του Νεκτάριου Διατσίδη
Η αλυσίδα της μοτοσυκλέτας μας είναι ένα σύστημα μετάδοσης της κίνησης που χρησιμοποιείται στις περισσότερες μοτοσυκλέτες με ένα μικρό ποσοστό από αυτές να χρησιμοποιεί άξονα μετάδοσης με γρανάζια γωνιακής μετάδοσης και ένα άλλο ποσοστό κυρίως πιο μικρών μοτοσυκλετών και σκούτερ που χρησιμοποιούν ιμάντα τραπεζοειδούς διατομής για τα συστήματα συνεχούς μεταβαλλόμενης σχέσης, ενώ υπάρχουν και μοτοσυκλέτες που χρησιμοποιούν οδοντωτό ιμάντα στην τελική μετάδοση σε συνδυασμό με μηχανικό κιβώτιο.
Αλυσίδα:
Το σύστημα μετάδοσης με αλυσίδα είναι ένα από τα πιο αποδοτικά συστήματα από πλευράς βαθμού απόδοσης αλλά κυρίως από πλευράς εξοικονόμησης βάρους στη μοτοσυκλέτα, είναι με διαφορά το ελαφρύτερο σύστημα μετάδοσης αναλογικά με τη ροπή την οποία μπορεί να μεταφέρει. Ο βαθμός απόδοσης μίας καινούργιας αλυσίδας φτάνει σε ποσοστό στο 97 με 98% σε χαμηλές ταχύτητες και πλησιάζει τον βαθμό απόδοσης των γραναζιών που λειτουργούν κλειστά χρησιμοποιώντας για λίπανση τη βαλβολίνη όπως η γωνιακή μετάδοση γραναζιών με άξονα. Στις υψηλές ταχύτητες περιστροφής της αλυσίδας και στα μεγάλα φορτία η φυγόκεντρος δύναμη δημιουργεί επιπλέον τάσεις και τριβές με αποτέλεσμα τη μείωση του βαθμού απόδοσης φτάνοντας μέχρι και κάτω από το 94% και ακόμη χαμηλότερα όταν δεν υπάρχει η κατάλληλη ανοχή στο τέντωμα της αλυσίδας και δεν έχει γίνει πρόσφατη λίπανσή της. Η διάρκεια ζωής της με συχνή λίπανση και μετά από καλό καθαρισμό φτάνει τα 40,000 χλμ. χωρίς κίνδυνο να μας αφήσει στο δρόμο όπως οι ιμάντες.
Ιμάντας:
Οι ιμάντες τραπεζοειδούς διατομής χρησιμοποιούνται σε σκούτερ που έχουν σύστημα συνεχούς μεταβαλλόμενης σχέσεις. Έχουν αυτή τη μορφή γιατί πρέπει να εφαρμόσουν μεγάλη πλευρική τριβή στην επαφή τους με τις μεταβαλλόμενες σε πλάτος τροχαλίες του συστήματος μετάδοσης. Η μεγάλη τριβή και η ολίσθηση στην λειτουργία με μεγάλο φορτίο, μειώνουν πολύ τον βαθμό απόδοσης κάτω από 95% και η φθορά επιβάλει την αλλαγή του ιμάντα σε λίγα χιλιόμετρα πολλές φορές κάτω από 20,000 χλμ. Οι οδοντωτοί ιμάντες δεν ολισθαίνουν και έχουν λίγο καλύτερο βαθμό απόδοσης και μεγαλύτερη διάρκεια ζωής κοντά στα 30,000 χλμ.
Άξονας:
Η μεταφορά της ροπής από έναν άξονα σε έναν άλλο άξονα υπό γωνία 90° απαιτεί την ύπαρξη άξονα και γωνιακών γραναζιών που έχουν λίγο μεγαλύτερο βάρος από το γρανάζι της αλυσίδας και το βάρος της αλυσίδας. Όταν ο κινητήρας όμως είναι σε διαμήκη διάταξη όπως στις BMW GS το συνολικό βάρος δεν επιβαρύνεται σχεδόν καθόλου από αυτή τη διάταξη και το ποσοστό του είναι απειροελάχιστο. Το πλεονέκτημα του άξονα μετάδοσης είναι ότι δεν έχει φθορά, απώλειες στον βαθμό απόδοσης και δεν χρειάζεται ρύθμιση όπως η αλυσίδα.
Εν κατακλείδι
Στην μεταφορά ροπής μέσω της αλυσίδας από έναν άξονα σε έναν άλλο άξονα που είναι παράλληλοι μεταξύ τους και σε μεγάλη απόσταση, όπως συμβαίνει με τον πίσω τροχό που βρίσκεται μακριά από την έξοδο του άξονα του κιβωτίου ταχυτήτων, κάνουν αυτό το είδος συστήματος μετάδοσης να είναι το ελαφρύτερο από τα υπόλοιπα λόγο της απόστασης που καλύπτει η αλυσίδα και της απλής διάταξης των γραναζιών που συνεργάζεται η αλυσίδα. Έτσι δεν είναι τυχαίο ότι στην αγωνιστική χρήση δρόμου επικρατεί η χρήση αλυσίδας και η εγκάρσια διάταξη του κινητήρα. Η ρύθμιση και η συντήρηση της αλυσίδας παραμένουν ως προβλήματα, αλλά είναι ο καλύτερος τρόπος μετάδοσης της κίνησης. Βέβαια οι οπαδοί του τουρισμού μεγάλων αποστάσεων έχουν τις διαφωνίες τους και αυτός είναι ο λόγος που και ο άξονας είναι μια καλή λύση για αυτούς.
