Σημειολογικά, άλλο πράγμα ο γραπτός λόγος (τα γραπτά μένουν και μπορείς να τα εξετάσεις ξανά και ξανά) και άλλο ο προφορικός που δημιουργεί η γλώσσα του σώματος και όπως λέει ο λαός μας «κόκαλα δεν έχει και… κόκαλα τσακίζει). Και, φυσικά, άλλο να απαντάς στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων ως ο υπεύθυνος Αρχηγός της Κυβέρνησης και άλλο ως ο Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης.
Επί του προκειμένου δεν θα εξαντληθώ στη δύναμη και τις αδυναμίες του γραπτού και του προφορικού λόγου αλλά θα επικεντρωθώ στην απίστευτη δύναμη του ανελέητου τηλεοπτικού φακού που απογυμνώνει και τον πλέον καλά καλυμμένο «πρωταγωνιστή» οποιουδήποτε παλκοσένικου. Στην εποχή της εικόνας και των παρελκόμενων της εικονικής πραγματικότητας που δημιουργεί η ψηφιακή επικοινωνία με κυρίαρχο μέσο την τηλεόραση μπορεί κανείς να μαγνητοσκοπήσει και να αναλύσει καρέ-καρέ κάθε κίνηση, κάθε μυϊκή σύσπαση του προσώπου, κάθε υπερβολή στην μυοσκελετική οντότητα εκείνου ή εκείνης που εκτίθεται στον ανελέητο τηλεοπτικό φακό.
Έτσι για πολλούς ήταν δυσνόητη η νευρικότητα, η αίσθηση αμηχανίας και η έλλειψη της γνωστής σπιρτάδας σε θέσεις και απαντήσεις της τηλεοπτικής παρουσίας του Κώστα Καραμανλή την ημέρα της καθιερωμένης συνέντευξης τύπου στην 73η ΔΕΘ σε αντίθεση με τη νηφάλια, ελεγχόμενη, πολύ φιλική και άνετη εμφάνιση του Γιώργου Παπανδρέου στο ίδιο βήμα μια εβδομάδα αργότερα.
Η αλήθεια είναι ότι στα γκάλοπ που ακολούθησαν (προστέθηκαν και τα γνωστά και πολυσυζητημένα πλέον «σκάνδαλα» της Ι.Μ.Βατοπεδίου και η «παραίτηση» Βουλγαράκη) ο Κώστας Καραμανλής και η Ν.Δ. έχασαν πόντους από τον Γιώργο Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ. Μετά τη Σύνοδο της Κεντρικής Επιτροπής της Ν.Δ., την ομιλία και τη δευτερολογία του Κώστα Καραμανλή και των τοποθετήσεων εκατοντάδων στελεχών (όπου όλοι χειροκρότησαν και ΚΑΝΕΙΣ δεν σήκωσε το γάντι της πρόκλησης «αν τολμάτε, ρίξτε με…) θα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα επόμενα γκάλοπ (του… λαού).
Η γλώσσα του σώματος
Η «μη λεκτική επικοινωνία» στους ανθρώπους, δηλαδή η γλώσσα του σώματος, (όπου μαθαίνουμε να κωδικοποιούμε και να αποκωδικοποιούμε νοήματα) μοιάζει να έχει έλθει στην επιφάνεια από τον Δαρβίνο, αλλά στην εποχή μας την έκανε παγκοσμίως γνωστή το σχετικό βιβλίο του Τζούλιους Φαστ που δημοσιεύθηκε σε δεκάδες γλώσσες εκτός της Αγγλικής. Ο Φαστ διατείνεται ότι ο καθένας και η καθεμιά μας έχουμε συγκεκριμένο τρόπο με τον οποίο με τη γλώσσα του σώματος εκφράζουμε τις στάσεις μας απέναντι σε πρόσωπα ή καταστάσεις.
