Το κλειδί για την πολυπολική μετάβαση είναι το άνοιγμα του μετώπου της Λατινικής Αμερικής, δηλαδή η μετατόπιση του κέντρου βάρους του ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων από την Ευρασία στην Αμερική. Το ερώτημα είναι αν οι αμφισβητίες της Αμερικής θα είναι πρόθυμοι ή ικανοί να το κάνουν.
Η Ευραφρασία είναι η κύρια αρένα του ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων, αλλά όχι η μόνη. Οι πόλεμοι δι’ αντιπροσώπων, οι εξεγέρσεις, οι ψεύτικες επαναστάσεις, τα πραξικοπήματα και οι υβριδικοί πόλεμοι επηρεάζουν επίσης το δυτικό ημισφαίριο, αν και σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο. Ο άνεμος των γεωπολιτικών αλλαγών πνέει στην Αμερική. Όποιος εκμεταλλευτεί την ευκαιρία, θα προκαλέσει την πτώση του τελευταίου ντόμινο.
Οι ΗΠΑ πέτυχαν εκεί που άλλες αυτοκρατορίες πάντα απέτυχαν, δηλαδή στην οικοδόμηση μιας σχεδόν τέλειας παγκόσμιας ηγεμονίας. Μια τέτοια παγκόσμια επεκταμένη κυριαρχία ήταν δυνατή επειδή οι ΗΠΑ είχαν τον πλήρη έλεγχο της γειτονιάς τους – της Αμερικής – για ενάμιση αιώνα. Ωστόσο, τα ίδια τα θεμέλια της αμερικανικής στρατηγικής πρωτοκαθεδρίας λιώνουν καθώς ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων επιδεινώνεται.
Αν το δολάριο είναι η καρδιά της αμερικανικής ηγεμονίας, η Λατινική Αμερική είναι ο θώρακας. Έχοντας κατά νου ότι, τόσο για τους άνδρες όσο και για τα κράτη, ό,τι συμβαίνει στο θώρακα κάνει την καρδιά πιο ευάλωτη, το μάθημα μπορεί να είναι μόνο ένα: οι δυνάμεις που ζητούν την πολυπολική μετάβαση πρέπει να μεταφέρουν το κύριο πεδίο μάχης από την Ευραφρική στην Αμερική.
Ελέγξτε την ήπειρο, κυβερνήστε τον κόσμο
Οι πολιτικοί επιστήμονες εξακολουθούν να συζητούν αν οι ΗΠΑ είναι αυτοκρατορία ή όχι. Η απάντηση είναι ναι: οι ΗΠΑ είναι μια αυτοκρατορία, αν και άτυπη. Για λόγους σαφήνειας, στη γεωπολιτική ο όρος «αυτοκρατορία» έχει ουδέτερη, περιγραφική σημασία.
Όλες οι αυτοκρατορίες έχουν μια ημερομηνία ίδρυσης και οι ΗΠΑ δεν αποτελούν εξαίρεση. Οι ΗΠΑ μετατρέπονται από έθνος σε αυτοκρατορία το 1823, έτος διακήρυξης του δόγματος Μονρόε. Το 1823 είναι επίσης το έτος κατά το οποίο αρχίζουν οι πόλεμοι για την ηγεμονία στην Αμερική. Είναι αδύνατο να κατανοήσουμε τη σύγχρονη ιστορία της Λατινικής Αμερικής χωρίς να αναφερθούμε στο μοιραίο 1823. Οι πόλεμοι της Μπανανίας, οι στρατιωτικές δικτατορίες, η οικονομική αποικιοκρατία, οι ψεύτικες επαναστάσεις, η χρηματοδότηση της πολιτικής τρομοκρατίας, οι εμφύλιοι πόλεμοι, οι στρατιωτικές επεμβάσεις – όλα σχετίζονται με το δόγμα Μονρόε.
Οι ΗΠΑ ζηλεύουν κατά κάποιο τρόπο τη Λατινική Αμερική, επειδή κατανοούν πλήρως ότι η παγκόσμια στρατηγική τους πρωτοκαθεδρία απορρέει από την ιδιότητά τους ως αρχιστράτηγου μιας ολόκληρης ηπείρου. Πρόκειται για μια μοναδική στο είδος της ηγεμονία που βασίζεται στην ανάμειξη φυσικών και πνευματικών στοιχείων, με το τελευταίο να αντιπροσωπεύεται από τη διάδοση μεταφυσικών και πολιτικών θρησκειών που είναι χρήσιμες για την αμερικανοποίηση των λαών της Λατινικής Αμερικής. Χρήματα για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης των ευαγγελικών εκκλησιών – πολιορκητικών κριών κατά της Καθολικής Εκκλησίας. Χρήματα για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης του προοδευτισμού και της ακροδεξιάς, με κοινό στόχο την αμερικανοποίηση της πολιτικής της Λατινικής Αμερικής.
