του Νεκτάριου Διατσίδη
Η αλυσίδα της μοτοσυκλέτας μας είναι ένα σύστημα μετάδοσης της κίνησης που χρησιμοποιείται σχεδόν σε όλες, με ένα μικρό ποσοστό από αυτές να χρησιμοποιεί άξονα μετάδοσης με γρανάζια γωνιακής μετάδοσης και ένα άλλο μικρό ποσοστό κυρίως πιο μικρών μοτοσυκλετών και σκούτερ που χρησιμοποιούν ιμάντα για τη μετάδοση είτε οδοντωτό είτε τραπεζοειδούς διατομής για τα συστήματα συνεχούς μεταβαλλόμενης σχέσης.
Το σύστημα μετάδοσης με αλυσίδα είναι ένα από τα πιο καλά συστήματα από πλευράς βαθμού απόδοσης αλλά κυρίως από πλευράς εξοικονόμησης βάρους στη μοτοσυκλέτα, καθώς είναι με διαφορά το ελαφρύτερο σύστημα μετάδοσης, αναλογικά με τη ροπή την οποία μπορεί να μεταφέρει.
Ο βαθμός απόδοσης μίας καινούργιας αλυσίδας φτάνει σε ποσοστό στο 97 με 98% σε χαμηλές ταχύτητες και πλησιάζει τον βαθμό απόδοσης των γραναζιών που λειτουργούν κλειστά σε κιβώτια ταχυτήτων με λίπανση τη βαλβολίνη. Στις υψηλές ταχύτητες περιστροφής της αλυσίδας και στα μεγάλα φορτία η φυγόκεντρος δύναμη δημιουργεί επιπλέον τάσεις και τριβές με αποτέλεσμα τη μείωση του βαθμού απόδοσης φτάνοντας μέχρι και κάτω από το 94% και ακόμη χαμηλότερα όταν δεν υπάρχει η κατάλληλη ανοχή στο τέντωμα της αλυσίδας. Η ροπή που μεταφέρει η αλυσίδα από έναν άξονα σε έναν άλλο άξονα που είναι παράλληλοι μεταξύ τους και σε μεγάλη απόσταση, όπως συμβαίνει με τον πίσω τροχό που βρίσκεται μακριά από την έξοδο του άξονα του κιβωτίου ταχυτήτων, έχει τη δυνατότητα να είναι μεγάλη, ενώ το βάρος αυτού του είδους συστήματος μετάδοσης είναι το ελαφρύτερο από τα υπόλοιπα λόγω της απόστασης που καλύπτει η αλυσίδα και της απλής διάταξης των γραναζιών με τα οποία συνεργάζεται η αλυσίδα.
Τα μειονεκτήματα όμως της αλυσίδας είναι η λίπανση που χρειάζεται για να έχει μεγαλύτερο βαθμό απόδοσης και περισσότερη διάρκεια ζωής, ενώ η συχνή συντήρηση και ο καθαρισμός που απαιτείται, είναι λίγο χρονοβόρα διαδικασία. Η ρύθμιση του τεντώματος είναι ακόμη πιο δύσκολη διαδικασία και καλό είναι να γίνεται στο συνεργείο. Η αλυσίδα μπορεί να λειτουργήσει σε συνθήκες όπου μπορεί να υπάρχει λίγη σκόνη από το δρόμο ή σταγόνες νερού μαζί με μικρά πετραδάκια και λάσπη όταν βρέχει, χωρίς να χρειάζεται να είναι κλεισμένη σε προστατευτικά καλύμματα τα οποία θα προσέθεταν βάρος αλλά και δύσκολη πρόσβαση για καθαρισμό και έλεγχο. Η λειτουργία σε αυτές τις συνθήκες που δεν είναι οι κατάλληλες, μπορεί να χρειαστεί να συμβεί και να πρέπει για πολλά χιλιόμετρα να κινηθούμε κάτω από αυτές, αλλά μετά από κάθε επιπλέον καταπόνηση από αυτές τις συνθήκες απαιτείται άμεσα καθαρισμός και λίπανση.
Ο καθαρισμός της αλυσίδας γίνεται με τη μοτοσυκλέτα στηριγμένη στο διπλό σταντ και με νεκρά στο κιβώτιο για να μπορούμε να γυρίσουμε με το χέρι τον πίσω τροχό. Για τον καθαρισμό χρειάζεται κάποιο ειδικό σπρέι καθαρισμού αλυσίδας και όχι φρένων το οποίο μπορεί να καταστρέψει τα O-Ring, ενώ καλύτερα είναι το σπρέι καθαρισμού να είναι της ίδιας μάρκας με το σπρέι λίπανσης που θα χρειαστεί στο τέλος. Με τη βοήθεια ειδικής βούρτσας που καθαρίζει όλες τις πλευρές τις αλυσίδας και αρκετό σπρέι διαδοχικά πρέπει να καθαριστεί η αλυσίδα στο κάτω τμήμα της και με τη φορά του ψεκασμού από το μέσα μέρος της προς τα κάτω και σύμφωνα με τη βαρύτητα ώστε να φεύγει η συσσωρευμένη σκόνη και το χώμα που έχει κολλήσει στο προηγούμενο λάδι που υπήρχε στην αλυσίδα. Στη συνέχεια χρειάζεται καθαρισμός και στέγνωμα με πανί και όχι φύσημα με πεπιεσμένο αέρα γιατί υπάρχει κίνδυνος εισχώρησης αέρα και σωματιδίων στα O-Ring και μέσα στους πείρους της αλυσίδας οι οποίοι λιπαίνονται και προστατεύονται από αυτά. Τα O-Ring ή X-Ring ανάλογα της διατομής τους, διατηρούν για αρκετό καιρό το αρχικό λιπαντικό της αλυσίδας μέσα στους πείρους, ενώ τα εξωτερικά βαρελάκια της αλυσίδας λιπαίνονται με το νέο λιπαντικό κάθε φορά που γίνεται η συντήρηση της αλυσίδας και έτσι χρειάζεται αρκετό σπρέι λιπαντικού για να εισχωρήσει σε αυτά.
Η περιοδική συντήρηση και ο καθαρισμός της αλυσίδας αν και τυπικά πρέπει να γίνεται κάθε 500 χιλιόμετρα, είναι αναγκαίο να γίνεται μετά από κίνηση εκτός δρόμου ή αν περάσουμε αναγκαστικά από χώμα και πολύ σκόνη, ενώ αν κινούμαστε με βροχή ακόμα και σε καθαρό δρόμο, τα νερά που φτάνουν από τον εμπρός τροχό στην αλυσίδα, την γεμίζουν με μικρά πετραδάκια, ενώ η δύναμη με την οποία οι σταγόνες κτυπούν την αλυσίδα ξεπλένουν το λιπαντικό και η διαδικασία οξείδωσης ξεκινά τη φθορά για όσο καιρό μείνει χωρίς καθαρισμό και νέα λίπανση. Αντιθέτως σε συνθήκες όπου κινούμαστε σε πολύ καθαρούς δρόμους με χαμηλές ταχύτητες μπορούμε να κάνουμε πιο αραιά τα διαστήματα καθαρισμού και λίπανσης της αλυσίδας ενώ για τον έλεγχο της φθοράς και του τεντώματος σύμφωνα με τις οδηγίες του εγχειρίδιου χρήσης της μοτοσυκλέτας, μπορούμε μόνοι μας ή πηγαίνοντας στο συνεργείο να ρυθμίσουμε τη θέση του πίσω τροχού για να υπάρχει η κατάλληλη ανοχή στο κάτω μέρος της αλυσίδας.
