Η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) συνεργάζονται σε μια κοινή αποστολή, την πιο πολύπλοκη στη διαστημική ιστορία, με στόχο να φέρουν στη Γη τα πρώτα δείγματα πετρωμάτων από τον Άρη έως το 2031 και με την ελπίδα να βρουν ίχνη ζωής σε αυτά.
Το φιλόδοξο σχέδιο κόστους επτά δισεκατομμυρίων δολαρίων (το ενάμισι δισεκατομμύριο θα καταβάλει η Ευρώπη μέσα στην επόμενη δεκαετία) θα συνδυαστεί με την υπό ανάπτυξη αμερικανική αποστολή «Mars 2020» που θα εκτοξευθεί του χρόνου τον Ιούλιο. Στόχος των δύο διαστημικών υπηρεσιών είναι να στείλουν ένα ρόβερ στον γειτονικό πλανήτη, να συλλέξει δείγματα βάρους περίπου μισού κιλού και μετά αυτά, με τη βοήθεια ενός δεύτερου ρόβερ, να σταλούν στη Γη. Το σχέδιο εγκρίθηκε ήδη από τη NASA και αυτήν την εβδομάδα αναμένεται να πάρει το πράσινο φως και από τα 22 ευρωπαϊκά κράτη-μέλη της ESA που συναντώνται στη Σεβίλλη.
Το σχέδιο, γνωστό ως «Mars Sample Return-MSR» (Επιστροφή Δειγμάτων Άρη), θα απαιτήσει, εκτός από τα δύο ρομποτικά ρόβερ, τρεις εκτοξεύσεις μεγάλων πυραύλων από τον δικό μας πλανήτη και κυρίως την πρώτη στην ιστορία εκτόξευση από άλλο πλανήτη, προκειμένου να γίνει το ταξίδι επιστροφής των δειγμάτων στη Γη.
«Είναι τόσο πολύπλοκο όσο η αποστολή των ανθρώπων στη Σελήνη» δήλωσε στο περιοδικό «Science» ο επικεφαλής του προγράμματος MSR Μπράιαν Μιούερχεντ του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της NASA.
Το εξάτροχο ρόβερ με μέγεθος αυτοκινήτου της αποστολής Mars 2020 θα προσεδαφιστεί το 2021 στον αρχαίο κρατήρα Τζέζερο του βορείου ημισφαιρίου, ο οποίος έχει ηλικία σχεδόν τεσσάρων δισεκατομμυρίων ετών. Το ρομποτικό όχημα θα τρυπήσει στα πετρώματα, θα συλλέξει δείγματα και θα τα αποθηκεύσει σε ειδικά μεταλλικά καλά σφραγισμένα δοχεία, τα οποία θα εναποτεθούν σε συγκεκριμένα σημεία της επιφάνειας του Άρη.
Το 2028 ένα δεύτερο ρόβερ (Sample Fetch Rover), που θα κατασκευάσει η ESA και θα κινείται με ηλιακή ενέργεια, θα εκτοξευθεί από τη Γη, θα κατέβει στον Άρη, θα βρει τα 30 διασκορπισμένα δείγματα, θα τα βάλει όλα μαζί σε ένα κάνιστρο μεγέθους μπάλας και θα τα φορτώσει στον αμερικανικό πύραυλο επιστροφής (Mars Ascent Vehicle). Αυτός θα εκτοξευθεί από τον «κόκκινο πλανήτη» και θα φθάσει σε μια μη ευρωπαϊκή επανδρωμένη διαστημοσυσκευή (Earth Return Orbiter) σε τροχιά γύρω από τον Άρη σε ύψος 300 χιλιομέτρων, η οποία τελικά θα επιστρέψει στη Γη μαζί με το πολύτιμο φορτίο της.
Αν όλα πάνε καλά (και πολλά μπορούν να πάνε στραβά), η κάψουλα με τα δείγματα θα πέσει με αλεξίπτωτο κάπου στην πολιτεία Γιούτα των ΗΠΑ το 2031. Τα δείγματα θα καταλήξουν σε εργαστήρια ύψιστης ασφαλείας, είτε για τον κίνδυνο μόλυνσης της Γης με αρειανά μικρόβια είτε αντίστροφα για τον κίνδυνο μόλυνσης των αρειανών δειγμάτων με γήινα μικρόβια.
Έως σήμερα οι επιστήμονες είχαν μόνο δύο τρόπους να μελετήσουν αρειανά πετρώματα. Είτε αναλύοντας μετεωρίτες πιθανής αλλά όχι βέβαιης αρειανής προέλευσης που βρέθηκαν στη Γη και δυστυχώς έχουν «μολυνθεί» στο μεταξύ από το γήινο περιβάλλον, είτε αναλύοντας τα δείγματα επί τόπου στον Άρη με τα περιορισμένα μέσα των ρόβερ. Ασφαλώς η αποστολή στη Γη φρέσκων δειγμάτων από τον Άρη και η ενδελεχής ανάλυσή τους στα επιστημονικά εργαστήρια είναι κάτι που όλοι προτιμούν.
Αν και θεωρείται μάλλον απίθανο να βρεθούν ίχνη ζωής σε ένα τόσο μικρό δείγμα του Άρη, η προσπάθεια θεωρείται ότι αξίζει με το παραπάνω. Τα αρειανά δείγματα θα είναι εξίσου πολύτιμα – αν όχι περισσότερο- από τα σεληνιακά δείγματα που έφεραν οι αποστολές «Απόλλων».
Με πληροφορίες από ΑΠΕ
