Το 1998 αφαιρέθηκε από τα Δασαρχεία η ευθύνη συντονισμού των δασικών πυρκαγιών, με την αιτιολογία ότι ποτέ δεν υπήρξε καλή συνεργασία ανάμεσα στα δασαρχεία και το πυροσβεστικό σώμα, είχαν συλληφθεί κάποιοι συμβασιούχοι δασοπυροσβέστες ως εμπρηστες, το δασαρχείο προστάτευε αποκλειστικά το δάσος και όχι δίκαια αιτήματα ιδιοκτητών – ελλήνων φορολογουμένων και δεν υπήρξαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα όσον αφορά τον τότε περιορισμό των πυρκαγιών. Από το καλοκαίρι του 1998 με τον Νόμο 2612/1998, το Πυροσβεστικό Σώμα ανέλαβε και την ευθύνη συντονισμού και κατάσβεσης των δασικών πυρκαγιών, την οποία μέχρι τότε κατείχε η Δασική Υπηρεσία. Έκτοτε, τα Δασαρχεία δεν συμμετέχουν στην πρώτη γραμμή της δασοπυρόσβεσης, παρά μόνο αν και εφόσον κληθούν από την Πυροσβεστική. Από τότε έως και σήμερα καμία κυβέρνηση δεν προέβη σε τροποποίηση του ανωτέρω Νόμου 2612/1998, ώστε να εντάξει τα Δασαρχεία ως τη βασική υπηρεσία συντονισμού στην περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς στα Ελληνικά Δάση. Η Χώρα μας διαθέτει πάνω από 200 μεγάλα πυροφυλάκια σε αντίστοιχες κορυφές, που επιτηρούν ολόκληρη την Χώρα. Έχει βέβαια και βοηθητικά.
Σήμερα πάντως τα περισσότερα από τα κύρια πυροφυλάκια είτε απαξιώθηκαν είτε δεν λειτουργούν καθόλου. Όσο για τα βοηθητικά, όσα είναι κοντά σε πόλεις λειτουργούν από εθελοντές αλλά δεν έχουν την ορατότητα που έχουν τα κύρια. Δυστυχώς, διαχρονικά τα Δασαρχεία δεν χορηγούν εύκολα άδεια σε αγρότες, κτηνοτρόφους ή ιδιοκτήτες ακινήτων να προβούν στον καθαρισμό των ακινήτων τους και το γεγονός αυτό, καθιστά πιθανή την εκδήλωση πυρκαγιάς με ανυπολόγιστες συνέπειες για ανθρώπους, ιδιοκτησίες και δασικές εκτάσεις. Αλλά και μετά από μία καταστροφική πυρκαγιά, συνεχίζονται τα σφάλματα των Δασαρχείων και της δημόσιας διοίκησης. Η κήρυξη των καμένων εκτάσεων ως αναδασωτέων οδηγησε στην αναμόρφωση των αναρτημένων δασικών χαρτών, η οποία όμως έκρυβε μια πολύ δυσάρεστη έκπληξη για ορισμένους, καθώς οι ιδιοκτησίες τους είχαν ξαφνικά «πρασινίσει». Φυσικά το δασαρχείο με το πυροσβεστικό σώμα, οφείλουν να οργανώνουν την πλήρη διάνοιξη του δάσους με δρόμους πρόσβασης σε όλο το δάσος ,αλλά και με Δασικούς δρόμους που ορίζονται από διεθνείς προδιαγραφές. Με βάση τα αποτελέσματα του ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος PREVAIL, στο προηγούμενο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013, από τα 87.000.000 ευρώ που ήταν διαθέσιμα στην Ελλάδα για πρόληψη δασικών πυρκαγιών, απορροφήθηκε μόλις το 15%.
Αξίζει να σημειωθεί πως στις άλλες Μεσογειακές χώρες το ποσοστό άγγιξε το 80% επί των αντίστοιχων ποσών. Έτσι, από το συνολικό ποσό των 241.000.000 ευρώ ανά έτος που έχει διατεθεί για τη δασοπροστασία από διάφορες πηγές (ΠΔΕ, Πράσινο Ταμείο, ΕΣΠΑ, κ.λπ.) κατά την πενταετία 2015-2020 στις αρμόδιες Υπηρεσίες (Δασικές Υπηρεσίες Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, Περιφέρειες, Δήμους, Πυροσβεστικό Σώμα), μόνο ένα μικρό ποσοστό αφορά στην πρόληψη. Το μεγαλύτερο ποσοστό (της τάξης του 70-80%) φαίνεται να έχει διατεθεί για δράσεις καταστολής, γεγονός που δείχνει τη γενικότερη τάση για μονομερή ενίσχυση της καταστολής. Ο διαχειριστής του Δάσους γνωρίζει από πριν και χωρίς άλλη ενημέρωση τα …«περάσματα» στο Δάσος, γνωρίζει ποιο τμήμα καίγεται πιο γρήγορα, ποιο θα μπορούσε να θυσιαστεί και ποιο πρέπει οπωσδήποτε να σωθεί. Γνωρίζει που μπορεί να γίνει αντιπυρικη ζώνη και που μπορούν να «σταθούν» οι δυνάμεις κατάσβεσης για να πάρουν «αναπνοές» και που μπορούν να ανεφοδιαστούν με νερό ακόμα και μέσα στο καιγόμενο δάσος. Το κυριότερο , γνωρίζει τους δρόμους διαφυγής.
