν κατάφεραν να ανιχνεύσουν συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης του αφεψήματος και της εμφάνισης της νόσου. Μόνο μία προοπτική μελέτη έδειξε πως τα άτομα που κατανάλωναν πράσινο τσάι είχαν μικρότερη πιθανότητα να νοσήσουν από μεταστατικό καρκίνο του προστάτη, με τους συγγραφείς να προτείνουν πως κάποια από τα συστατικά του πράσινου τσαγιού πιθανών να δρουν ανασταλτικά στην ανάπτυξη και εξέλιξη των όγκων στον προστάτη αδένα.
Μελέτες παρέμβασης
Στη βιβλιογραφία, υπάρχουν πέντε μελέτες παρέμβασης που πραγματεύονται τις επιδράσεις του πράσινου τσαγιού στον καρκίνο του προστάτη. Δύο μόνο από αυτές είναι τυχαιοποιημένες και διπλά τυφλές. Η πρώτη διενεργήθηκε σε άνδρες με διαγνωσμένο καρκίνο του προστάτη και κατέληξε στο συμπέρασμα πως ενώ η κατανάλωση συμπληρώματος πλούσιου σε κατεχίνες και άλλες πολυφαινόλες πράσινου τσαγιού μπορεί να φέρει ευνοϊκές μεταβολές στο βιοχημικό προφίλ των ασθενών, τελικά δεν επηρεάζει σημαντικά την εξέλιξη του όγκου. Μάλιστα, σημείωσε πως η ανίχνευση κατεχινών στον πάσχον ιστό ήταν ιδιαίτερα χαμηλή, παρά την υψηλή κατανάλωσή τους από τους ασθενείς.
Η δεύτερη μελέτη είναι και η μόνη που εξέτασε την επίδραση της κατανάλωσης πράσινου τσαγιού σε άτομα με ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη, που ωστόσο δεν είχαν νοσήσει έως τότε. Η παρέμβαση διήρκησε 2 μήνες και αν και δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές στο βιοχημικό προφίλ των 2 ομάδων, τελικά μόλις το 3,3% των ατόμων που κατανάλωναν πράσινο τσάι εμφάνισαν την νόσο σε σχέση με 30% της ομάδας placebo. Μετά από 2 χρόνια παρακολούθησης οι προστατευτικά επιδράσεις συνέχιζαν να εμφανίζονται.
Συμπερασματικά
Αν και κάποια από τα αποτελέσματα των πρόσφατων ερευνών είναι πολλά υποσχόμενα, σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε, ακόμα τουλάχιστον, να ισχυριστούμε πως η συχνή κατανάλωση πράσινου τσαγιού προστατεύει έναντι του καρκίνου του προστάτη. Ωστόσο, καθώς θα αναμένουμε νέα επιστημονικά δεδομένα, το πράσινο τσάι, ένα αφέψημα πλούσιο σε πληθώρα αντιοξειδωτικών και βιοδραστικών συστατικών, μπορεί πάντα να έχει θέση στο καθημερινό διαιτολόγιο, όχι μόνο των ανδρών αλλά και των γυναικών.
Σε συνεργασία με το mednutrition.gr
