της Ειρήνης Περπινιά
Όλες οι σωματικές δραστηριότητες απαιτούν κάποιο βαθμό ισορροπίας, ένα εσωτερικό σχεδιάγραμμα δυναμικής αντίδρασης, που αποτελείται από τις ακούσιες αισθήσεις που μας κρατούν στην όρθια θέση.
Η ισορροπία είναι μια απλή έννοια και με λίγη προπόνηση, μπορεί να βελτιώσει το επίπεδο της γενικής φυσικής κατάστασης και την υγεία οποιουδήποτε ατόμου.
Παραδοσιακά, η προπόνηση ισορροπίας διατηρήθηκε για τους χορευτές και τους αθλητές της γυμναστικής.
Αν και υπάρχει σχετικά λίγη έρευνα για την ισορροπία που να αναφέρεται σε άτομα νεώτερα των 55 ετών, η προπόνηση ισορροπίας κερδίζει συνεχώς έδαφος σε άτομα όλων των ηλικιών, στα γυμναστήρια σε όλο τον κόσμο.
Οι φυσιοθεραπευτές και οι γυμναστές έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν την προπόνηση ισορροπίας στα προγράμματα γενικής φυσικής κατάστασης και στα προγράμματα για την πρόληψη και αποκατάσταση μυοσκελετικών τραυματισμών, μέσω της βελτίωσης της ιδιοδεκτικότητας (της αίσθησης της κίνησης και της θέσης του σώματος στο χώρο).
Όπως σε οποιαδήποτε σωματική δραστηριότητα, η πρακτική εξάσκηση έχει άμεση επιρροή στην αποτελεσματικότητα της άσκησης. Ένα άτομο που εκτελεί ασκήσεις ισορροπίας θα παρατηρήσει αμέσως την αυξημένη αίσθηση ισορροπίας και τη δυνατότητα να ανακτήσει γρήγορα την ισορροπία του σε μια δύσκολη κατάσταση. Αυτό μεταφράζεται σε μειωμένο κίνδυνο τραυματισμών, μεταξύ και άλλων οφελών.
Η δυνατότητα του σώματός μας να ισορροπήσει επηρεάζεται άμεσα από το νευρικό σύστημα και τις πέντε αισθήσεις.
Οι ιδιοδεκτικοί υποδοχείς λειτουργούν σαν μια έκτη αίσθηση, ιδιοδεκτική αίσθηση, βρίσκονται στους μυς, στους τένοντες, στους συνδετικούς ιστούς, στις αρθρώσεις, στο δέρμα, διάσπαρτοι σε όλο το σώμα και στέλνουν συνεχώς μηνύματα από την περιφέρεια προς το κέντρο για τη θέση και την κίνηση του σώματος.
Στη συνέχεια ο εγκέφαλος στέλνει τα δικά του μηνύματα στην περιφέρεια για πώς και πότε να αντιδράσει.
Ακόμη και για μια απλή δραστηριότητα όπως το περπάτημα, η προπόνηση ισορροπίας μπορεί να οδηγήσει στη βελτίωση της συνειδητοποίησης για τη διατήρηση της μάζας του σώματος πάνω από τη βάση στήριξης του σώματος, που δημιουργείται μεταξύ των πελμάτων.
Το όφελος προέρχεται από τις αντιδράσεις που προκαλούνται από την προπόνηση ισορροπίας.
Δεν είναι ακόμα γνωστό πόση πρακτική εξάσκηση είναι απαραίτητη για την ουσιαστική βελτίωση της ισορροπίας, σύμφωνα με κάποιες μελέτες για την ισορροπία, η βελτίωση είναι καλύτερη όταν η προπόνηση είναι συχνότερη με μικρότερη διάρκεια παρά όταν είναι λιγότερο συχνή και με μεγαλύτερη διάρκεια ανά προπονητική μονάδα.
Λίγα γυμναστήρια διαθέτουν εξοπλισμό για προπόνηση ισορροπίας, αλλά συνεχώς όλο και περισσότερα ενδιαφέρονται για την αγορά εξοπλισμού και την ενσωμάτωση της προπόνησης ισορροπίας στα ατομικά και ομαδικά προγράμματά τους.
Ο ιδανικός τύπος προγράμματος είναι αυτός, που προκαλεί και τη στατική και τη δυναμική ισορροπία.
Στατική ισορροπία είναι η ικανότητα διατήρησης της σωστής στάσης του σώματος χωρίς κίνηση τόσο στην όρθια θέση, όσο και σε διάφορες άλλες θέσεις του σώματος.
Δυναμική ισορροπία είναι η ικανότητα διατήρησης της σωστής θέσης του σώματος κατά τη διάρκεια της κίνησης σε όλα τα επίπεδα και προς όλες τις κατευθύνσεις.
Στις ασκήσεις ισορροπίας πρέπει να διατηρείται τέλεια ευθυγράμμιση του σώματος και η άσκηση να διακόπτεται όταν το άτομο βρίσκεται εκτός ισορροπίας ή παρουσιάζονται σημεία κόπωσης.
Πρώτα πρέπει να εξασφαλιστεί η ισορροπία στις βασικές θέσεις και στη συνέχεια να προχωρήσουμε σε πιο σύνθετες ασκήσεις και πρώτα πρέπει να εξασφαλιστεί η στατική ισορροπία και στη συνέχεια να προχωρήσουμε σε ασκήσεις δυναμικής ισορροπίας.
Τα άτομα που έχουν καλύτερη ισορροπία ανταποκρίνονται στην προπόνηση και μαθαίνουν τις αθλητικές δεξιότητες γρηγορότερα. Υπάρχει μια ισχυρή σύνδεση μεταξύ του χρόνου αντίδρασης, του χρόνου μετακίνησης και της ικανότητας ισορροπίας.
Όσο πιο γρήγορα το σώμα αντιδρά στις διάφορες προκλήσεις τόσο πιο γρήγορα η ισορροπία ανακτάται.
Στις αθλητικές δραστηριότητες η ισορροπία είναι απαραίτητη κατά τη διάρκεια των συνεχώς μεταβαλλόμενων θέσεων του σώματος. Αυτή η ικανότητα επιτρέπει στους αθλητές να αντιδρούν καλύτερα και γρήγορα σε οποιαδήποτε κατεύθυνση και να αναπροσαρμόζονται στις συνεχώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις του αθλήματός τους.
Στο μέσο άνθρωπο η ικανότητα ισορροπίας είναι απαραίτητη για τις καθημερινές του μετακινήσεις και του εξασφαλίζει καλύτερο χρόνο αντίδρασης σε οποιαδήποτε τυχαία πρόκληση στην καθημερινή του ζωή, καλύτερο νευρομυϊκό συντονισμό, καλύτερη λειτουργία των μυών που σταθεροποιούν το σώμα και βελτιωμένη στάση σώματος.