Η πνευματική διάσταση της αμερικανικής ηγεμονίας στη Λατινική Αμερική συχνά παραβλέπεται. Δεν θα έπρεπε. Ήταν οι Ευαγγελικές εκκλησίες που έκαναν δυνατές μια σειρά από κοινωνικές, πολιτιστικές και πολιτικές αλλαγές που έκαναν την εποχή, από την καθημερινή ζωή -η γοητεία προς τη θεολογία της ευημερίας που αγαπάει τα δολάρια- μέχρι τις διεθνείς σχέσεις -η εγκατάλειψη της αντιαμερικανικής ρητορικής, η στροφή προς το Ισραήλ, κ.λπ.
Η λαβή των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική θα ήταν και θα ήταν πολύ ασθενέστερη αν βασιζόταν απλώς σε υλικά στοιχεία – στρατός, επενδύσεις, κυρώσεις, ασφάλεια, εμπόριο κ.λπ. -, αφού ο προτεσταντισμός σήμαινε επίσης αμερικανοποίηση. Περιέργως, αφού δοκίμασαν με επιτυχία την πολιτική χρησιμότητα του Προτεσταντισμού 2. 0 στο εγγύς εξωτερικό, οι ΗΠΑ άρχισαν να χρηματοδοτούν τις δραστηριότητες των Ευαγγελικών ιεροκηρύκων σε όλο τον κόσμο. Μόνο στην Κίνα, για παράδειγμα, οι εκτιμήσεις μιλούν για περίπου εκατό εκατομμύρια προτεστάντες χριστιανούς – μια πιθανή ωρολογιακή βόμβα, όπως αποδεικνύεται από τον αντικυβερνητικό τους ακτιβισμό στο Χονγκ Κονγκ.
Επιστρέφοντας στο κύριο θέμα, ο Νίκολας Σπάικμαν είναι γνωστός για τη φράση του ότι «αυτός που κυβερνά την Ευρασία ελέγχει τις τύχες του κόσμου». Η δήλωσή του είναι σίγουρα αληθινή, δεδομένου ότι πρώτα η Βρετανική Αυτοκρατορία και στη συνέχεια οι ΗΠΑ ανέβηκαν στην κορυφή του διεθνούς συστήματος παίζοντας μικρά και μεγάλα παιχνίδια σε όλη την Ευρασία, αλλά ένα στοιχείο λείπει. Στην πραγματικότητα, η αμερικανική εμπειρία δείχνει ότι «μόνο όσοι ελέγχουν το ημισφαίριό τους ή την ήπειρό τους μπορούν να φιλοδοξούν να κυβερνήσουν τον κόσμο». Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο για τις ΗΠΑ να προστατεύσουν και να διατηρήσουν το δόγμα Μονρόε, όπως είναι επιτακτική ανάγκη για όσους επιδιώκουν την πολυπολική μετάβαση να το αμφισβητήσουν.
Δεν μπορεί να υπάρξει μονοπολική στιγμή χωρίς το δόγμα Μονρόε
Στην Ευρώπη υπάρχει η τάση να αγνοείται η Λατινική Αμερική. Θεωρείται λανθασμένα ως μια μακρινή και εξωτική περιοχή, η οποία υπάγεται στα αποκλειστικά συμφέροντα των ΗΠΑ και για την οποία οι μη Αμερικανοί δεν έχουν λόγο. Είναι μια αποικιοκρατική άποψη, εν μέρει αποτέλεσμα της ιστορίας και της γεωγραφίας των συναισθημάτων, που εμποδίζει την ΕΕ να διαμορφώσει τη δική της ατζέντα για την περιοχή. Όμως, η εξελισσόμενη δυναμική του διεθνούς συστήματος απαιτεί ριζική αλλαγή στάσης.
