Πολλοί από εμάς μάθαμε τις NFTs στις 11 Μαρτίου του 2021, όταν ο οίκος δημοπρασιών Christie’s πούλησε την NFT του καλλιτέχνη Beeple, «Everydays – TheFirst 5000 Days», σε μία φρενίτιδα η οποία ξεκίνησε από τα 100 εκατομμύρια δολάρια και έφτασε τα $69.4 εκατομμύρια δολάρια. Αυτή η πώληση ανέτρεψε την παραδοσιακή αγορά τέχνης.
Αμέσως μετά ο Joshua Rosenthal, ένας πρώην ακαδημαϊκός ιστορικός και τώρα ιδρυτής εταιρίας επενδύσεων κρύπτο, εμφανίστηκε στην διαδικτυακή ραδιοφωνική εκπομπή Bankless. Συνέκρινε τις τεχνολογίες οι οποίες λειτούργησαν ως καταλύτης στην Ευρωπαϊκή Αναγέννηση και τις τεχνολογίες που πυροδοτούν σήμερα τον πυρετό της τέχνης blockchain. Ο Rosenthal δήλωσε ότι η υπάρχουσα παγκόσμια κοινωνία έχει εισέλθει στα πρώτα στάδια της Αναγέννησης της Ψηφιακής Τέχνης. Η διαδικτυακή ραδιοφωνική εκπομπή πήρε διαστάσεις επιδημίας και μεταφράστηκε σε έξι γλώσσες.
Τι υποδηλώνει η δημοπρασία στο Christie’s και οι ιδέες του Rosenthal, και γιατί πυροδότησαν τέτοιον ενθουσιασμό στους κύκλους των ανθρώπων που είναι ενθουσιώδεις με τις NFT και μπέρδεμα στην εδραίωση της τέχνης;
Δεν είναι η πρώτη φορά που το κοινό έχει σαστίσει από την καινοτομία σε έργα τέχνης. Μόνο κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, η τέχνη μεταμορφώθηκε από αντικείμενο σε περιβάλλον, έννοια και ιδέα. Σαν καθρέφτης και καταγραφή του τι εκτιμάται, η τέχνη εξελίσσεται με τον ίδιο τρόπο που εξελίσσεται ο πολιτισμός. Στον πυρήνα της, η τέχνη ουσιαστικά είναι μία δεδομένη κουλτούρα η οποία θέτει αξία στις αισθητικές επιλογές της. Σήμερα, η τέχνη και η τεχνολογία έχουν συγχωνευθεί στις NFTs -μοναδικά πιστοποιητικά ιδιοκτησίας τα οποία ζουν στην τεχνολογία blockchain και αναπαριστούν κομμάτια ψηφιακών μέσων.
Η αναλογία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Αναγέννησης και του σήμερα είναι μία καλυμμένη αφήγηση αιτίας και αποτελέσματος. Και οι δύο ιστορίες αρχίζουν με την εμφάνιση των δύο νέων τεχνολογιών να ξετυλίγουν τις εδραιωμένες δομές δύναμης. Το αποτέλεσμα αυτών των αλλαγών είναι μία χαλάρωση της ιεραρχίας, δημιουργώντας έτσι μία νέα, πλούσια κοινωνική τάξη. Αυτή η νέα τάξη έπειτα εκφράζει την κοινωνική θέση της, το γούστο της και την ταυτότητά της με ένα νέο είδος τέχνης.
Οι τεχνολογίες της Ευρωπαϊκής Αναγέννησης που προκαλούν αναστάτωση
Κατά τη διάρκεια της Ευρωπαϊκής Αναγέννησης, οι δύο τεχνολογίες που προκάλεσαν αναστάτωση ήταν το τυπογραφικό πιεστήριο το 1436, που ακολουθήθηκε το 1947 από το λογιστικό βιβλίο στο οποίο τώρα αναφέρουμε ως διπλογραφικό σύστημα. Έμποροι και χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι ήταν η νέα κοινωνική ελίτ που προσπαθούσε να διώξει τη δύναμη από τους πρίγκηπες και τους πάπες. Η τέχνη που προτιμούσαν ήταν περισσότερο ρεαλιστική, ακόμη και εγχώρια. Ήθελαν η τέχνη να αντανακλά την αισθητική της οικογενειακής ζωής παρά μία τέχνη που αντανακλά την αισθητική της μοναρχίας και της εκκλησίας. Αυτά τα γεγονότα ήταν τόσο αλληλεξαρτώμενα ώστε προκάλεσαν αλυσιδωτή αντίδραση. Το τυπογραφικό πιεστήριο του Johannes Gutenberg έδωσε την ευκαιρία στο μαθηματικό ονόματι Luca Pacioli να εκδώσει και να διανείμει το δικό του λογιστικό σύστημα. Ο Pacioli δίδαξε τον Leonardo da Vinci προοπτική. Με τη σειρά του ο Da Vinci δημιούργησε γεωμετρικές απεικονίσεις για το βιβλίο του Pacioli. Η οικογένεια Medici χρησιμοποίησε την λογιστική μέθοδο του Pacioli και ανέθρεψε το ταλέντο του Da Vinci. Η τεχνολογία, η τέχνη και τα χρήματα δε μπορούν να διαχωριστούν.
