Από 1-1-2022 ισχύουν για όλους τους ασφαλισμένους τα γενικά όρια ηλικίας, τα 67 έτη δηλαδή για την πλήρη σύνταξη και τα 62 έτη για τη μειωμένη σύνταξη, όπου αυτή ορίζεται.
Επιπλέον, προβλέπεται η δυνατότητα λήψης πλήρους σύνταξης σε όλα τα ασφαλιστικά ταμεία που συγχωνεύθηκαν στον ΕΦΚΑ στα 62 έτη με την προϋπόθεση οι ασφαλισμένοι να έχουν συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης ή 12.000 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων έως επτά έτη μπορούν να είναι πλασματικά έτη, με αναγνώριση είτε μέσω εξαγοράς είτε δωρεάν ανάλογα με το τι προβλέπεται.
Επίσης με πρόσφατη εγκύκλιο λύθηκε οριστικά η παρερμηνεία με τα πλασματικά έτη, αφού το Υπουργείο γνωστοποίησε ως δεν υπάρχει προθεσμία.
Ο νόμος 4336/2015 ( 3 Ο Μνημόνιο) διαμορφώνει τρείς κατηγορίες ασφαλισμένων σχετικά με το δικαίωμα συνταξιοδότησης.
Η πρώτη κατηγορία είναι οι ασφαλισμένοι που κατοχύρωσαν δικαίωμα συνταξιοδότησης έως 31-12-2021. Αυτοί οι ασφαλισμένοι μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμα τους και μετά την 1 η -1-2022 και δεν χάνουν το δικαίωμα ακόμα και αν συμπληρώνουν το νέο όριο ηλικίας μετά την 1-1-2022.
Κατοχυρωμένο δικαίωμα αναφέρει η επίμαχη και ισχύουσα υπουργική απόφαση, υφίσταται «όταν ο ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθεί με τις προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν κατά το έτος συμπλήρωσης του απαιτούμενου κατά περίπτωση χρόνου ασφάλισης ή ορίου ηλικίας, σύμφωνα με το προγενέστερο του Ν. 4336/2015 νομοθετικό πλαίσιο». Για να θεωρηθεί δηλαδή κατοχυρωμένο δικαίωμα θα πρέπει ο ασφαλισμένος να έχει συμπληρώσει τα απαιτούμενα χρόνια ή ένσημα και το παλαιό, ισχύον πριν τον ν. 4336/2015, όριο ηλικίας έως 31-12-2021 και όχι το νέο προβλεπόμενο όριο ηλικίας.
Από την ανωτέρω κατηγορία, όσοι έχουν συμπληρώσει και το νέο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, έχουν όχι μόνο κατοχυρωμένο, αλλά και θεμελιωμένο δικαίωμα, και κατά συνέπεια δεν κινδυνεύουν ούτε από κάποια μελλοντική αλλαγή νόμου.
Όσοι έχουν συμπληρώσει τα απαιτούμενα χρόνια και το παλαιό όριο έχουν μεν κατοχυρώσει δικαίωμα και βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν, όταν συμπληρώσουν το νέο όριο ηλικίας (προφανώς ακόμα και αν συμπληρώνουν αυτό μετά την 1 η -1-2022), δεν έχουν όμως θεμελιωμένο «ώριμο δικαίωμα» και συνεπώς αν ψηφιστεί νέος νόμος πριν συμπληρώσουν το νέο όριο, κινδυνεύουν να απολέσουν το δικαίωμα.
Η τρίτη κατηγορία είναι όσοι δεν υπάγονται σε μεταβατικές διατάξεις, όσοι δηλαδή είτε δεν είχαν συμπληρώσει έως το 2012 τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης είτε αν και έχουν συμπληρώσει τα απαιτούμενα έτη έως το 2021 δεν προλαβαίνουν να συμπληρώσουν έως τότε το παλιό ηλικιακό όριο (π.χ. άνδρας στο ΙΚΑ που δεν συμπληρώνει τις 10.500 ημέρες έως το 2012, γυναίκα μητέρα ανηλίκου που δεν συμπλήρωσε 5.500 ημέρες έως το 2012 και άνδρας δημόσιος υπάλληλος που έχει 35 έτη ασφάλισης, αλλά δεν συμπληρώνει τα 58 έτη έως το 2021).
Αυτή η κατηγορία ασφαλισμένων, που αποτελεί την συντριπτική πλειοψηφία των ασφαλισμένων σήμερα, θα συνταξιοδοτηθεί στα 62 έτη αν τότε έχει συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης, άλλως αν έχει λιγότερο χρόνο ασφάλισης, θα συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη στα 67 έτη και μειωμένη στα 62 έτη ανάλογα με τις προβλεπόμενες διατάξεις.