Πρέπει να μας γίνει συνείδηση ότι η αντιμετώπιση μιας δασικής πυρκαγιάς δεν είναι μια απλή υπόθεση πυρκαγιάς ρουτίνας, είναι μέρος της διαχείρισης και προστασίας των δασών. Οι εσφαλμένοι Δασικοί χάρτες χρειάζονται διόρθωση με την απλούστευση των διαδικασιών προς όφελος του πολίτη, ιδιοκτήτη ακινήτου. Τα λάθη και οι αδικίες στους Δασικούς χάρτες που καταρτίστηκαν, κατά πολλούς προκαλούν εμπρησμούς και πυρκαγιές.Το 2016 καταρτίστηκαν δασικοί χάρτες με βάση το νόμο 4389/2016, με πολλά λάθη, κάτι που οδήγησε στην μετέπειτα ακύρωση διατάξεων από το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο, το Συμβούλιο της Επικρατείας. Δημιουργήθηκε η ανάγκη επίλυσης προβλημάτων που κληρονομήθηκαν από τον νόμο 4389/2016 , οι διατάξεις του οποίου έχουν καταπέσει με αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, τόσο σε ό,τι αφορά τις οικιστικές πυκνώσεις όσο και τις εκχερσωμένες εκτάσεις. Οι Δασικοί Χάρτες του 2016, κρίθηκαν Αντισυνταγματικοι με διάφορες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, που αποτελεί το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο στην Ελλάδα (ΣτΕ 1118/2018, ΣτΕ 1411/2019, ΣτΕ 156/2019 κ.α.) και οδηγούν αγρότες στην εγκατάλειψη της υπαίθρου , σε μία χώρα με έντονο δημογραφικό πρόβλημα . Θα πρέπει να απαιτήσουμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω της κλιματικής αλλαγής , την προμήθεια και δημιουργία ευρωπαϊκού στόλου πυροσβεστικών αεροσκαφών για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν υπάρχουν αστυνομικοί περιβάλλοντος που γνωρίζουν την κάθε περιοχή και θα ασχοληθούν αποκλειστικά με το περιβάλλον και καλείται η ελληνική αστυνομία να επωμιστεί και αυτή την αρμοδιότητα, ταυτόχρονα με τόσες άλλες αρμοδιότητες, ενώ πολλά πυροφυλάκια παραμένουν κενά εδώ και δεκαετίες. Η αστυνομία περιβάλλοντος γνωρίζει την περιοχή, τα στελέχη της διαμένουν στην περιοχή, γνωρίζουν τους τοπικούς αγροτικούς και δασικούς δρόμους, απαιτούν τον καθαρισμό των δασικών δρόμων, ελέγχουν την παράνομη ρίψη σκουπιδιών στα ρέματα, τις χασισοφυτείες εντός του δάσους, ζητούν τον καθαρισμό οικοπέδων- κτημάτων από ιδιοκτήτες, ζητούν από το δασαρχείο την διάνοιξη νέων δασικών δρόμων για την πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων, συνεργαζονται με τις αστυνομικές αρχές για ύποπτες κινήσεις σε δασικές περιοχές και άλλα. Η αστυνομία περιβάλλοντος σε κάποιες χώρες ονομάζεται πράσινη αστυνομία και σε κάποιες άλλες χώρες, αστυνομία περιβάλλοντος . Απαιτείται ανανέωση και ενίσχυση του στόλου των πυροσβεστικών αεροσκαφών , αφού παρατηρείται επικίνδυνη αύξηση των πυρκαγιών και κλιματική αλλαγή. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας αυτή τη στιγμή διαθέτουμε συνολικά για την κατάσβεση των πυρκαγιών 89 εναέρια μέσα (40 από τον εθνικό στόλο και 49 μισθωμένα), έναντι 83 το 2022 και 61 το 2019. Δεν είναι όλα κατασβεστικά. Δεν παίρνουν δηλαδή όλα νερό από τη θάλασσα ή τη λίμνη και το ρίχνουν στη φωτιά. Από τα 40 σκάφη του εθνικού στόλου, τα 32 κάνουν αμιγώς αυτή τη δουλειά και τα υπόλοιπα 8 είναι ελικόπτερα που κρίνονται απαραίτητα πρωτίστως για τον συντονισμό και την επιτήρηση της κατάσβεσης. Αντιστοίχως, από τα 49 μισθωμένα, τα 17 είναι πυροσβεστικά αεροσκάφη και τα 32 ελικόπτερα. Κακούργημα η καταπάτηση δασικής έκτασης από οργανωμένα συμφέροντα: Εδώ και δεκαετίες, ακούμε για την αυστηροποίηση των ποινών σχετικά με την καταπάτηση δασικών εκτάσεων από οργανωμένα συμφέροντα, αλλά εδώ και δεκαετίες γινόμαστε στο ίδιο έργο θεατές. Το δάσος είναι αυτό που καταπατείται, καίγεται, λεηλατείται. Τα τελευταία πενήντα χρόνια εξαφανίζονται δάση και δημιουργούνται οικισμοί, τουριστικά χωριά και καταλύματα, γήπεδα γκολφ, τελεφερίκ, φωτοβολταϊκά, μέχρι και πίστες μότοκρος. Το δέντρο είναι η υπόσχεση της ανάπτυξης.
