Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Ένα φάρμακο αύξησε τη διάρκεια ζωής των πειραματόζωων – κατά σχεδόν 25% – σε μια ανακάλυψη που οι επιστήμονες ελπίζουν ότι μπορεί να επιβραδύνει τη γήρανση του ανθρώπου. Τα ποντίκια που έλαβαν τη θεραπεία είναι γνωστά στο εργαστήριο ως «γιαγιάδες σούπερ μοντέλα», λόγω της νεανικής τους εμφάνισης.
Ήταν πιο υγιή, πιο δυνατά και ανέπτυξαν λιγότερους καρκίνους από τα συνομήλικα τους που δεν έλαβαν θεραπεία. Το φάρμακο δοκιμάζεται ήδη σε ανθρώπους, αλλά είναι άγνωστο αν θα έχει την ίδια αντιγηραντική δράση.
Η αναζήτηση μεγαλύτερης διάρκειας ζωής είναι συνυφασμένη με την ανθρώπινη ιστορία.
Ωστόσο, οι επιστήμονες γνωρίζουν από καιρό ότι η διαδικασία γήρανσης είναι εύπλαστη – πχ τα πειραματόζωα ζουν περισσότερο εάν μειώσουμε σημαντικά την ποσότητα τροφής που καταναλώνουν.
Τώρα το πεδίο της έρευνας για τη γήρανση ανθεί καθώς οι ερευνητές προσπαθούν να αποκαλύψουν – και να χειραγωγήσουν – τις μοριακές διαδικασίες της γήρανσης. Η ομάδα του Εργαστηρίου Ιατρικής Επιστήμης MRC, του Imperial College του Λονδίνου και της Ιατρικής Σχολής Duke-NUS της Σιγκαπούρης διερεύνησε μια πρωτεΐνη που ονομάζεται ιντερλευκίνη-11. Τα επίπεδα της αυξάνονται στο ανθρώπινο σώμα καθώς μεγαλώνουμε, συμβάλλει σε υψηλότερα επίπεδα φλεγμονής και οι ερευνητές λένε ότι ανατρέπει αρκετούς βιολογικούς διακόπτες που ελέγχουν τον ρυθμό της γήρανσης.
Μεγαλύτερες, υγιέστερες ζωές
Οι επιστήμονες πραγματοποίησαν δύο πειράματα:
- Στο πρώτο, τα γενετικά τροποποιημένα ποντίκια δεν ήταν σε θέση να παράγουν ιντερλευκίνη-11
- Στο δεύτερο, περίμεναν μέχρι τα ποντίκια να γίνουν 75 εβδομάδων (περίπου ισοδύναμα με ένα άτομο 55 ετών) και στη συνέχεια τους έδιναν τακτικά ένα φάρμακο για την απομάκρυνση της ιντερλευκίνης-11 από το σώμα τους.
Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Nature, έδειξαν ότι η διάρκεια ζωής αυξήθηκε κατά 20-25% ανάλογα με το πείραμα και το φύλο των ποντικών. Τα μεγάλης ηλικίας πειραματόζωα συχνά πεθαίνουν από καρκίνο, ωστόσο, τα ποντίκια που δεν είχαν ιντερλευκίνη-11 είχαν πολύ χαμηλότερα επίπεδα της νόσου. Επίσης, έδειξαν βελτιωμένη μυϊκή λειτουργία, ήταν πιο αδύνατα, είχαν πιο υγιές τρίχωμα και σημείωσαν καλύτερη βαθμολογία σε πολλούς δείκτες ευπάθειας της μεγάλης ηλικίας.
Σε ερώτηση, αν τα αποτελέσματα ήταν (υπερβολικά) πολύ καλά για να γίνουν πιστευτά, ο καθηγητής Stuart Cook, ένας απο τους ερευνητές, είπε: «Προσπαθώ να μην ενθουσιάζομαι πολύ, για τους ίδιους λόγους – είναι πολύ καλά για να είναι αληθινά. Υπάρχει μεγάλη απάτη εκεί έξω πάνω σε αυτό το θέμα, οπότε προσπαθώ να μείνω στα δεδομένα και είναι αδιαμφισβήτητα». Πρόσθεσε ότι «σίγουρα» πίστευε πως άξιζε να δοκιμαστεί στην ανθρώπινη γήρανση, υποστηρίζοντας ότι ο αντίκτυπος «θα ήταν μεταμορφωτικός» αν λειτουργούσε και ότι ο ίδιος ήταν έτοιμος να το δοκιμάσει στον εαυτό του.
