Επιμέλεια: Περικλής Χαλάτσης
Οι περισσότεροι άνθρωποι πίστευαν η πιστεύουν ακόμη ότι η ευτυχία έρχεται από το να περιβάλλεις τον εαυτό σου με όσο το δυνατόν περισσότερα αγαθά. Είναι όμως έτσι η πραγματικότητα η απλά είναι μια ψευδαίσθηση. Κάποιοι -μετά από πολλά βιώματα και πειραματισμούς- διαπίστωσαν ότι κάπου κάνουν λάθος. Συνειδητοποίησαν ότι αυτή η υπόσχεση ευτυχίας ήταν μια ψευδαίσθηση. Και αρχίσαν να υποστηρίζουν ότι « Όσο πιο πολλά έχουμε, τόσο λιγότερο ευτυχισμένοι γινόμαστε. Γιατί εξαρτόμαστε από την κατοχή ακόμα περισσότερων υλικών αγαθών».
Το «περισσότερα, περισσότερα, περισσότερα» δεν είναι μια βιώσιμη έννοια – ούτε σε επίπεδο προσωπικής ευτυχίας ούτε σε επίπεδο παγκόσμιων πόρων και κλιματικών επιπτώσεων.
Η προσοχή μας δεν πρέπει να αποσπάται και η πραγματική ευτυχία -υποστηρίζουν αυτοί που άλλαξαν γνώμη- προέρχεται από μη υλικά πράγματα, όπως η απόλαυση της φύσης, η αγάπη, η φιλία ή η επιδίωξη της σοφίας και της προσωπικής ανάπτυξης.
Θα μου πείτε τί σχέση έχουν όλα αυτά με τα αυτοκίνητα. Θα σας εξηγήσω αμέσως. Και θα ξεκινήσω με την σχεδιαστική φιλοσοφία Kodo της Mazda που υιοθετεί τη μινιμαλιστική αρχή “less is more”, που αφαιρεί οτιδήποτε θεωρεί περιττό και επικεντρώνεται μόνο στην πιο καθαρή μορφή.
Σε έναν ολοένα και πιο πολύπλοκο κόσμο, πολλοί άνθρωποι αναζητούν την επιστροφή στην απλότητα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα μινιμαλιστικά κινήματα, όπως η απλή διαβίωση, τα οποία εκπροσωπούνται από εξέχουσες προσωπικότητες όπως η Marie Kondo, είναι σήμερα μία τάση με ρίζες από το παρελθόν.
Η ιαπωνική κουλτούρα και οι φιλοσοφίες σχεδιασμού της, γνωρίζουν πολλές αρχές που εφαρμόζουν τις μινιμαλιστικές αρχές εδώ και αιώνες. Αποτελούν επίσης τη βάση για το σχεδιασμό Kodo της Mazda, όχι επειδή ο μινιμαλισμός είναι της μόδας, αλλά επειδή αποτελεί μέρος Ιαπωνικού πολιτισμού.
Στην ερώτηση τι κάνει ένα σχέδιο να είναι ιαπωνικό, ο πρώην παγκόσμιος επικεφαλής σχεδιασμού της Mazda και πατέρας του σχεδίου Kodo, Ikuo Maeda απάντησε:
«Το λιγότερο είναι περισσότερο. Πρώτα απ’ όλα, ο ιαπωνικός σχεδιασμός πρέπει να είναι απλός και ανόθευτος».
Η ιαπωνική αισθητική είχε ανέκαθεν έναν βαθύ δεσμό με το φυσικό κόσμο που έγινε πρότυπο για αυτή τη σχεδιαστική φιλοσοφία .
Είτε πρόκειται για την έμφαση στον ανοιχτό χώρο είτε για το ετήσιο θέαμα των ανθών κερασιάς με τις μυριάδες εκδηλώσεις του στην τέχνη.
Η παραδοσιακή ιαπωνική αρχιτεκτονική, βασίζεται σε κινούμενους τοίχους για να πλαισιώνει το εξωτερικό τοπίο. Η φύση δεν είναι ποτέ μακριά όταν πρόκειται για τις ιαπωνικές ιδέες της ομορφιάς. Διεισδύει στα πάντα, από την τέχνη μέχρι την καθημερινή ζωή και τις προτιμήσεις των ανθρώπων.
Μια από τις φιλοσοφίες που παντρεύουν τη φύση και τον πολιτισμό στον ιαπωνικό σχεδιασμό είναι η Ma, η οποία αναφέρεται στην έννοια του απέριττου χώρου.
Οι Ιάπωνες αρχιτέκτονες όταν διακοσμούν δωμάτια, χρησιμοποιούν μόνο μερικά προσεκτικά επιλεγμένα στοιχεία. Το Ma είναι η ομορφιά και η ένταση που βρίσκεται μέσα στον κενό χώρο μεταξύ αυτών των στοιχείων.
Με αυτή τη λογική οι Ιάπωνες σχεδιαστές αυτοκινήτων αντιστέκονται στον πειρασμό και αντί να «υπερφορτώνουν» με πολλά ξένα στοιχεία το εσωτερικό αντίθετα αφαιρούν οτιδήποτε είναι περιττό και εδώ εφαρμόζουν τη μινιμαλιστική αρχή “less is more”.
Μια αρχή που οι γιαπωνέζοι σέβονται τόσο για το εξωτερικό όσο και το εσωτερικό στην κατασκευή των αυτοκινήτων.
Μια άλλη φιλοσοφία που συμπληρώνει τη Ma είναι η Kaicho, η οποία αφορά την επιμέλεια και την ενίσχυση του χώρου που δημιουργεί η Ma. Αυτό το κάνει συνδυάζοντας αρμονικά διάφορα υλικά και υφές που αλληλοσυμπληρώνονται. Ο φωτισμός είναι επίσης ένα βασικό χαρακτηριστικό του Kaicho. Για τη Mazda, αυτό σημαίνει ότι χρησιμοποιεί διακριτικό, απαλό, έμμεσο φωτισμό για να ενισχύσει την αίσθηση της αρμονίας στα αυτοκίνητά της.
Ο επικεφαλής σχεδιαστής της Mazda Akira Tamatani εξηγεί πως λειτουργεί η μινιμαλιστική λογική:
« Η φιλοσοφία της Mazda είναι να κάνει τα πράγματα φυσικά, εύκολα και να μην αποσπούν την προσοχή του οδηγού. Θέλουμε να βλέπουμε τους ανθρώπους στα αυτοκίνητά μας να επικεντρώνονται στην ουσία της οδήγησης. Και αυτό είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την άποψη ότι μπορείς να έχεις λιγότερα – αλλά αυτό που έχεις αξίζει πραγματικά κάτι περισσότερο».
