Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Η εσωτερική ανατομία ενός προϊστορικού πλάσματος – στο μέγεθος ενός σπόρου παπαρούνας – αποκαλύφθηκε με «εκπληκτική λεπτομέρεια». Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ισχυρές ακτίνες Χ για να σαρώσουν το απολίθωμα ηλικίας 520 εκατομμυρίων ετών.
Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Nature, αποκαλύπτουν τα μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία και το νευρικό του σύστημα. Είναι μια ματιά μέσα στο σώμα ενός από τους πρώτους προγόνους των σύγχρονων εντόμων, αραχνών και καβουριών.
Ο επικεφαλής ερευνητής Δρ Martin Smith είπε ότι αυτό ήταν ένα ονειρεμένο απολίθωμα, εν μέρει επειδή διατηρήθηκε στο στάδιο της προνύμφης ή στο ανώριμο στάδιο – όταν το σώμα του ήταν ακόμη σε ανάπτυξη. «Η εξέταση αυτών των πρώτων σταδίων είναι πραγματικά το κλειδί για την κατανόηση του πώς διαμορφώνονται τα ενήλικα (σχήματα σώματος) – όχι μόνο μέσω της εξέλιξης αλλά και μέσω της ανάπτυξης. «Αλλά οι προνύμφες είναι τόσο μικροσκοπικές και εύθραυστες, που οι πιθανότητες να βρεθεί μια απολιθωμένη είναι σχεδόν μηδενικές – ή έτσι νόμιζα μέχρι πρόσφατα».
Οι συνάδελφοι του Δρ Smith βρήκαν το απολίθωμα σε ένα σωρό «προϊστορικής άμμου» κατά τη διάρκεια μιας μελέτης κοιτασμάτων βράχου ηλικίας μισού δισεκατομμυρίου ετών στη βόρεια Κίνα – που είναι γνωστό ότι περιέχει μικροσκοπικά απολιθώματα. «Οι συνεργάτες μας στην Κίνα έχουν μεγάλες ποσότητες αυτού του υλικού, το οποίο διαλύουν σε οξύ και αυτά τα μικρά κομμάτια πέφτουν έξω», λέει ο Δρ Smith.
Μια ομάδα τεχνικών στο Πανεπιστήμιο Γιουνάν πέρασε χρόνια κοιτάζοντας το υλικό και μαζεύοντας απολιθώματα από τη σκόνη. Αφού εξέτασε αυτό το συγκεκριμένο δείγμα κάτω από το μικροσκόπιο κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στην Κίνα, ο Δρ Smith, συνειδητοποίησε ότι ήταν «κάτι πολύ ιδιαίτερο» και ρώτησε αν μπορούσε να το φέρει πίσω στο Ηνωμένο Βασίλειο για να το δει πιο προσεκτικά.
Η ομάδα τοποθέτησε το απολίθωμα στο κεφάλι μιας καρφίτσας για να το σαρώσει με ισχυρές ακτίνες Χ στις εγκαταστάσεις της Πηγής Φωτός Diamond της Οξφόρδης. Εκεί αποκαλύφθηκαν τα εσωτερικά του μυστικά. «Όταν είδα τις εκπληκτικές δομές που διατηρήθηκαν κάτω από το δέρμα του, έμεινα με το στόμα ανοιχτό», είπε ο Δρ Smith.
Οι ερευνητές δημιούργησαν τρισδιάστατες εικόνες από μικροσκοπικές περιοχές του εγκεφάλου, πεπτικούς αδένες, ένα πρωτόγονο κυκλοφορικό σύστημα και ακόμη και ίχνη των νεύρων που τροφοδοτούν τα απλά πόδια και τα μάτια της προνύμφης.
Η κοιλότητα του εγκεφάλου του που χωρίζεται σε τμήματα, αποκάλυψε το προγονικό «πρόπλασμα» των ειδικά διαχωρισμένων κεφαλιών των σύγχρονων εντόμων, αραχνών και καβουριών που αργότερα ανέπτυξαν τα διάφορα εξαρτήματά τους, όπως κεραίες, μέρη στόματος και μάτια.
Η συν-συγγραφέας της μελέτης, Δρ Katherine Dobson, από το Πανεπιστήμιο του Στράθκλαϊντ, είπε ότι η φυσική απολίθωση «πέτυχε σχεδόν τέλεια διατήρηση». Ο Δρ Smith πιστεύει ότι αυτό μπορεί να προκλήθηκε από υψηλές συγκεντρώσεις φωσφόρου στον ωκεανό όπου έζησε για λίγο και πέθανε αυτή η προνύμφη. «Παρασύρεται από το νερο στους ωκεανούς όταν οι βράχοι διαβρώνονται στη στεριά. Ο φώσφορος φαίνεται να έχει πλημμυρίσει τους ιστούς των απολιθωμάτων μας», οδηγώντας ουσιαστικά σε αποκρυστάλλωση το μικροσκοπικό του σώμα.
Πηγή: BBC News
