του Νεκτάριου Διατσίδη
Σαν να μην ήταν ήδη αρκετά συναρπαστική η έναρξη της σεζόν του WorldSBK αυτού του Σαββατοκύριακου στο Phillip Island, την τελευταία στιγμή δόθηκε η εντολή σε ομάδες και αναβάτες την Πέμπτη, όταν ανακοινώθηκε ότι όλοι οι Αγώνες και στις δύο κατηγορίες Superbike και Supersport θα απαιτούν υποχρεωτικά pit stops.
Η ανάλυση των ελαστικών που χρησιμοποιήθηκαν στη δοκιμή της Τρίτης από τον μοναδικό προμηθευτή ελαστικών Pirelli, σε συνδυασμό με την FIM, έδειξε ότι μπορεί να μην είναι ασφαλές για τους αναβάτες να ολοκληρώσουν την πλήρη απόσταση Αγώνα στην εξαιρετικής πρόσφυσης νέα επιφάνεια του Phillip Island. Ως εκ τούτου, αποφασίστηκε ότι μπορούν να ολοκληρωθούν το πολύ 11 γύροι σε οποιοδήποτε πίσω ελαστικό.
Ως απάντηση σε αυτό, οι Διοργανωτές του Αγώνα μείωσαν την απόσταση των δύο Αγώνων WorldSBK του Σαββατοκύριακου από 22 σε 20 γύρους, με υποχρεωτικό pit stop μεταξύ του 9ου και του 11ου γύρου για αλλαγή ελαστικών για την ολοκλήρωση του Αγώνα. Αυτό προσθέτει μια νέα διάσταση στον προγραμματισμό και τη στρατηγική των ομάδων από την πρώτη κιόλας περίοδο δοκιμών, καθώς η στρατηγική αλλάζει από το πώς να είναι όσο το δυνατόν πιο σωστή σε 22 διαδοχικούς γύρους, στο πώς να είναι όσο το δυνατόν πιο γρήγοροι σε δύο σπριντ 9-11 γύρων.
Στο WorldSBK, οι αναβάτες έχουν μόνο μία μοτοσυκλέτα στο γκαράζ, επομένως τα pit stop είναι μια πολύπλοκη αλλά συντονισμένη υπόθεση για την αλλαγή τόσο του μπροστινού όσο και του πίσω ελαστικού, με παρόμοιο τρόπο με αυτόν που παρατηρείται στους Αγώνες Endurance.
Ο πιο συνηθισμένος λόγος για ένα pit stop είναι συνήθως μια ξαφνική αλλαγή του καιρού, που σημαίνει ότι συχνά πολλές μοτοσυκλέτες μπαίνουν στα pits ταυτόχρονα. Ομοίως, στο σενάριο αλλαγής ελαστικών και τροχών αυτού του Σαββατοκύριακου, οι αναβάτες θα έχουν μόνο ένα παράθυρο τριών γύρων στο οποίο θα σταματήσουν για λίγο. Δεδομένου του επιπέδου δραστηριότητας στο pit lane, των διαφορών μεταξύ κορυφαίων και ιδιωτικών ομάδων και προς όφελος της συνολικής ασφάλειας, οι κανόνες ορίζουν ότι υπάρχει ελάχιστος χρόνος επέμβασης στο pit. Αυτός ο υπολογισμένος χρόνος λαμβάνει υπόψη όσο χρόνο χρειάζεται ένας αναβάτης για να φτάσει από το ένα άκρο του pit lane στο άλλο με τον περιοριστή ταχύτητας των pit στα 60 χλμ/ώρα, συν 30 δευτερόλεπτα για ένα pit stop.
Στο Phillip Island, για παράδειγμα, οι αναβάτες λαμβάνουν χρόνο παρέμβασης 63 δευτερολέπτων. Αυτός είναι ο ελάχιστος χρόνος που χρειάζεται από την είσοδό τους στο pitlane έως την έξοδο από το pitlane – μια απόσταση 549,2 μέτρων, που χρειάζονται 33 δευτερόλεπτα στα 60 χλμ/ώρα. Εάν ο αναμεταδότης δώσει το σήμα καθώς η μοτοσυκλέτα περάσει τη γραμμή εξόδου από το pit νωρίτερα από 63 δευτερόλεπτα, τότε ο αναβάτης τιμωρείται με ποινή (πέντε δευτερόλεπτα για κάθε δευτερόλεπτο κάτω από τον χρόνο παρέμβασης στο pit) και τότε ο αναβάτης χάνει χρόνο στον Αγώνα.
Ο αναβάτης μπαίνει στην καθορισμένη περιοχή του pit και κλείνει τον διακόπτη kill switch πριν η μοτοσυκλέτα τοποθετηθεί στο σταντ.
