Καθώς η σχετική δύναμη της Δύσης μειώνεται σταθερά, ο ρόλος του φιλελευθερισμού στην εγχώρια και διεθνή πολιτική υποχωρεί.
Μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, η θέση του “τέλους της ιστορίας” διεθνοποιήθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό και εκφράστηκε με την θεωρία-υπόθεση ότι ολόκληρος ο κόσμος θα ενοποιούνταν κάτω από φιλελεύθερες αρχές, οι οποίες θα ενισχύονταν υπό την καλοπροαίρετη ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών. Καθώς η διεθνής κατανομή δύναμης αλλάζει ,τα Δυτικά κράτη έχουν πολύ έντονα εκφράσει ανησυχίες σχετικά με την πτώση της ονομαζόμενης “φιλελεύθερης διεθνούς τάξης”.
Όμως, αυτό το άρθρο πραγματεύεται το γεγονός ότι ο περιορισμός των υπερβολών του φιλελευθερισμού είναι μία θετική και αναγκαία διόρθωση αφού ο ασυγκράτητος φιλελευθερισμός έχει υπονομεύσει την εσωτερική και διεθνή σταθερότητα. Το σύστημα δεν έχει αυτοαναμορφωθεί από τη στιγμή που αυτή η ιδεολογία έχει τυφλώσει τη Δύση με την βεβαιότητα της δικής της ορθότητας. Έχουμε φτάσει στο κρίσιμο και εύθραυστο σημείο στο οποίο η τρέχουσα κατάσταση των θεμάτων πλέον δε λειτουργεί.
Ο Φιλελευθερισμός στην εσωτερική κοινωνία Τοποθετώντας το άτομο στο κέντρο ,ο φιλελευθερισμός έχει αναπτύξει βαθυστόχαστες ιδέες και έννοιες όπως η δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα κάτι το οποίο απαιτούν όλες οι υγιείς κοινωνίες. Παρόλα αυτά, άνθησε υπό καθεστώς έθνους-κράτους αφού είναι περισσότερο επιτυχημένος όταν περιορίζεται και εξισορροπείται από συντηρητικές αρχές. Οι υπερβολές του οδήγησαν στην απόζευξή του από το έθνος-κράτος, κάτι το οποίο – εντελώς προβλέψιμα-καταλήγει στην κατακερμάτωση και σε επαναστατικές πολιτικές.
Ο Πλάτωνας και ο Σωκράτης ήταν επικριτικοί σχετικά με την ανθεκτικότητα της δημοκρατίας μιας και ο ασυγκράτητος φιλελευθερισμός τελικά ξηλώνει το κοινωνικό ύφασμα πάνω στο οποίο βασίζεται. Αποφάνθηκαν ότι οι δημοκρατίες γίνονται πιο ελεύθερες όσο πιο πολύ υπάρχουν, και το άτομο τελικά απελευθερώνεται από την κοινωνική ομάδα κάτι το οποίο εξαρτάται από την αυξανόμενη απόρριψη της εξωτερικής εξουσίας από την οικογένεια, την πίστη, την κοινωνία και το κράτος.
Αυτή η ανάλυση είναι τόσο σχετική σήμερα όσο το άτομο απελευθερώνεται από ότι έχει οριστεί από το έθνος, την κουλτούρα, την εκκλησία, την οικογένεια, τις παραδόσεις ακόμη και από την πραγματικότητα των βιολογικών φύλων. Ο φιλελευθερισμός αποτυγχάνει όταν λειτουργεί εξαιρετικά καλά καθώς το άτομο απελευθερώνεται από όλες τις μορφές εξουσίας και επιρροής από ομάδες ,κάτι που προκαλεί ναρκισσισμό, μηδενισμό και-τελικά-την πτώση του κοινωνικού κεφαλαίου που απαιτείται για την λειτουργία της κοινωνίας. Τ
ο 2013, ο Πρόεδρος Putin αναγνώρισε ότι αυτή η τάση μεταξύ πολλών Ευρώ-Ατλαντικών κρατών σήμαινε ότι είχαν αρχίσει να αποβάλλουν τις Χριστιανικές ρίζες τους ως τη βάση του Ευρωπαϊκού πολιτισμού. Ο Putin προειδοποίησε ότι “ηθική βάση και κάθε είδους παραδοσιακή ταυτότητα στερούνταν εθνικής, θρησκευτικής, πολιτισμικής και ακόμη και φυλετικής ταυτότητας και άρχισαν να αποτελούν παρελθόν ή να σχετικοποιούνται.
