Ο μήνας Νοέμβριος κλείνει με τις μεγαλύτερες ανατροπές στους εκλογικούς συσχετισμούς των κομμάτων αλλά και στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων, όπως τουλάχιστον έχει διαμορφωθεί το πολιτικό τοπίο από τις εκλογές του 2004 και μετά.
Έτσι το φωτογραφικό στιγμιότυπο των εκλογικών τάσεων της κοινής γνώμης σήμερα δείχνει να:
1. Μεγαλώνει το προβάδισμα του ΠΑΣΟΚ έναντι της ΝΔ με 3-4,5 ποσοστιαίες μονάδες στην πρόθεση ψήφου.
2. Βρίσκεται ο Γιώργος Παπανδρέου σε απόσταση αναπνοής από τον Κώστα Καραμανλή ως καταλληλότερος για πρωθυπουργός, όχι μόνο από τους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ, αλλά και από το σύνολο των ψηφοφόρων.
3.Εδώ και ένα τρίμηνο, το ΠΑΣΟΚ έχει τον αέρα του νικητή των επόμενων εκλογών, όπως τουλάχιστον δείχνουν τα στοιχεία της παράστασης νίκης.
Εάν προχωρήσουμε, όμως, στην ανάλυση των σημερινών εκλογικών τάσεων της κοινής γνώμης, θα δούμε σημαντικά πολιτικά ευρήματα για τις περαιτέρω πιθανόν εκλογικές εξελίξεις:
1. Δυνατότητα σχηματισμού αυτοδύναμων κυβερνήσεων. Στην εκτίμηση εκλογικής επιρροής με μία υψηλή συσπείρωση της τάξεως του 82%, το ΠΑΣΟΚ συγκεντρώνει ένα 37% και ακολουθεί η ΝΔ με 32,5% (VPRC) και μέτρια συσπείρωση 68%. Την περίοδο των εκλογών, η αυτοδυναμία των κομμάτων για το στόχο του 41% (με τον ισχύοντα εκλογικό νόμο) «χαρίζεται» με μία συσπείρωση της τάξεως 87%-92% και κέρδη από «διαρροές» ψηφοφόρων των λοιπών κομμάτων. Έτσι, σύμφωνα με την ίδια εταιρία, η αναλογία ΝΔ-ΠΑΣΟΚ είναι 8-1 δηλαδή στους 8 ψηφοφόρους που «χάνει» η ΝΔ προς το ΠΑΣΟΚ, εκείνη κερδίζει έναν. Σημαντική όμως είναι και η διαρροή της ΝΔ προς το ΣΥΝ, με μία αναλογία 4-0. Αντίθετα, η αναλογία ΠΑΣΟΚ-ΣΥΝ είναι 8-10, δηλαδή το ΠΑΣΟΚ «επαναπατρίζει» τους ψηφοφόρους του από το ΣΥΝ, αλλά και διεμβολίζει το αμιγές εκλογικό του σώμα.
2. Αμφισβητείται η αποτελεσματικότητα της ηγεσίας της ΝΔ υπό τον κ. Κώστα Καραμανλή. Έτσι, το τέλος εποχής του Κώστα Καραμανλή στην ηγεσία της ΝΔ πιστεύει ένα 44,5% του συνόλου των ψηφοφόρων (Alco), σε αντίθεση με ένα 43,5%. Αντίθετα, ένα 44,4% του συνόλου ψηφοφόρων (Focus) πιστεύει ότι ο Κώστας Καραμανλής πρέπει να παραμείνει στην ηγεσία της ΝΔ ακόμη και εάν χάσει τις εκλογές έναντι 40,3%, που θέλει αλλαγή ηγεσίας. Σε ένα συντριπτικό όμως ποσοστό του 84%, οι ψηφοφόροι της ΝΔ επιθυμούν να παραμείνει ο κ. Καραμανλής στην ηγεσία της ΝΔ ακόμη και εάν χάσει τις εκλογές. Ένα 62,5% των ψηφοφόρων από τους ερωτηθέντες (Marc) έχει χειρότερη γνώμη για τον κ. Κώστα Καραμανλή, ενώ μόλις ένα 30,8% εμπιστεύεται την κυβέρνηση της ΝΔ και τον Κ. Καραμανλή για την αντιμετώπιση της σημερινής οικονομικής κρίσης έναντι του 41,1,% που επιλέγουν κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ με τον Γ. Παπανδρέου.