«Ο ελάχιστος χρόνος αφαιρεί την πίεση του να πρέπει να είσαι όσο το δυνατόν πιο γρήγορος σωματικά», εξηγεί ο επικεφαλής της ομάδας του Jonathan Rea, Andrew Pitt. «Φυσικά, η ταχύτητα είναι ακόμα σημαντική, αλλά αν αφήσουμε τον αναβάτη πολύ νωρίς, τότε τιμωρούμαστε. Έχουμε 30 δευτερόλεπτα για το ίδιο το pit stop και συνήθως είμαστε σε θέση να το ολοκληρώσουμε σε λιγότερο από 20 – έτσι μας αφήνει 10 δευτερόλεπτα για να ελέγξουμε ότι όλα είναι εντάξει πριν αφήσουμε τον αναβάτη να φύγει. Το κλειδί για ένα καλό pit stop είναι η αποφυγή λαθών, καθώς όταν γίνονται λάθη τα πράγματα αρχίζουν να καθυστερούν».
Για να διασφαλιστεί ότι ένα pitstop είναι όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικό, υπάρχει ένας ρόλος για ολόκληρη σχεδόν την ομάδα. Ακόμη και οι επικεφαλής των ομάδων, και μερικές φορές οι μηχανικοί, χρησιμοποιούν και αυτοί τα εργαλεία για να εξασφαλίσουν μια σωστή και αποτελεσματική αλλαγή χωρίς λάθη.
«Ενώ μπορούμε να συζητήσουμε διάφορα σενάρια εκ των προτέρων, τελικά είναι η επιλογή του αναβάτη σε ποιο σημείο θα εισέλθει στο pit», συνέχισε ο Andrew Pitt. «Όλα εξαρτώνται από το πού βρίσκονται στον Aγώνα, με ποιον μάχονται, πόσο κοντά και τι κάνουν αυτοί οι αναβάτες. Εμείς ως ομάδα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για να μπει ο αναβάτης όταν αποφασίσει».
Συνήθως, η ομάδα γνωρίζει πότε ένα pit stop είναι δυνατό να συμβεί, καθώς στην περίπτωση αυτού του Σαββατοκύριακου, υπάρχει ένα συγκεκριμένο χρονικό παράθυρο όπου μπορούν να γίνουν τα pit stop (γύροι 9-11) και σε έναν Αγώνα με μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες, η Διοργάνωση του Αγώνα πρέπει να ειδοποιήσει για την αλλαγή της μοτοσυκλέτας πριν γίνουν στάσεις στα pit.
Ο επικεφαλής της ομάδας θα διασφαλίσει ότι όλοι είναι έτοιμοι για μια στάση και το πρώτο άτομο που θα δραστηριοποιηθεί είναι ο Τεχνικός ελαστικών που θα πάρει τα νέα ελαστικά από τις σχάρες όπου θερμαίνονται τα ελαστικά στο πίσω μέρος του γκαράζ και θα διασφαλίσει ότι είναι έτοιμα στο μπροστινό μέρος του γκαράζ – συνδεδεμένα στα καλώδια στις θερμαινόμενες κουβέρτες μέχρι την τελευταία δυνατή στιγμή για διατήρηση της βέλτιστης θερμοκρασίας και πίεσης του ελαστικού. Πριν από τον Αγώνα, η ομάδα θα έχει σημαδέψει μπροστά από το γκαράζ, για το πού πρέπει να σταματήσει ο αναβάτης, καθώς και πού θα τοποθετηθούν τα σχετικά εργαλεία και ο εξοπλισμός που χρειάζεται για μια επιτυχημένη αλλαγή.
«Μόλις μάθουμε ότι είναι δυνατόν να γίνει ένα pit stop, έχουμε τα ελαστικά έτοιμα μπροστά», εξήγησε ο Darryl Young, Τεχνικός ελαστικών του Andrea Locatelli. «Θα εξακολουθούν να είναι συνδεδεμένα στις θερμαινόμενες κουβέρτες τους για να διατηρούν τη θερμότητά τους, αλλά θα τις χαλαρώσουμε ελαφρώς ώστε να μπορούν να απελευθερωθούν εύκολα όταν έρθει ο αναβάτης να κάνει το pitstop».
Ο στόχος είναι η ομάδα να είναι έτοιμη για ένα πιθανό pit stop μόλις ο αναβάτης μπει στον τελικό τομέα. Ένας άνθρωπος της ομάδας θα σταθεί στο pit lane με μια ένδειξη σε πινακίδα για να δείξει στον αναβάτη πού βρίσκεται η ομάδα του αν μπει. Μόλις ο άνθρωπος αυτός εντοπίσει τον αναβάτη να μπαίνει στα pits, ενημερώνει την υπόλοιπη ομάδα μέσω τηλεπικοινωνίας ότι ο αναβάτης είναι σχεδόν μπροστά τους – αλλά σε αυτό το σημείο, η ομάδα είναι ήδη έτοιμη ως μια πλήρως συγχρονισμένη ομάδα. Στη συνέχεια, ο αναβάτης μπαίνει στα καθορισμένα σημάδια μπροστά από το γκαράζ. Οι κανονισμοί ορίζουν ότι ο κινητήρας πρέπει να είναι σβηστός κατά τη διάρκεια του pit stop, έτσι ο αναβάτης συνήθως κλείνει τον διακόπτη kill καθώς ακόμα κυλάει η μοτοσυκλέτα στη θέση της.