Ο Samuel Huntington αναγνώρισε αυτήν την ανάπτυξη το 2004 με το άρθρο, “Dead Souls”,στο οποίο πραγματεύεται ότι “η απεθνικοποίηση της Αμερικανικής ελίτ” θα κατέληγε σε πόλωση και λαϊκισμό αφού οι πολίτες θα αντιστέκονταν στις υπερβολές του φιλελευθερισμού. Ο Huntington κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κοινωνία και η πολιτική κατακερματιζόταν σε μία μάχη “εθνικισμού κατά της πολυπολιτισμικότητας”.
Ο οικονομικός φιλελευθερισμός επίσης έγινε αχαλίνωτος με την εγκατάλειψη του “ένθετου φιλελευθερισμού” ο οποίος χαρακτήριζε το καπιταλιστικό σύστημα από το1945 μέχρι το 1980,και την μετάβαση προς τη νεοφιλελεύθερη οικονομία . Υπό τον ενσωματωμένο φιλελευθερισμό, η πολιτική αριστερά έκανε ανακατανομή του πλούτου για να αποφευχθεί η συγκέντρωση του κεφαλαίου, και η πολιτική δεξιά παρενέβη στις αγορές με σκοπό να υπερασπιστεί τις παραδοσιακές αξίες και τις κοινότητες.
Ο Πρόεδρος Reagan αναγνώρισε τον κίνδυνο της-ήσσονος σημασίας-κουλτούρας, των παραδοσιακών αξιών και της δύναμης των αγορών του Χριστιανισμού και προειδοποίησε κατά της τάσης να “βουλιάξουμε στο υλικό”, κάτι που θα κατέληγε στο να “σκληρύνει η κοινωνία” και σε ένα “χρεωκοπημένο έθνος”. Παρόλα αυτά ,ο Αμερικανικός συντηρητισμός υπέστη μία επανάσταση καθώς η αποτελεσματικότητα της αγοράς έγινε η πρωταρχική αρετή, ταυτόχρονα με παράπονα για την παρακμή των παραδοσιακών αξιών.
Υπό τη νεοφιλελεύθερη ομοφωνία η οποία είναι αφοσιωμένη στην ιερότητα των αχαλίνωτων δυνάμεων αγορών ,οι πολιτικές παρατάξεις της αριστεράς και της δεξιάς αδυνατούν και οι δύο να κυνηγήσουν τις ιδεολογικές τους δεσμεύσεις ,και, αντ’ αυτού εμπλέκονται σε πολιτιστικούς πολέμους στους οποίους όλοι χάνουν. Και ενώ η νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική μεγιστοποίησε την αποτελεσματικότητα, τα επακόλουθα μη ανεκτά κοινωνικά και οικονομικά κόστη, όπως ήταν αναμενόμενο, οδήγησαν σε ακραίο λαϊκισμό από πλευράς και της πολιτικής δεξιάς και αριστεράς με σκοπό να γεμίσουν το κενό.
Ο Φιλελευθερισμός στη διεθνή κοινωνία Στο διεθνές σύστημα, έχει μία παράδοση και ειρήνευσης και ιμπεριαλισμού. Τοποθετώντας το άτομο στο κέντρο δίνεται η ευκαιρία να προάγει πιο ανθρώπινες αντιλήψεις σχετικά με την ασφάλεια, αν και μπορεί επίσης να διαβρώσει την εθνική κυριαρχία ως θεμελιώδη αρχή της διεθνούς νομοθεσίας. Αυτή η αντίθεση μπορεί να μετριαστεί με την εξισορρόπηση του ιμπεριαλισμού με την αρχή της κυριαρχικής ισότητας.
