Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης δικηγόρος – Συνταγματολόγος.
Στο παρελθόν, με τιμές αρχηγού κράτους, έλαβε χώρα η κηδεία του μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, της υπουργού Μελίνας Μερκούρη, της προέδρου του ΠΑΣΟΚ Φώφης Γεννηματά κ.α.. Δημόσια δαπάνη έγιναν οι κηδείες του γενικού γραμματέα του Κ.Κ.Ε.
Χαρίλαου Φλωράκη , του Μάρκου Βαφειάδη, του ιερολοχίτη στρατηγού Κωνσταντίνου Κόρκα, του ηθοποιού Στάθη Ψάλτη, της Κικής Δημουλά, του ηθοποιού Βλάσση Μπονάτσου, του Μανώλη Γλέζου κ.α..
Ιστορικά αποδεικνύεται ότι μονάχα όταν ήταν ενωμένοι οι Έλληνες, επήλθαν νίκες, επιτυχίες και εθνική υπερηφάνεια.
Ο εμφύλιος ή συμμοριτοπόλεμος , αρκετά δεινά προκάλεσε στην χώρα μας και δεν θα πρέπει να επαναληφθεί ποτέ. Μέχρι το 1989, συμμοριτοπόλεμος (εμφύλιος) ήταν η επίσημη ονομασία της σύγκρουσης μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων του ελληνικού κράτους και των ένοπλων τμημάτων που διέθετε και διηύθυνε το τότε κομμουνιστικό κόμμα . Η ένοπλη αυτή σύγκρουση που άρχισε την άνοιξη του 1943 και κορυφώθηκε το 1948 και 1949 ,έληξε το 1949.Έχουν γραφεί εκατοντάδες βιβλία γύρω από τη σύγκρουση αυτή, η οποία στα πλαίσια της λεγόμενης «εθνικής συμφιλίωσης» ονομάζεται πλέον «εμφύλιος». Υπάρχει, επίσης, για το ίδιο θέμα αρκετό αρχειακό υλικό.
Με το νόμο 1863/1989 του 1989,(ΦΕΚ 204/Α/18-9-1989)
η περίοδος από την αποχώρηση των Στρατευμάτων κατοχής μέχρι, 31.12.1949 αναγνωρίζεται ως “περίοδος εμφυλίου πολέμου” και Όπου στην κείμενη νομοθεσία αναφέρεται ο όρος “συμμοριτοπόλεμος”, αντικαθίσταται με τον όρο “εμφύλιος πόλεμος” και όπου “συμμορίτες” με τον όρο “Δημοκρατικός Στρατός”.
Η Δημοκρατία δεν κινδυνεύει και η Δημοκρατία δεν εκδικείται. Το πολίτευμα είναι δεδομένο και απόλυτα σεβαστό. Το Σύνταγμα, η Δημοκρατία και το πολίτευμα, σέβονται και κατοχυρώνουν τα δικαιώματα όλων, της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας. Οι κανονισμοί της ευρωπαϊκής Ένωσης, κατοχυρώνουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος, υπήρξε χρυσός ολυμπιονίκης με την ελληνική σημαία, εγγονός του Βασιλιά Κωνσταντίνου που συνέβαλε στον διπλασιασμό της Ελλάδος, βοήθησε την Ελλάδα να αναλάβει την διοργάνωση των Ολυμπιακών αγώνων μέσω της ολυμπιακής επιτροπής, συνταγματικός Βασιλιάς της χώρας και ο τότε συνταγματικός θεσμός της βασιλείας, “καταργήθηκε” βίαια, εξαιτίας της δικτατορίας των συνταγματαρχών και με απόφαση της δικτατορίας. Εάν δεν μεσολαβούσε η δικτατορία των συνταγματαρχών, θα υπήρχε ακόμα η συνταγματική Βασιλεία. Άρα, θα έπρεπε η κηδεία του τέως βασιλιά, να γίνει με τιμές αρχηγού κράτους, ως τυπική διαδικασία, αφού τώρα δεν αποφασίζουμε για το πολιτειακό ζήτημα, αλλά για έναν νεκρό άνθρωπο.
ΣΥΜΦΩΝΑ λοιπόν με την ισχύουσα νομοθεσία ο Ν. 409/1976 όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 3065/2002 και ισχύει σήμερα αναφέρει:
«Άρθρο 1.
Ο Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών και ο κατά περίπτωση αρμόδιος Υπουργός δύνανται να αποφασίζουν την δημοσία δαπάνη κηδείαν αποβιούντων προσώπων εμπιπτόντων εις τινά των κάτωθι κατηγοριών:
Α. α) Πρωθυπουργού, Προέδρου της Βουλής, Υπουργών και Υφυπουργών Κοινοβουλευτικών Κυβερνήσεων.
