Τον τελευταίο καιρό πολύς λόγος γίνεται για την ιστορία με τη διάδοση ψευδών ειδήσεων που καταγγέλλουν τα συστημικά ΜΜΕ (τα αποκαλούμενα και του συρμού) από τα κοινωνικά δίκτυα.
Αλλά η υπόθεση έχει φουντώσει ιδιαίτερα, μετά τον σάλο που έχει δημιουργηθεί στις ΗΠΑ, από τις επιθέσεις –από τις πρώτες κιόλας ημέρες που ανέλαβε την προεδρία στις ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ-εναντίον μεγάλων αμερικάνικων εφημερίδων και τηλεοπτικών δικτύων.
Όπως λέει ο Edward Lucas, αρχισυντάκτης του βρετανικού «The Economist», «δεν υπάρχει ξεκάθαρη διαφορά ανάμεσα στη διάδοση ψευδών ειδήσεων και την κακή δημοσιογραφία».
Στο παγκόσμιο συνέδριο του Διεθνούς Ινστιτούτου Τύπου (IPI) που έγινε πρόσφατα στο Αμβούργο, ο Lucas επέμεινε «πόσο θολή είναι η γραμμή ανάμεσα στην παραπληροφόρηση και την αποπληροφόρηση».
Για να προσθέσουμε «πόσοι είναι δυνατόν να ξεχωρίσουν την κατευθυνόμενη είδηση με απροσδιόριστους πολιτικούς στόχους;».
Η ηθική των ΜΜΕ θα πρέπει να είναι κάτι που διδάσκεται στα σχολεία, ώστε να διαμορφώνεται η κοινή γνώμη από τις τρυφερές ηλικίες. Για να φτάσουμε στην εποχή όπου τα αποκαλούμενα Κοινωνικά Μέσα με τη «δημοσιογραφία του απλού πολίτη εν δράσει» να προκαλεί τριγμούς στα παραδοσιακά Μέσα και να έχουμε έναν άτυπο πόλεμο μεταξύ τους.
Το παράδοξο είναι πως την τελευταία δεκαετία τα κοινωνικά Μέσα δημιούργησαν αυτό που αναγνωρίζεται από πολλούς ως «περισσότερο δημοκρατική πλατφόρμα πληροφόρησης» και προωθούν ανεξάρτητες φωνές όπως του Σέυμουρ Χερς. Όλα αυτά γράφονται με αφορμή ένα περιστατικό στο οποίο πρωταγωνίστησε η «Ζούγκλα», στην ελληνική δημοσιογραφική σκηνή.
Δημοσίευσε χτες άρθρο με τίτλο: «Η μόνη δημοκρατία στη Μέση Ανατολή έχει καλές σχέσεις με τους τρομοκράτες».
Στο κείμενο περιέχονται πληροφορίες του βραβευμένου βετεράνου Αμερικάνου ερευνητή δημοσιογράφου Σέιμουρ Χερς.
Του ανθρώπου που είχε αποκαλύψει την σφαγή στο Μάι Λάι κατά τον πόλεμο του Βιετνάμ και τις φυλακές του Αμπού Γκράιμπ στα 2004. Ο οποίος δίκαια θεωρείται ως ο σημαντικότερος εν ζωή δημοσιογράφος , με στόχο να αποκαλύπτει τις ιστορίες που κρύβονται από τις επίσημες αρχές και γεγονότα που φέρνουν σε δύσκολη θέση τους κυβερνώντες.
Έτσι και το άρθρο του για τα σχέδια του Λευκού Οίκου στη Συρία, έγινε προσπάθεια να κρυφτεί από το αμερικάνικο κοινό και φιλοξενήθηκε από τη γερμανική Die Welt.
Ο Hersh, στο άρθρο του στην Κυριακάτικη Die Welt, αποκάλυψε ότι παρά τις περί αντιθέτου πληροφορίες που είχαν παρασχεθεί από τις αμερικάνικες μυστικές υπηρεσίες, η αεροπορική επιδρομή πραγματοποιήθηκε.