Προσπάθειες να συμπεριληφθούν η δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα στις διεθνείς σχέσεις έχουν πλήρως αποτύχει καθώς γίνεται εργαλείο ηγεμονίας μέσω κυριαρχικής ανισότητας. Η Μόσχα απείχε από την υπογραφή της Παγκόσμιας Διακήρυξης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ( Universal Declaration of Human Rights) το 1948 λόγω του φόβου ότι οι Δυτικές δυνάμεις θα χρησιμοποιούσαν τα ανθρώπινα δικαιώματα ως εργαλείο ανάμιξής τους στα εσωτερικά θέματα της Ρωσίας.
Αν και η Μόσχα υπέγραψε τη Συμφωνία του Ελσίνκι ( Helsinki Accords ) το 1975 ως το θεμελιώδες έγγραφο για πανευρωπαϊκή συνεργασία. Η Συμφωνία The Helsinki Accords ήταν μοναδική καθώς εισήγαγε και παρουσίασε τον “σεβασμό για τα ανθρώπινα δικαιώματα” σαν θέμα προς συζήτηση διεθνούς ασφάλειας. Όμως,το πρώτο άρθρο της συμφωνίας ήταν η αρχή της “κυριαρχικής ισότητας”, το οποίο υποδηλώνει ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα δε θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την οργάνωση των σχέσεων ανάμεσα σε πολιτικό υποκείμενο και ένα πολιτικό αντικείμενο.
Η συμφωνία The Helsinki Accords συνεπώς ενέπνευσε την ιδέα του Mikhail Gorbachev για ένα “Κοινό Ευρωπαϊκό Σπίτι(Common European Home)” και για βαθιές και ουσιαστικές αναμορφώσεις μέσα στη Σοβιετική Ένωση. Όταν ανακηρύχτηκε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου στη Διάσκεψη Κορυφής της Μάλτας το1989,υπήρχε δυνατότητα και ευκαιρία για εμβάθυνση της Συμφωνίας ( Helsinki Accords). Συνεπώς, το Charter of Paris για μία Νέα Ευρώπη το 1990 επεκτάθηκε πάνω σε αυτή τη Συμφωνία, καλώντας για ένα Ευρωπαϊκό σύστημα ασφαλείας με σκοπό το “τέλος του διαχωρισμού της Ευρώπης” βασιζόμενο στην αρχή ότι “η ασφάλεια κάθε συμμετέχουσας χώρας συνδέεται άρρηκτα με την ασφάλεια όλων των κρατών”.
Το 1994,η Συμφωνία the Helsinki Accords μετατράπηκε στον Οργανισμό για Ασφάλεια και Συνεργασία της Ευρώπης( Organisation for Security and Cooperation in Europe (OSCE), ένας θεσμός ασφάλειας ο οποίος βασίζεται στην αρχή της κυριαρχικής ισότητας. Ο ρόλος της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη διεθνή ασφάλεια άρχισε να παρακμάζει όταν εγκαταλείφθηκε η αρχιτεκτονική ασφαλείας. Οι ηγεμονικές φιλοδοξίες μεταφράστηκαν σε δημιουργία της Ευρώπης χωρίς τη Ρωσία, η οποία επρόκειτο να οργανωθεί επεκτεινόμενη στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο Φιλελευθερισμός συνεπώς έγινε μία ηγεμονική νόρμα. Ο Φιλελευθερισμός αποσυνέδεσε την ορθότητα από τη νομιμότητα αφού το NATO εφάρμοσε μία όχι νόμιμη “ανθρωπιστική επέμβαση” και μονόπλευρα άλλαξε τα σύνορα της Σερβίας. Μετά την παράνομη εισβολή στο Ιράκ, δηλώθηκε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να εδραιώσουν μία “συμμαχία δημοκρατιών” σαν εναλλακτική πηγή νομιμότητας πέραν των Ηνωμένων Εθνών. Αυτή η ιδέα εφαρμόστηκε ως συλλογισμός “Κονσέρτο των Δημοκρατιών” ο οποίος θα εξουσιοδοτούσε τη Δύση να χρησιμοποιήσει στρατιωτική δύναμη όταν μία τέτοια εντολή δε θα μπορούσε να υλοποιηθεί από τα Ηνωμένα Έθνη.