β) Διατελεσάντων Πρωθυπουργών Κοινοβουλευτικών Κυβερνήσεων και Προέδρων της Βουλής.
Β. α) Διατελεσάντων Υπουργών και Υφυπουργών Κοινοβουλευτικών Κυβερνήσεων. β) Εν ενεργεία ή διατελεσάντων Βουλευτών.
Γ. α) Ανωτάτων Πολιτικών, Στρατιωτικών και Δικαστικών Κρατικών Λειτουργών, εν ενεργεία, ή συνταξιούχων, προσενεγκόντων εξαιρετικάς υπηρεσίας προς το Κράτος.
β) Διακεκριμένων Ελλήνων των Γραμμάτων και Τεχνών, τιμησάντων δια των έργων των την Ελλάδα.
γ) Ημεδαπών ή αλλοδαπών, αποβιούντων εν Ελλάδι, προσενεγκόντων εξαιρετικάς υπηρεσίας εις την Ελλάδα.
Δ. α) Θυμάτων θεομηνίας ή συνταρακτικού ατυχήματος, συγκινήσαντος την κοινήν γνώμην».
Και αντίστοιχα τα ποσά:
Α΄ Κατηγορία: Μέχρι του ποσού των 3.000,00 €
Κατ’ εξαίρεση τα έξοδα Κηδείας των κηδευομένων δημοσία δαπάνη Προέδρων Δημοκρατίας, Πρωθυπουργών Κοινοβουλευτικών Κυβερνήσεων και Προέδρων Βουλής, καθώς και των ατόμων που κηδεύονται με τιμές Πρωθυπουργού, ορίζονται μέχρι του ποσού των πραγματικών εξόδων και πάντως όχι πάνω από 6.457,00 ΕΥΡΩ.
β. Β΄ Κατηγορία: Μέχρι του ποσού των 2.600,00 €.
Γ΄ Κατηγορία: Μέχρι του ποσού των 2.100,00 €
δ. Δ΄ Κατηγορία: Μέχρι του ποσού των 2.000,00 €
2. Για τα άτομα των πιο πάνω κατηγορών που πεθαίνουν στο εξωτερικό και μεταφέρονται στην Ελλάδα και αντίστροφα, χορηγείται πέρα από τα έξοδα της κηδείας της προηγουμένης παραγράφου και ποσό μέχρι 587,00 ΕΥΡΩ για την αντιμετώπιση εξόδων κατασκευής ειδικού φέρετρου, ταρίχευσης και μεταφοράς σωρού.
Τιμές αρχηγού κράτους :
Όταν αποβιώνει ένας εν ενεργεία αλλά και πρώην αρχηγός κράτους, το Σύνταγμα ορίζει το πρωτόκολλο της νεκρώσιμης τελετής. Σκοπός είναι να τιμηθεί το πρόσωπο που διατέλεσε αρχηγός του κράτους και να του αποδοθούν τιμές.
Το τελετουργικό περιλαμβάνει 3ήμερο εθνικό πένθος. Με λαϊκό προσκύνημα στη σορό του εκλιπόντος, τιμές και αγήματα από 3 σώματα του Στρατού, κλειστές δημόσιες υπηρεσίες, μεσίστιες σημαίες και 21 κανονιοβολισμούς. Επίσης η δημόσια δαπάνη της τελετής είναι κάτι που περιλαμβάνεται στο πρωτόκολλο και έχει πολλές φορές δημιουργήσει πηγή αντιπαραθέσεων στην Ελλάδα.
Μετά το δημοψήφισμα του 1974 η χώρα μπήκε στην Γ’ Ελληνική Δημοκρατία. Από τότε μέχρι σήμερα πολλά είναι τα δημόσια πρόσωπα που έχουν κηδευτεί με τιμές αρχηγού κράτους.
Οι πιο πρόσφατες περιπτώσεις που το ελληνικό κράτος απέδωσε ανάλογες τιμές ήταν στις κηδείες των πρώην προέδρων της Δημοκρατίας Χρήστου Σαρτζετάκη (Φεβρουάριος 2022) και Κωσταντίνου Στεφανόπουλου ( Δεκέμβρης του 2021)
Με βάση πάντα το Σύνταγμα, οι πρώην Πρωθυπουργοί και πρόεδροι των κομμάτων δε θεωρούνται αρχηγοί κράτους, καθώς αυτός ο τίτλος αποδίδεται στον πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ο «κανόνας» του πρωτοκόλλου όμως έχει καταστρατηγηθεί ουκ ολίγες φορές και έχουν αποδοθεί ανάλογες τιμές στις κηδείες των πρώην Πρωθυπουργών Ανδρέα Παπανδρέου, Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και Κωνσταντίνου Καραμανλή που είχε διατελέσει και πρόεδρος της Δημοκρατίας.