Ο μπροστινός άξονας αφαιρείται και ο μπροστινός τροχός βγαίνει προς τα έξω
Στη συνέχεια, η προσοχή στρέφεται στα μέλη της ομάδας μπροστά και πίσω από την R1 WorldSBK καθώς σηκώνουν τη μοτοσυκλέτα στις βάσεις της έτοιμη για την αλλαγή τροχών.Στην περίπτωση του Jonathan Rea, ο Αρχιμηχανικός Uri είναι υπεύθυνος για το πίσω σταντ (και την επακόλουθη αλλαγή τροχού) και ο Μηχανικός Pete είναι υπεύθυνος για το μπροστινό μέρος. Στη συνέχεια καθώς η μοτοσυκλέτα βρίσκεται στις βάσεις της, τα μέλη της ομάδας στον μπροστινό και τον πίσω άξονα (Τεχνικός ελαστικών Andrew μπροστά και Μηχανικός Tommy πίσω) στην περίπτωση του JR, χρησιμοποιούν αερόκλειδα για να αφαιρέσουν τον άξονα.
Μόλις αφαιρεθούν οι άξονες, η προσοχή στρέφεται ξανά στους μηχανικούς μπροστά και πίσω (Uri και Pete) που αφαιρούν τους τροχούς από τη μοτοσυκλέτα και στη συνέχεια παραδίδουν τις ζάντες με νέα ελαστικά, τα οποία εισάγουν στο σχετικό άκρο της μοτοσυκλέτας , διασφαλίζοντας ότι οι δίσκοι των φρένων έχουν εισχωρήσει στις δαγκάνες και ότι η αλυσίδα έχει τοποθετηθεί σωστά στο γρανάζι.
Μόλις μπουν οι τροχοί, οι μηχανικοί με τα αερόκλειδα εισάγουν και σφίγγουν τους άξονες με μία ομαλή κίνηση πριν συνδέσουν στο μπροστινό και το πίσω φρένο τις σωληνώσεις με την αντλία. Μόλις ολοκληρωθούν όλα, κάθε μηχανικός θα ελέγξει διπλά τη δουλειά του και θα ελέγξει επίσης τις περιοχές που καλύπτονται από τους άλλους.
«Τα επιπλέον 10-12 δευτερόλεπτα είναι ανεκτίμητα», εξηγεί ο Μηχανικός Pete Bancewicz (JR65). «Όχι μόνο μας δίνει χρόνο να ελέγξουμε τη δική μας δουλειά, αλλά σημαίνει ότι μπορούμε όλοι να κοιτάξουμε τι έχουν κάνει όλοι οι άλλοι προτού αφήσουμε τον αναβάτη όταν περάσουν τα 30 δευτερόλεπτα».
Ο Μηχανικός Uri του JR65 αντικαθιστά τον πίσω τροχό
Σε ένα pit stop για αλλαγή των καιρικών συνθηκών, ο μηχανικός της ομάδας Öhlins θα κάνει επίσης αλλαγές στην εμπρός και πίσω ανάρτηση για να βελτιώσει την οδική συμπεριφορά της μοτοσυκλέτας στις νέες συνθήκες. Στα pit stop αυτού του Σαββατοκύριακου στο Phillip Island, εκτός και αν υπάρξει αλλαγή καιρού στο ίδιο σημείο με την αλλαγή των ελαστικών, δεν θα γίνουν αλλαγές στις ρυθμίσεις εκτός εάν ζητηθεί συγκεκριμένα κάποια ρύθμιση από τον αναβάτη.
Αν και η ταχύτητα δεν είναι η ουσία, δεδομένου του ελάχιστου χρόνου παρέμβασης στα pit, ένα ομαλό, έγκαιρο pit stop επιτρέπει στην ομάδα περισσότερο χρόνο για να εξασφαλίσει τη συνολική ασφάλεια όλων των πτυχών της αλλαγής και να παραδώσει στον αναβάτη τη μοτοσυκλέτα και να συνεχίσει τον Αγώνα με τέρμα γκάζι – αφού περάσει τη γραμμή εξόδου του pit φυσικά. Αν και οι απόψεις σχετικά με τη μορφή αυτού του Αγώνα είναι ανάμεικτες, είναι δύσκολο να αρνηθεί κανείς ότι η προοπτική ενός Αγώνα «δύο μερών» δεν είναι συναρπαστική!