Ταυτόχρονα, όσα ορεινά καταφύγια είναι αυθαίρετα νομιμοποιούνται, ενώ όσα στρέμματα κάηκαν ή αποψιλώθηκαν αποχαρακτηρίζονται από δασική έκταση και άρα καταπατώνται «νόμιμα» πια. Ακόμα, στις επιτρεπόμενες εντός των δασών χρήσεις θα περιλαμβάνονται βιομηχανικές εγκαταστάσεις, ΧΥΤΑ, κεραίες ραδιοτηλεοπτικών μέσων, στρατόπεδα συγκέντρωσης για τους μετανάστες. Στα διαχρονικά νομοσχέδια, ενσωματώνονται πολλές φωτογραφικές διατάξεις, τα δάση δίνονται βορρά σε επιχειρηματίες «επενδυτές», ενώ οι περιαστικές εκτάσεις προσφέρονται προς πολεοδόμηση σε συνεταιρισμούς. Παρακολουθούμε διαχρονικά ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, εταιρείες real estate και μεγαλοϊδιοκτήτες γης. Οι οικοδομικές άδειες θα πρέπει να εκδίδονται αποκλειστικά από τις πολεοδομίες των δήμων, χωρίς ανάμειξη των δασαρχείων, η οποία ανάμειξη δυστυχώς προκαλεί σε κάποιες περιπτώσεις εμπρησμούς, που βεβαίως όλοι καταδικάζουμε. Οι επικίνδυνες για τον πληθυσμό και τα σπίτια πυρκαγιες , μπορούν να μειωθούν με την πραγματική ανάληψη ευθύνης από τον δήμο, ο οποίος θα βοηθά με μηχανήματα και προσωπικό στην διάνοιξη δρόμων, στον καθαρισμό ακινήτων κ.α.. Οι κάτοικοι ελεύθερα θα πρέπει να κλαδεύουν ή να κόβουν τα επικίνδυνα ή ξερά δέντρα εντός του οικοπέδου ιδιοκτησίας τους. Θα πρέπει να δημιουργηθούν αντιπυρικες ζώνες και να συντηρούνται οι αντιπυρικες ζώνες κατ’ έτος. Δεν μπορούμε να απαλλαγούμε από τις φωτιές, το θέμα είναι να τις προλαμβάνουμε εν τη γενέσει τους. Είναι και αμφίδρομα κάποια πράγματα, αφενός μεν η κλιματική αλλαγή προκαλεί παρατεταμένους καύσωνες, με τις πυρκαγιές από την άλλη καίγονται μεγάλες δασικές εκτάσεις, οπότε μειώνεται και η ικανότητα των δασών να απορροφούν το διοξείδιο του άνθ κλιματική αλλαγή έχει διαμορφώσει παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας λόγω του παρατεταμένου καύσωνα. Οι πυρκαγιές είναι μέσα στις οικολογικές διεργασίες των μεσογειακών οιρακα.
Έχει προταθεί από ειδικούς, στους οικισμούς να δημιουργηθεί μία προστατευτική ζώνη. Αυτή η ζώνη θα αποτελείται από τρεις υποζώνες, μία ας πούμε 50 μέτρα, να είναι τελείως καθαρή, η δεύτερη να έχει τα πλατύφυλλα (βρύες ή κάποια άλλα πυρανθεκτικά δέντρα) που μειώνουν τη σφοδρότητα της πυρκαγιάς και στη τρίτη ζώνη που ξεκινάει το πευκοδάσος, να είναι πιο αραιωμένα, να έχει φύγει όλη η υποβλάστηση, να είναι κλαδεμένα μέχρι το 1/3. Δηλαδή αυτή η ζώνη να προστατεύει τον οικισμό ώστε να μειώσει τη σφοδρότητα και να προλάβουν οι πυροσβεστικές δυνάμεις να βοηθήσουν περισσότερο. Πρόληψη σημαίνει ότι ο διαχειριστής του δάσους αφήνει τους ιδιοκτήτες ακινήτων να καθαρίζουν τα ακίνητα τους, το δασαρχείο δεν θα εφαρμόζει δύο μέτρα και δύο σταθμά υπέρ των επιχειρηματιών και εις βάρος του αδύναμου πολίτη, ο διαχειριστής θα Οργανώνει την Δασική Οδοποιία, θα κατασκευάζει και λειτουργεί πυροφυλάκια και μέσα εκεί θα εντάσσει και το ειδικό σχέδιο Πυροπροστασίας με οργάνωση των γραμμών αμύνης, κύριας, δευτερεύουσας, τριτεύουσας πλήξης με δεξαμενές ανεφοδιασμού δασοπυροσβεστικών Οχημάτων.
