Γράφει η Ειδικός Μαστολόγος και Χειρουργός Μαστού, Κάτια Βήχα
Υποχρεωτική είναι εδώ και λίγες μέρες στις Ηνωμένες Πολιτείες η ενημέρωση των γυναικών που κάνουν μαστογραφία για την πυκνότητα των μαστών τους, σύμφωνα με απόφαση του FDA (Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων). Η απόφαση αυτή ελήφθη γιατί όσο πιο πυκνός είναι ο μαστός, τόσο πιο δύσκολο είναι να εντοπιστεί ο καρκίνος του μαστού.
Τι είναι πυκνός μαστός;
Όπως οι μαστοί κάθε γυναίκας διαφέρουν εξωτερικά (στην εμφάνιση) έτσι διαφέρουν και εσωτερικά. Ορισμένες γυναίκες έχουν πολύ περισσότερο λιπώδη ιστό κι άλλες λιγότερο. Ο μαστός αποτελείται από λίπος και αδένες οι οποίοι παράγουν γάλα, που συγκρατούνται από ινώδη ιστό. Όσους περισσότερους αδένες και ινώδη ιστό έχει μια γυναίκα, τόσο πιο πυκνός είναι ο μαστός της.
Γιατί η πυκνότητα των μαστών είναι σημαντική στη μαστογραφία;
Στις μαστογραφίες, ο πυκνός μαστός εμφανίζεται ως λευκή περιοχή και ο λιπώδης ιστός εμφανίζεται ως μαύρη ή γκρι περιοχή. Και ο όγκος όμως εμφανίζεται ως άσπρο «σημάδι» στη μαστογραφία.
Έτσι, όσο πιο πυκνός είναι ο μαστός, τόσο πιο δύσκολα μπορεί να εντοπιστεί ο όγκος. Επειδή ο καρκίνος μπορεί να «κρυφτεί» στον πυκνό μαστό, συχνά εντοπίζεται όταν είναι μεγαλύτερος και σε μεταγενέστερο στάδιο σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς.
Αντιθέτως, εάν ο όγκος έχει αναπτυχθεί σε περιοχή με λιπώδη ιστό, ο οποίος αποτυπώνεται ως μαύρη περιοχή στη μαστογραφία, είναι πολύ πιο εύκολα διακριτός ακόμα κι αν είναι μικρός.
Οι πυκνοί μαστοί είναι φυσιολογικοί
Οι πυκνοί μαστοί είναι υγιείς, φυσιολογικοί. Όσο περνούν τα χρόνια και ειδικά στην εμμηνόπαυση έχουν την τάση να χάνουν την πυκνότητά τους.
Υπολογίζεται ότι πυκνούς μαστούς έχουν:
- το 50% των γυναικών 40-49 ετών
- το 40% των γυναικών 50-59 ετών
- το 25% των γυναικών άνω των 60 ετών
Πώς καθορίζεται η πυκνότητα των μαστών στη μαστογραφία;
Οι ακτινοδιαγνώστες εκτιμούν και κατηγοριοποιούν την πυκνότητα του μαστού στη μαστογραφία. Κάθε γυναίκα και ο γιατρός της θα πρέπει να γνωρίζουν εάν έχει πυκνούς μαστούς.
Υπάρχει το σύστημα ταξινόμησης ACR για την πυκνότητα του μαστού (τέσσερις κατηγορίες, από A έως D).
Κατηγορία ACR1 (Κατηγορία A)
Σχεδόν εξ ολοκλήρου λιπώδης μαστοί: Αυτό σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος του μαστού αποτελείται από λιπώδη ιστό. Στη μαστογραφία ο λιπώδης μαστός εμφανίζεται ως επί το πλείστον σκούρο γκρι ή μαύρο χρώμα με ελάχιστο πυκνό ιστό (αδενικό ιστό) ο οποίος εμφανίζεται ως ανοιχτό γκρι ή λευκό χρώμα. Υπολογίζεται ότι η 1 στις 10 γυναίκες έχει λιπώδεις μαστούς. Οι μαστοί της κατηγορίας Α δεν θεωρούνται πυκνοί.
Κατηγορία ACR2 (Κατηγορία B)
Κατά τόπους αυξημένη πυκνότητα: υπάρχουν διάσπαρτες περιοχές ινοαδενικής πυκνότητας (εμφανίζονται ως ανοιχτό γκρι ή λευκό) καθώς και λιπώδης ιστός (εμφανίζεται ως σκούρο γκρι ή μαύρο). Όταν εμφανίζονται στη μαστογραφία περιοχές πυκνού μαστού υπάρχει κίνδυνος να μην διαγνωστεί κάποια κακοήθεια όταν μοιάζει με φυσιολογικό πυκνό ιστό ή όταν ο όγκος βρίσκεται στην περιοχή πυκνότητας του μαστού. Ο όγκος εμφανίζεται ως ανοιχτό γκρι ή λευκό. Υπολογίζεται ότι 4 στις 10 γυναίκες έχουν τέτοιου είδους μαστούς. Οι μαστοί της κατηγορίας Β δεν θεωρούνται πυκνοί.