3. Επίσης για πρώτη φορά ένα 31,3% του συνόλου των ψηφοφόρων (Αlco) εκτιμά πως μπορεί να πέσει η κυβέρνηση της ΝΔ μέσα στο 2009, ενώ ένα 26,9% βλέπει διπλές εκλογές με τις ευρωεκλογές. Ενδεικτικό της πολιτικής ρευστότητας που κυριαρχεί στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος είναι και η πρόσφατη δήλωση του Υπουργού Άμυνας, κ. Μεϊμαράκη: «Δεν ξέρεις εάν κάποιος σου καταψηφίσει τον προϋπολογισμό».
Σε αυτό, λοιπόν, το νέο, υπό διαμόρφωση τοπίο εκλογικών συσχετισμών στα κόμματα και στις προτιμήσεις της κοινής γνώμης, μπορούμε να έχουμε τη «ΣΤΙΓΜΗ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ» όχι με αλήθεια ή ψέματα, αλλά με την επιλογή «λάθος ή σωστή εκτίμηση».
ΛΑΘΟΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗ είναι αυτό που λέγεται πως το σκάνδαλο του Βατοπεδίου ευθύνεται για τη ραγδαία φθορά της κυβέρνησης και της εικόνας του πρωθυπουργού κ. Κώστα Καραμανλή. Κύρια ευθύνη φέρουν οι μεταρρυθμίσεις, που υλοποίησε η ΝΔ με τη νέα διακυβέρνηση του 2007 με την εφαρμογή της νεοφιλελεύθερης πολιτικής της. Έτσι με τα σκληρά φορολογικά της μέτρα, όπως με την κατάργηση του αφορολογήτου «χτύπησε» το «υπογάστριο» του εργατικού δυναμικού στην Ελλάδα, που ένα 60% αποτελείται από ελεύθερους επαγγελματίες και ατομικές επιχειρήσεις δηλαδή η μεσαία τάξη. Έτσι, όλοι οι Έλληνες από το συνταξιούχο μέχρι το μισθωτό, που συμπλήρωνε το εισόδημά του με μία πρόσθετη εργασία και πληρωνόταν με μπλοκ παροχής υπηρεσιών, θα περάσουν από το ταμείο της Εφορίας. Οι νέοι φόροι της κυβέρνησης με την προϋπάρχουσα οικονομική κρίση στην Ελλάδα (ανεξέλεγκτη ακρίβεια, φόρος ακίνητης περιουσίας για όλους και όχι μόνο για τους κατέχοντες, οι αλόγιστες αυξήσεις της τάξεως του 30% στα τιμολόγια της ΔΕΗ την τελευταία διετία) σε συνδυασμό με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση έφεραν τον Έλληνα στα όρια της απελπισίας.
Ακόμα και ο νέος πρόεδρος της Αμερικής, Μπάρακ Ομπάμα και ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Μπράουν, πρώτο τους μέλημα, ενόψει του δύσκολου 2009, ήταν η φορολογική ελάφρυνση της μεσαίας τάξης και η μείωση του ΦΠΑ κατά 3,5 ποσοστιαίες μονάδες για τους κατοίκους της Βρετανίας.
Αντίθετα, στην Ελλάδα, ειδικά σε αυτή τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, οι καταναλωτές παρακολουθούν την κούρσα των επιτοκίων σε δάνεια και πιστωτικές κάρτες από τις Τράπεζες, ενώ με νόμο θα μπορούσε η κυβέρνηση να τα είχε περιορίσει σε συγκεκριμένα όρια. Βέβαια, εάν το είχε πράξει, δεν θα ήταν νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση, αφού δεν έχει ακόμη υποχρεώσει τις Τράπεζες να συμμορφωθούν σε δικαστικές αποφάσεις, όπως με την κατάργηση των καταχρηστικών όρων τους.
Ένα 68,3% του συνόλου των ψηφοφόρων (Marc) πιστεύει πως για τη δύσκολη καθημερινότητά τους ευθύνεται η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης (φορολογικά μέτρα, αδυναμία πάταξης της ακρίβειας), ενώ ένα 25,3% πιστεύει πως ευθύνεται η διεθνής οικονομική κρίση.
ΣΩΣΤΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ είναι πως με το σκάνδαλο του Βατοπεδίου ήρθε η στιγμή για το Μέγαρο Μαξίμου να αποφασίσει τον επαναπροσδιορισμό στην πολιτική και επικοινωνιακή στρατηγική του σε παρόμοια θέματα που συνοψίζεται μέχρι τώρα στο μότο «δεν ξέρω, δεν είδα, δεν άκουσα» και «πολιτικές ευθύνες υπάρχουν, όταν αποδειχθούν και οι ποινικές ευθύνες». Δεν είναι τυχαία η δήλωση του έμπειρου πολιτικού κ. Μεϊμαράκη πως «υπάρχουν πολιτικές ευθύνες για την υπόθεση του Βατοπεδίου», γιατί πολύ απλά πρέπει να συμπλέεις με την κοινή γνώμη, εφόσον έχει βέβαια δίκιο, και το σημαντικότερο να μην την προκαλείς με την υποτίμηση της νοημοσύνης της. Αυτή η μέχρι τώρα τακτική, που χρεώνεται στον παραιτηθέντα (ή αποπεμφθέντα) κ. Ρουσόπουλο, είναι ο δεύτερος σημαντικός παράγοντας που ευθύνεται για τη συνολική κακή εικόνα της ΝΔ. Η συγκεκριμένη στρατηγική, καθώς και η διαφωνία τους στην εφαρμογή μιας σκληρής φιλελεύθερης πολιτικής έναντι μιας πιο κοινωνικής πολιτικής είναι τα βασικά αίτια των διαφορετικών τάσεων μέσα στη ΝΔ που μία από αυτές εκπροσωπείται από τους βουλευτές της λαϊκής δεξιάς. Όλοι θυμόμαστε τη δήλωση του συμβούλου στρατηγικής του πρωθυπουργού κ. Λούλη που μίλησε για αλαζόνες υπουργούς, οι οποίοι κάνουν κακό στην εικόνα της κυβέρνησης. Μετά ακολούθησαν οι συστάσεις του πρωθυπουργού στην ΚΟ να περιορίσουν οι βουλευτές τις διαφωνίες τους με το έργο της κυβέρνησης, αλλά δεν άργησε να έρθει και η διαγραφή express του βουλευτή κ. Δαϊλάκη, ο οποίος διαφώνησε με τις «υπηρεσίες» του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος και μετά ζήτησε συγνώμη… που είπε τη γνώμη του. Ακολούθησε και ένα δεύτερο χτύπημα από τον πλέον ανεξάρτητο βουλευτή κ. Τατούλη, η διαγραφή του οποίου έγινε σε μία εντελώς λάθος πολιτική στιγμή, καθώς η κριτική του πλήττει καίρια πολιτικά τον πρωθυπουργό κ. Κώστα Καραμανλή. Το ζητούμενο στην πολιτική είναι με την τακτική σου να λύνεις και όχι να δημιουργείς νέα προβλήματα.
ΛΑΘΟΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗ είναι πως το ΠΑΣΟΚ σημειώνει άνοδο στα στοιχεία των δημοσκοπήσεων λόγω της πτώσης που έχει η ΝΔ. Όλοι θυμόμαστε πως όταν «έπεφτε» η ΝΔ με την υπόθεση του Ζαχόπουλου, «έπεφτε» και το ΠΑΣΟΚ μαζί χωρίς να έχει πολιτικά οφέλη.
Το κόμμα της αντιπολίτευσης, αλλάζοντας την πολιτική και επικοινωνιακή της στρατηγική, κατάφερε να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους του και να μειώσει τις διαρροές του κυρίως προς το ΣΥΡΙΖΑ. Για παράδειγμα το ΠΑΣΟΚ επέδειξε πολιτικά ανακλαστικά στην αντιμετώπιση της διεθνούς οικονομικής κρίσης, καθώς έγκαιρα ανακοίνωσε συγκεκριμένα και άμεσα υλοποιήσιμα μέτρα για το τι θα έπρατταν εκείνοι ως κυβέρνηση, ώστε να θωρακίσουν τους Έλληνες πολίτες .Έχει αφήσει, λοιπόν, στο παρελθόν το στείρο αντιπολιτευτικό του λόγο και την κατά μέτωπο αντιπαράθεση Παπανδρέου-Καραμανλή για λόγους εντυπωσιασμού και έχει περάσει στην ουσία. Έτσι, το ΠΑΣΟΚ στην πρόθεση ψήφου εκτινάχθηκε κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες από το 23,2 (Μάρτιος 2008) στο 30,3% (Νοέμβριος Alco), ενώ η ΝΔ παρέμεινε περίπου στα ίδια ποσοστά 26,9% με 26,8% για το ίδιο χρονικό διάστημα.
Η Έλενα Χάρη είναι επικοινωνιολόγος και διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρίας στρατηγικής και έρευνας αγοράς Campaign Manager (μέλος της ICC/ESOMAR και του Μητρώου Ελέγχου και Διαφάνειας του ΕΣΡ -αριθμός μητρώου 32).