Τώρα, 500 χρόνια αργότερα, ο Emanuele Dascaniois, ένας καλλιτέχνης μεταφράζει τις παραδόσεις της Ευρωπαϊκής Αναγέννησης στον τομέα των ψηφιακών NFT. Είναι βέβαιος ότι «αν ο Raphael ζούσε σήμερα, σίγουρα θα δημιουργούσε NFT. Με την κοινότητα των NFT , έχουμε την ευκαιρία να αλλάξουμε την οπτική, να αλλάξουμε το πρότυπο στην αγορά τέχνης».
Αυτό που λέει ο Dascanio αντηχεί στην διαδικτυακή ραδιοφωνική εκπομπή του Rosenthal: οι κοινωνίες επιφέρουν ιστορικές αλλαγές μέσω της τεχνολογίας. Ακριβώς όπως η τέχνη της Αναγέννησης αντανακλούσε τη γούστο και τις εποχές της κοινωνίας των εμπόρων, η τέχνη του σήμερα αναπαριστά την παγκόσμια αξία του συστήματος των συλλεκτών των NFT. Αξίες οι οποίες εγκολπώνονται αποκεντροποίηση, ανοιχτή πρόσβαση, συμμετοχή και αυτονομία.
Αν το διαδίκτυο είναι το δικό μας τυπογραφικό πιεστήριο, τότε το κρυπτονόμισμα, με το σύστημά του διατήρησης αρχείων -το blockchain- είναι το διπλογραφικό μας σύστημα. Μαζί, αυτές οι τεχνολογίες, ταράζουν τα τραπεζικά συστήματα που είναι χρόνια εδραιωμένα και τα οποία συνδέονται με τις παραδοσιακές αγορές τέχνης (αν και πολύ συχνά με ασάφεια). Αυτή η νέα πλούσια τάξη αποτελείται από το διαδίκτυο και τους επιχειρηματίες στο χώρο της κρυπτοοικονομίας. Η τέχνη η οποία τους αρέσει, και που αντανακλά το γούστο τους και την ταυτότητά τους, ζει στοblockchain.
Στενά συνδεδεμένη με αυτό το σύστημα blockchain είναι μία ριζοσπαστική δυναμική η οποία τοποθετεί τον καλλιτέχνη στο κέντρο αυτού του εγχειρήματος. Οι καλλιτέχνες μπορούν τώρα να μεταφορτώσουν τη δουλειά τους και να την πουλήσουν άμεσα στους συλλέκτες. Προσπερνώντας τους παραδοσιακούς μεσάζοντες -τις γκαλερί και τους εμπόρους τέχνης -σχεδόν οποιοσδήποτε συνδέεται στο διαδίκτυο μπορεί να γίνει κάτοχος NFT. Επιπλέον, η χρήση των NFT δίνει τη δυνατότητα στον καλλιτέχνη να προγραμματίσει αυτόματη εκταμίευση στον κωδικό του προϊόντος του, δίνοντάς τους ποσοστό σε όλες τις μελλοντικές πωλήσεις. Για πρώτη φορά στην ιστορία της τέχνης, οι καλλιτέχνες μπορούν να εξακολουθούν να συγκεντρώνουν κεφάλαιο όπως γίνεται με την αξία της τέχνης τους.
Με τον ίδιο τρόπο που το τυπογραφικό πιεστήριο κάποτε διευκόλυνε τον μοναχό Martin Luther να παρακάμψει τον Πάπα Leo X και τη γέννηση της Αναδιαμόρφωσης των Διαμαρτυρόμενων, η τεχνολογία blockchain δίνει τη δύναμη στους καλλιτέχνες να συνδεθούν άμεσα με το κοινό τους (και τους ομολόγους τους) και να δρέψουν τα οφέλη κάθε φορά που η τέχνη τους ξαναπωλείται.
Για τους καλλιτέχνες, αυτή είναι αλλαγή προτύπου, που αλλάζει το παιχνίδι πυροδοτώντας μία Αναγέννηση στις NFT .