Στις 6 Απριλίου ο πρόεδρος Τραμπ είχε διατάξει την πρωινή επιδρομή με πυραύλους Τόμαχοκ εναντίον του στρατιωτικού αεροδρομίου Shayrat στην κεντρική Συρία, σε αντίποινα για εκείνο που υποστήριξε πως ήταν «επίθεση με χημικά που πλήττουν το νευρικό σύστημα» από τις συριακές κυβερνητικές δυνάμεις εναντίον της κατεχόμενης από τους αντικαθεστωτικούς αντάρτες πόλης Khan Sheikhoun.
Σήμερα στα εναλλακτικά αμερικάνικα Μέσα ενημέρωσης οι τίτλοι είναι: «Οι νέες αποκαλύψεις του Χερς για τη Συρία αποκρύπτονται από τα ΜΜΕ» ή «Ο Λευκός Οίκος ετοιμάζει νέα επίθεση στη Συρία βασισμένη σε ψευδείς πληροφορίες».
Κάτι που προϊδεάζει πως θα πρέπει να αναμένεται νέα αμερικανική επιχείρηση που προετοιμάζεται, ενόψει των επιτυχιών των συριακών κυβερνητικών δυνάμεων εναντίον των μισθοφόρων ανταρτών.
Η αντιμετώπιση των «fake news»
Αν και η προώθηση των ψευδών ειδήσεων δεν θα σταματήσει, (ασχέτως αν πρόκειται για κυβερνητική προπαγάνδα ή ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες) η κύρια άμυνα για τους δημοσιογράφους που θα χρειαστεί να επικαλεσθούν κάποια είδηση, θα είναι όχι μόνον η πηγή προέλευσής της, αλλά και τα στοιχεία που θα την επιβεβαιώνουν.
Μετά τον θόρυβο που προκλήθηκε στις ΗΠΑ για τη «ρωσική παρέμβαση» στην εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη προέδρου, τα γερμανικά Μέσα επικαλούνται πηγές της αντικατασκοπίας που προειδοποιούν για «παρόμοιο ενδεχόμενο» στις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου.
Εδώ έχουμε να κάνουμε με ανάμειξη της προπαγάνδας με την παραπληροφόρηση και των νέων λέξεων όπως κυβερνοεπιθέσεις, κυβερνοκατασκοπία και κυβερνοτρομοκρατία. Οι νέες «κυβερνοαπειλές», οι οποίες υποτίθεται πως δέχονται οι «δυτικές δημοκρατίες» και εξαγγέλλονται από τον θεωρητικά «ανεξάρτητο δυτικό Τύπο».
Η αμερικανική πραγματικότητα
Οι κάτοικοι του Λευκού Οίκου ουδέποτε έδειχναν πως τους αρέσει η δημοσιογραφική εργασία. Αλλά ο νέος Αμερικάνος πρόεδρος έχει δείξει ότι προσπαθεί με κάθε τρόπο να θέσει την ερευνητική δημοσιογραφία «εκτός νόμου».
Ο Τζορτζ Ουάσιγκτον, ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ στα 1796, είχε πει στον αντιπρόεδρό του (και κατοπινό πρόεδρο) Τζον Άνταμς ότι δεν θα διεκδικήσει και νέα θητεία, «λόγω των επιθέσεων που δέχεται από τα ψευδή δημοσιεύματα».
Αλλά ο πόλεμος για την ανεξαρτησία του Τύπου δεν φαίνεται να έχει τέλος: Έτσι τα εφετινά δημοσιογραφικά βραβεία Πούλιτζερ, απονεμήθηκαν σε δύο δημοσιογράφους για τις αποκαλύψεις των «εγγράφων του Παναμά» (Panama Papers):
# Τον David A. Fahrenthold της «The Washington Post» (που είχε καλύψει την προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ και τις δραστηριότητες των επιχειρήσεών του) και
# την Peggy Noonan της «Wall Street Journal» που είχε επικεντρώσει τα άρθρα της στην «Αμερικάνικη αρετή κατά την διχαστική προεκλογική εκστρατεία».