Καθώς ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων εντείνεται, το δυτικό ημισφαίριο γίνεται όλο και περισσότερο σημείο αντιπαράθεσης. Σε κάποιο βαθμό, το δόγμα Μονρόε αποτελεί ήδη παρελθόν: οι δημοκρατίες της Μπανανίας αναζητούν μεγαλύτερη αυτονομία, τα απομεινάρια της εποχής του Ψυχρού Πολέμου αντιστέκονται στις προσπάθειες αλλαγής καθεστώτος, οι ξένες δυνάμεις αμφισβητούν την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ – με φόντο την άνοδο προκλητικών περιφερειακών δυνάμεων, από τη Βραζιλία έως τη Βενεζουέλα, και την αναζωπύρωση των αντιαμερικανικών πολιτιστικοπολιτικών κινημάτων.
Ίσως, η πιο εύγλωττη απόδειξη των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ στο εγγύς εξωτερικό τους είναι η αποτυχία της στρατηγικής μέγιστης πίεσης της κυβέρνησης Τραμπ εναντίον αυτού που ο Τζον Μπόλτον ονόμασε «τρόικα της τυραννίας» – το τρίγωνο Καράκας Χαβάνα – Μαναγκούα. Οι ΗΠΑ κατάφεραν να αποτρέψουν το γεωοικονομικά αποδιοργανωτικό κανάλι της Νικαράγουας και να χρηματοδοτήσουν πραξικοπήματα – στη Βραζιλία και τη Βενεζουέλα, αλλά τελικά δεν μπόρεσαν να κάνουν τίποτα για να σταματήσουν το «κόκκινο κύμα» και να μποϊκοτάρουν τις ατζέντες της Κίνας και της Ρωσίας.
Η βραχυπρόθεσμη αποτυχία της αμερικανικής στρατηγικής είναι σημαντική για τον ακόλουθο λόγο. Αυτό που συμβαίνει στη Λατινική Αμερική είναι εξίσου σημαντικό με αυτό που συμβαίνει στην Ευρώπη και τον Δυτικό Ειρηνικό, τις άλλες δύο αυλές των ΗΠΑ. Λατινική Αμερική, Ευρώπη και Δυτικός Ειρηνικός – τρεις περιοχές, τρεις πολύ διαφορετικοί σκοποί:
-Η ευρωπαϊκή αυλή είναι χρήσιμη στο πλαίσιο της διπλής ανάσχεσης της Γερμανίας και της Ρωσίας, μια αναπαλαιωμένη κληρονομιά του μεγάλου ευρωπαϊκού παιχνιδιού της Βρετανικής Αυτοκρατορίας,
– Η αυλή του Δυτικού Ειρηνικού χρησιμεύει για να κρατήσει την Ιαπωνία κάτω από την αμερικανική σφαίρα επιρροής και να αποτρέψει την Κίνα από το να γίνει θαλάσσια δύναμη μέσω της στρατηγικής της νησιωτικής αλυσίδας,
– Η αυλή της Λατινικής Αμερικής είναι η ακρόπολη που προστατεύει την πόλη πάνω σε έναν λόφο. Αν η ευρωπαϊκή αυλή πέσει, ο εφιάλτης του Μακίντερ για τον τρομερό ρωσογερμανικό άξονα μπορεί να γίνει πραγματικότητα.
Αν η αυλή του δυτικού Ειρηνικού ραγίσει, η Ιαπωνία επιστρέφει στην ιστορία, η Κίνα μπορεί τελικά να φιλοδοξεί να γίνει ο επίδοξος παγκόσμιος ηγεμόνας του 21ου αιώνα και το μονοπολικό σύστημα που τρίζει είναι ένα βήμα πριν καταρρεύσει. Αλλά αν η λατινοαμερικανική αυλή γίνει σπορείο αμφισβητήσεων που θα αλλάξουν το παιχνίδι, ανάλογα με το βάρος τους οι ΗΠΑ είναι υποχρεωμένες να αναθεωρήσουν την παγκόσμια ατζέντα τους προς τα κάτω, πυροδοτώντας έναν μη βιώσιμο φαύλο κύκλο ασταμάτητης αναδιαμόρφωσης των στόχων.
Το κλειδί για την πολυπολική μετάβαση είναι το άνοιγμα του μετώπου της Λατινικής Αμερικής, δηλαδή η μετατόπιση του κέντρου βάρους του ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων από την Ευρασία στην Αμερική. Το ερώτημα είναι: οι αμφισβητίες της Αμερικής θα είναι πρόθυμοι ή ικανοί να το πράξουν