Όμως, ενώ κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης, το επίκεντρο της οικονομικής και πολιτικής αναζωπύρωσης περιορίστηκε στην Ευρώπη, σήμερα, δεν υπάρχει επίκεντρο. Αυτό που συμβαίνει σε παγκόσμια κλίμακα: μία αποκεντρωμένη αγορά με ταχύτητα, και εξάπλωση η οποία δεν έχει ιστορικό προηγούμενο.
Ένας Καλλιτέχνης Ανάμεσα στους Κόσμους
Η καλλιτεχνική δουλειά του Emanuele Dascanio γεφυρώνει τον κόσμο της Ευρωπαϊκής Αναγέννησης με το σύγχρονο κόσμο. Αν και ο Dascanio δημιουργεί NFTs εδώ κι ένα χρόνο μόνο, αυτό που κάνει τη δουλειά του να ξεχωρίζει, είναι η εκτεταμένη του -Αναγεννησιακής τέχνης- εκπαίδευση. Τα ρεαλιστικά του σχέδια, τα πορτραίτα με γραφίτη, και τα έργα νεκρής φύσης χρειάζονται μήνες, μερικές φορές χρόνια, για να ολοκληρωθούν. «Η τεχνική μου είναι πολύ απλή», λέει ο Dascanio. Παρόλα αυτά πιστεύει ότι αυτή η απλότητα εγγυάται στο θεατή μία εμπειρία μεγαλύτερης πολυπλοκότητας. «Ένα σκίτσο είναι απλά μαύρη σκόνη αναμιγμένη με λαδομπογιά σε έναν πίνακα. Όμως δεν βλέπεις τη σκόνη-βλέπεις το μυαλό του καλλιτέχνη/δημιουργού. Η ψηφιακή στρώση είναι η τελική στρώση η οποία μου επιτρέπει να εξελίξω το όραμά μου».
Γεννημένος στο Μιλάνο της Ιταλίας το 1983, ο Dascanio μεγάλωσε επισκεπτόμενος μουσεία, μαγεμένος από τους ζωγράφους της Ιταλικής Αναγέννησης. Γράφτηκε στην Ακαδημία Academy of Brea, όμως έφυγε σύντομα. Τελικά βρήκε τον δάσκαλό του. Ο καλλιτέχνης Mario Donizetti του δίδαξε τεχνικές αιώνων που χρησιμοποιεί ακόμη και σήμερα, ελαιογραφίες, και την αργή γραμμοσκίαση για να δημιουργήσει πολύπλοκο συμβολισμό και εικόνες.
Ένα από τα έργα του Dascanioείναι η ψηφιακή απόδοση ενός σχεδίου το οποίο υπολογίζει ότι του πήρε 2.5 χρόνια και10,000,000 μικρο-σκιαγραφημένες πινελιές γραφίτη για να το ολοκληρώσει. Με τίτλο «The Natural Universe», ο Dascanio δημιούργησε τη σύνθεση των πολλαπλών σπειροειδών φιγούρων που φαίνονται από κάτω. «Ολόκληρο το σχέδιο» λέει ο Dascanio «είναι μία γιορτή της πρότασης που βρίσκεται στο κέντρο της λευκής δίνης, είναι όμως ορατή μέσα από την ψηφιακή τεχνολογία. «Ο κόσμος είναι φτιαγμένος από γεγονότα, όχι αντικείμενα» από τον C. Rovelli. Ο Rovelli είναι ένας Ιταλός θεωρητικός φυσικός και συγγραφέας. Τοποθετώντας τα λόγια του Rovelli στον πυρήνα του έργου του ο Dascanio δηλώνει ότι αυτό το σχέδιο είναι κάτι περισσότερο από ένα γεγονός -αν και πήρε χρόνια-όχι πράγμα. «Τα αντικείμενα» δήλωσε ο Rovelli «είναι απλά μοχλοί αλληλεπιδράσεων».
Ενώ η Ευρωπαϊκή Αναγέννηση ήταν η γενέτειρα της κατανάλωσης και της εκτίμησης της τέχνης σαν κάτι χειροπιαστό, αν και είναι ακόμη νωρίς, η Τέχνη της Αναγέννησης των NFT αποδεικνύεται να είναι επανεξέταση αυτής της πρότασης. Στην πραγματικότητα, για μία γενιά η οποία μεγάλωσε στον ψηφιακό κόσμο του internet ίσως τα χειροπιαστά πράγματα να μην είναι τόσο σημαντικά. Πιθανότατα, ένας τρόπος να κατανοήσουμε την αλλαγή προτύπου την οποία φέρνουν στο φως οι NFT απεικονίζεται στην καλλιτεχνική δουλειά του Dascanio. Η πραγματικότητα ενός αντικειμένου τέχνης -η πραγματική του αξία- βρίσκεται πέρα από την παγίωση εμπειριών και αλληλεπιδράσεων την οποία φέρνει αυτό το έργο.