Ο Ρεπουμπλικάνος υποψήφιος πρόεδρος το 2008,Γερουσιαστής John McCain,παρομοίως υποσχέθηκε να εδραιώσει μία “Οργάνωση Δημοκρατιών” αν κέρδιζε τις προεδρικές εκλογές για να διασφαλίσει ότι τα απολυταρχικά κράτη δε θα ήταν σε θέση να περιορίσουν τις Δυτικές δημοκρατίες υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών (Geis 2013).
Πιο πρόσφατα, αυτές οι αντιλήψεις συμπεριλήφθησαν στην ιδέα των “κανόνων που βασίζονται στην διεθνή τάξη ” σαν υποκατάστατο διεθνούς νόμου, κάτι που αποτελεί κομμάτι μίας ευρύτερης πρωτοβουλίας διαίρεσης ολόκληρου του κόσμου σε δυαδικό διαχωρισμό της “δημοκρατίας” κατά του “απολυταρχισμού” ο οποίος παρέχει πολύ λίγο, αν όχι καθόλου, ευρετική αξία για να αντιληφθούμε την πολυπλοκότητα της διεθνούς πολιτικής.
Αυτοί οι κανόνες-που θα βασίζονται στην διεθνή τάξη-δεν παρουσιάζουν κάποιους συγκεκριμένους κανόνες, καθώς η στρατηγική ασάφεια δίνει τη δυνατότητα στην ηγεμονία να πράττει επιλεκτικά και χωρίς συνέπεια. Για παράδειγμα, το αν αυτοί οι κανόνες έχουν ως προτεραιότητα την αρχή της εδαφικής ακεραιότητας ή της αυτοδιάθεσης στο Κόσσοβο και την Κριμαία εξαρτάται από τα συμφέροντα της Δύσης.
Η κυριαρχική ισότητα τερματίζεται αφού οι εισβολείς μετονομάζονται “ανθρωπιστικές επεμβάσεις” και τα πραξικοπήματα γίνονται “δημοκρατικές επαναστάσεις”. Βασιζόμενες στην ορθότητα περισσότερο παρά στη νομοθεσία,όλες οι διεθνείς διενέξεις γίνονται δικαστήριο κοινής γνώμης στο οποίο το κράτος παλεύει να ελέγξει το αφήγημα με προπαγάνδα.
Περιορίζοντας το Φιλελευθερισμό Η αποτυχία να περιοριστούν οι υπερβολές του φιλελευθερισμού με συντηρητικές αρχές –εγχώρια-και κυριαρχική ισότητα-διεθνώς καταλήγει στον εκφυλισμό των φιλελεύθερων ιδεών. Ο John Herz προειδοποίησε το 1950 ότι η τραγωδία του πολιτικού ιδεαλισμού είναι ότι: “παράδοξα, έχει την εποχή της υπεροχής του όταν τα ιδανικά του παραμένουν ανεκπλήρωτα, όταν είναι σε αντιπαράθεση με τα ξεπερασμένα πολιτικά συστήματα και η παλίρροια των καιρών τον διογκώνει προς τη νίκη. Εκφυλίζεται μόλις επιτευχθεί ο τελικός του στόχος, και στην νίκη πεθαίνει”.
Οι τριγμοί στην τρέχουσα παγκόσμια ιδεολογία και στις αξίες αναπόφευκτα θα πυροδοτήσουν αστάθεια και διενέξεις. Ο Antonio Gramsci έγραψε στα τέλη της δεκαετίας του 1920 ή στις αρχές της δεκαετίας του 1930 για τα διλλήματα ενός κόσμου που βρίσκεται σε μετάβαση : “Η κρίση έγκειται ακριβώς στο γεγονός ότι το παλιό πεθαίνει και το καινούργιο δε μπορεί να ξαναγεννηθεί. Σε αυτό το μεσοδιάστημα εμφανίζονται πολλά και διαφορετικά συμπτώματα μακάβριων συμπτωμάτων”.