Κατηγορία ACR3 (Κατηγορία C)
Ανομοιογενής πυκνός μαστός (ετερογενώς πυκνοί μαστοί): υπάρχουν μεγάλες περιοχές στις οποίες ο πυκνός, αδενικός ιστός μπορεί να «κρύψει» τους όγκους. Στη μαστογραφία, το στήθος εμφανίζεται κυρίως ανοιχτό γκρι ή λευκό, το ίδιο με τους όγκους. Υπολογίζεται ότι 4 στις 10 γυναίκες έχουν τέτοιου είδους μαστούς. Οι μαστοί της κατηγορίας C θεωρούνται πυκνοί.
Κατηγορία ACR4 (Κατηγορία D)
Εξαιρετικά πυκνός μαστός: οι περισσότερες περιοχές του μαστού έχουν πυκνό, αδενικό ιστό και η μαστογραφία έχει ένα διάχυτο λευκό χρώμα που κάνει εξαιρετικά δύσκολο τον εντοπισμό κακοήθειας, η οποία εμφανίζεται επίσης ως ανοιχτό γκρι ή λευκό. Περίπου 1 στις 10 γυναίκες έχουν εξαιρετικά πυκνούς μαστούς.
Πώς θα μάθω αν έχω πυκνούς μαστούς;
Στην Ελλάδα δεν είναι υποχρεωτική η αναγραφή της πυκνότητας του μαστού στη μαστογραφία, αν και πολλές φορές αναφέρεται. Εάν δεν υπάρχει σχετική ενημέρωση, μπορείτε να ζητήσετε από τον ακτινοδιαγνώστη να σας ενημερώσει αν έχετε πυκνούς μαστούς και σε ποια κατηγορία κατατάσσονται οι μαστοί σας.
Ο πυκνός μαστός επηρεάζει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου μαστού;
Όσο πιο πυκνός είναι ο μαστός, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου. Στις γυναίκες με εξαιρετικά πυκνούς μαστούς υπάρχει 4 έως 6 φορές αυξημένη πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο μαστού, σε σχέση με τις γυναίκες που έχουν λιπώδεις μαστούς.
Οι πυκνοί μαστοί καθορίζουν τον κίνδυνο καρκίνο του μαστού;
Ένας συνδυασμός παραγόντων επηρεάζει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού, μεταξύ των οποίων το οικογενειακό ιστορικό καρκίνων όπως του μαστού και των ωοθηκών, η ηλικία και βιοψίες που έχουν γίνει στο παρελθόν και έχουν δείξει ότι τα κύτταρα του μαστού έχουν αρχίσει να αλλάζουν σχήμα (αλλά δεν είναι καρκινικά και είναι απαραίτητο να τα παρακολουθούμε).
Μελέτες που έχουν γίνει για τους πυκνούς μαστούς έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως ο πυκνός μαστός αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου μαστού περισσότερο από άλλους παράγοντες όπως το οικογενειακό ιστορικό, η εμμηνόπαυση, το αυξημένο βάρος και η εγκυμοσύνη σε προχωρημένη ηλικία.
Τί μπορώ να κάνω αν έχω πυκνούς μαστούς;
Μην παραλείπετε ποτέ τον ετήσιο μαστολογικό έλεγχο κάνοντας:
- μαστογραφία (γυναίκες άνω των 40 ετών, με πρώτη μαστογραφία αναφοράς στα 35)
- υπερηχογράφημα μαστών υψηλής ευκρίνειας από εξειδικευμένο ακτινοδιαγνώστη
- κλινική εξέταση από ειδικό μαστολόγο (ψηλάφηση από την ηλικία των 20 ετών)
Υπάρχει πιθανότητα ο μαστολόγος να σας ζητήσει να κάνετε τομοσύνθεση και μαγνητική μαστογραφία.
Η σύγκριση με προηγούμενες μαστογραφίες και άλλες απεικονιστικές εξετάσεις βοηθούν πολύ στην ορθή γνωμάτευση.
Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού αυξάνει κατακόρυφα τις πιθανότητες να θεραπευθεί πλήρως.
Πηγές:
https://densebreast-info.org/for-patients/your-questions-answered/
https://densebreast-info.org/for-patients/5-facts-you-should-know/