Δικαίωμα μειωμένης σύνταξης δεν υπάρχει σε όλα τα τέως ταμεία, που συγχωνεύθηκαν στον ΕΦΚΑ, αλλά αν οι ασφαλισμένοι είχαν έστω και μια ημέρα στην ασφάλιση του ΙΚΑ τότε μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με μειωμένη σύνταξη βάσει των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης , αν έχουν συμπληρώσει 15 έτη ασφάλισης (4.500 ημέρες).
Για την λήψη μειωμένης σύνταξης στους παλιούς ασφαλισμένους απαιτούνται 100 ημέρες ανά έτος την τελευταία πενταετία πριν τα 62 έτη ή 750 ημέρες την τελευταία πενταετία στα ειδικά ταμεία (ΔΕΚΟ, τράπεζες). Στους νέους ασφαλισμένους (μετά την 1 η -1-1993) η απαιτούμενη προϋπόθεση είναι η συμπλήρωση 750 ημερών ασφάλισης την τελευταία πενταετία.
Η συγκεκριμένη διάταξη που απαιτεί συγκεκριμένο αριθμό ημερών ασφάλισης την τελευταία 5ετία, είναι βαθιά άδικη και ανεπίκαιρη, δεδομένης της πολύ υψηλής ανεργίας που μαστίζει τα τελευταία χρόνια την ηλικιακή κατηγορία ασφαλισμένων άνω των 55 ετών. Με το νομοσχέδιο που βρίσκεται τώρα σε διαβούλευση προβλέπεται πως μόνο για το 2020 , που ήταν η χρονιά του κορωνοιού , θα δίνεται η δυνατότητα επέκτασης της πενταετίας προκειμένου να βρεθούν τα 100 ένσημα .
Η αλλαγή αυτή δίνει μια λύση σε μικρή κατηγορία ασφαλισμένων αλλά δεν ανατρέπει το καθεστώς αδικίας που αντιμετωπίζει τόσο σκληρά ανθρώπους που προφανώς δυσκολεύονται να βρουν εργασία μετά τα 57 τους χρόνια.
Βέβαια τα ηλικιακά όρια των 67 και των 62 ετών αντίστοιχα δεν είναι «αιώνια», αφού είχε προβλεφθεί με τον νόμο 3863/2010 πως από την 1 η -1-2024 και ανά τριετία θα αναπροσαρμόζονται προς τα πάνω ανάλογα με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής.
Το 2024, δεν θα έχουμε αύξηση λόγω μη αύξησης του προσδοκίμου ζωής αλλά ήδη ο Υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων αναφέρθηκε σε αύξηση των ορίων ηλικίας από 1-1-2027 ξεσηκώνοντας δίκαια την αγανάκτηση των ασφαλισμένων που είδαν μέσα στην Μνημονιακή περίοδο τα όρια ηλικίας να αυξάνονται έως και 17 έτη .
Με τον νόμο 4997/2022 ( Νόμος Χατζηδάκη), νόμος της σημερινής κυβέρνησης , αυξήθηκαν τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για όσους δημοσίους υπαλλήλους συμπληρώνουν το όριο ηλικίας της μειωμένης σύνταξης από 1-1-2023 και μετά.
Διατήρησαν το δικαίωμα αποχώρησης τους οποτεδήποτε, οι δημόσιοι υπάλληλοι που συμπλήρωσαν το όριο ηλικίας της μειωμένης σύνταξης έως την 31-12-2022. Αφορά γυναίκες που συμπλήρωναν 25ετία το 2010 και είχαν κατοχυρώσει μειωμένη σύνταξη στα 55 έτη, άνδρες και γυναίκες με 25ετία τα έτη 2011 και 2012 που είχαν
κατοχυρώσει μειωμένη σύνταξη στα 56 και στα 58 έτη αντίστοιχα.
Όσοι συμπληρώσαν τα ανωτέρω όρια έως 31-12-2022 μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμα οποτεδήποτε, όσες και όσοι όμως συμπληρώνουν τα ανωτέρω όρια από 1-1-2023 και μετά, πλέον θα συνταξιοδοτούνται το νωρίτερο με μειωμένη στα 62 έτη, εκτός και αν έχουν κατουχρώσει δικαίωμα με κάποια άλλη ειδική διάταξη πλήρους σύνταξης (τριτεκνία ή ανηλίκο τέκνο και ημερομηνία γέννησης του ασφαλισμένου πριν το 1969) .
Παρακάτω ακολουθούν συνοπτικοί πίνακες με τα όρια ηλικίας, όπως αυτά σήμερα ισχύουν :
ΤΑ ΟΡΙΑ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΙΚΑ
1. Πλήρης σύνταξη με διατάξεις μητέρων (ασφάλιση ως 31/12/1992)