Θα λειτουργούσε στον άνθρωπο;
Τα μεγάλα αναπάντητα ερωτήματα είναι αν θα μπορούσε να επιτευχθεί το ίδιο αποτέλεσμα στους ανθρώπους και εάν οι τυχόν παρενέργειες θα ήταν ανεκτές. Η Ιντερλευκίνη-11 παίζει ρόλο στο ανθρώπινο σώμα κατά την πρώιμη ανάπτυξη. Οι άνθρωποι, πολύ σπάνια γεννιούνται με αδυναμία παραγωγής της Ιντερλευκινης-11. Στην περίπτωση αυτή, παρουσιάζουν διαταραχή στον τρόπο με τον οποίο συνοστεώνονται τα οστά του κρανίου, επηρεάζονται οι αρθρώσεις τους, οι οποίες μπορεί να χρειαστούν χειρουργική επέμβαση για να διορθωθούν και διαταράσσεται η έκφυση των δοντιών τους. Η πρωτεΐνη έχει επίσης ρόλο στη διαδικασία της επούλωσης. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αργότερα στη ζωή, η ιντερλευκίνη-11 παίζει τον (κακό) ρόλο που οδηγεί στη γήρανση.
Το φάρμακο, ένα συνθετικό αντίσωμα που επιτίθεται στην ιντερλευκίνη-11, δοκιμάζεται σε ασθενείς με πνευμονική ίνωση. Αυτή είναι η πάθηση που προκαλεί ίνωση (ουλοποίηση) των πνευμόνων, καθιστώντας δυσκολότερη την αναπνοή. Ο καθηγητής Cook διευκρίνισε ότι οι δοκιμές δεν είχαν ολοκληρωθεί, ωστόσο, τα δεδομένα υποδηλώνουν ότι το φάρμακο ήταν ασφαλές για λήψη.
Αυτή είναι απλώς η πιο πρόσφατη προσέγγιση για την «θεραπεία» της γήρανσης με φάρμακα. Άλλα φάρμακα όπως η μετφορμίνη που χορηγείται για την θεραπεία του διαβήτη τύπου 2, και η ραπαμυκίνη, η οποία λαμβάνεται για την πρόληψη της απόρριψης μοσχεύματος οργάνου, ερευνώνται ενεργά για τις αντιγηραντικές τους ιδιότητες.
Ο καθηγητής Cook πιστεύει ότι η λήψη ενός φαρμάκου είναι πιθανό να είναι πιο εύκολη για τους ανθρώπους από τον περιορισμό των θερμίδων. «Θα ήθελε να ζήσει κανείς «μισοπεθαμένος» από τα 40 του; Να ζήσει μια εντελώς δυσάρεστη ζωή, προκειμένου την επιμηκύνει κατα πέντε χρόνια; Δεν θα το έκανα», λέει.
Η καθηγήτρια Anissa Widjaja, από την Ιατρική Σχολή Duke-NUS, δήλωσε: «Αν και η δουλειά μας έγινε σε ποντίκια, ελπίζουμε ότι αυτά τα ευρήματα θα έχουν μεγάλη σημασία για την ανθρώπινη υγεία, δεδομένου ότι έχουμε δει παρόμοια αποτελέσματα σε μελέτες ανθρωπίνων κυττάρων και ιστών. Αυτή η έρευνα είναι ένα σημαντικό βήμα προς την καλύτερη κατανόηση της γήρανσης. Εχουμε δειξει σε ποντίκια, μια θεραπεία που θα μπορούσε ενδεχομένως να επεκτείνει την υγιή γήρανση στους ανθρώπους».
Η Ilaria Bellantuono, καθηγήτρια μυοσκελετικής γήρανσης στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ, δήλωσε: «Συνολικά, τα δεδομένα φαίνονται σταθερά, αυτή είναι μια άλλη πιθανή θεραπεία που στοχεύει έναν μηχανισμό γήρανσης, ο οποίος μπορεί να ωφελήσει την ευπάθεια της μεγάλης ηλικίας».
Ωστόσο, πρόσθεσε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης στοιχείων σε ανθρώπους και του κόστους παραγωγής τέτοιων φαρμάκων και κατεληξε: «Είναι αδιανόητο να θεραπεύεται κάθε 50χρονος για το υπόλοιπο της ζωής του».
Πηγή: BBC News