Οι υποστηρικτές της μη-λεκτικής επικοινωνίας (γλώσσας του σώματος, των χεριών, του προσώπου) υπολογίζουν ότι κάθε μέρα συγγενικά, φιλικά και άλλα πρόσωπα με τα οποία έχουμε συναλλαγές μας λένε περίπου 200 φορές ψέματα και καθώς ίσως και εμείς λέμε άλλα τόσα, προκύπτει το στατιστικό στοιχείο ότι στην καθημερινή μας επικοινωνία με τους συνανθρώπους μας βρισκόμαστε αντιμέτωποι κατά μέσο όρο με 1 ψέμα κάθε πέντε λεπτά της ώρας!
Αυτά, φυσικά, ισχύουν για όλους εμάς, τους αποκαλούμενους «κοινούς θνητούς» αλλά δεν γνωρίζουμε ακόμη ποιες είναι οι επιδόσεις στην… ψευδολογία των πολιτικών μας ανδρών και γυναικών καθώς ΔΕΝ έχουν γίνει (ίσως ΔΕΝ επιτρέπεται να γίνουν) οι σχετικές έγκυρες και αξιόπιστες επιστημονικές έρευνες.
Ο Αμερικανός συνάδελφος, Πωλ Έκμαν και άλλοι ερευνητές της γλώσσας του σώματος διατείνονται ότι μπορούμε με απλές παρατηρήσεις να εκτιμήσουμε πότε μας λένε ψέματα ή πότε μας κρύβουν την αλήθεια.
Αν θυμηθούμε συγκεκριμένα παραδείγματα δημόσιων ανδρών και γυναικών (και όχι μόνο των πολιτικών μας) θα βοηθηθούμε να κατανοήσουμε τη δική τους γλώσσα σώματος.
Οι υποστηρικτές της σημασίας και χρησιμότητας της γλώσσας του σώματος έχουν κωδικοποιήσει κάποιες απλές αλλά εμφανείς κινήσεις σώματος ή προσώπου που λένε πολλά περισσότερα από αυτά που με λόγια μας μεταφέρουν οι πομποί που βρίσκονται απέναντί μας.
Χρειάζεται να σημειωθεί πάντως ότι η γλώσσα του σώματος θεωρείται από πολλούς ως ψευδό-επιστημονική αλλά οι προσεγγίσεις της δημιουργούν πολύ γαργαλιστικές εντυπώσεις!
Να μερικά απτά παραδείγματα
1. Η κίνηση ενός μόνο ώμου είναι σαφής ένδειξη ότι το άτομο δεν λέει την αλήθεια. Κίνηση και των δύο ώμων σημαίνει ότι το άτομο αρνείται να δεχθεί ότι υποκειμενικά κρίνει ως ανεπιθύμητο βάρος ή αποτινάζει κάποιες ενοχές. Κινήσεις που συχνά επαναλαμβάνονται όπως, ξύσιμο της μύτης, παίξιμο των μαλλιών, κτύπημα του ποδιού έχουν αυξητική τάση όταν το άτομο είναι νευρικό και ίσως αποτελούν προσπάθειες απόκρυψης εκφράσεων του προσώπου που θα πρόδιδαν τα πραγματικά αισθήματα που το διακατέχουν.
2. Επιπρόσθετα, μία κίνηση που δίνει έμφαση στην ομιλία του προσώπου έχει αυξητική τάση ευθέως ανάλογη με την υποκειμενική συναισθηματική κατάσταση του ατόμου. Λιγοστές τέτοιες κινήσεις (χεριών ή δακτύλων) ίσως υποδηλώνουν ότι το άτομο μεταφέρει ψευδή συναισθήματα.
3. Πολλές και συχνές έντονες κινήσεις των χεριών καθέτως και οριζοντίως μοιάζει να αποτελούν προσπάθεια μεταφοράς της προσοχής του ακροατή στα προτεταμένα χέρια για αποφυγή εντοπισμού εκφράσεων του προσώπου που μπορεί να εντοπισθεί ότι υποδηλώνουν πως ο ομιλητής ψεύδεται.
4. Τελικά, μικρό-εκφράσεις σε μυϊκές συσπάσεις του προσώπου διάρκειας 1/4 του δευτερόλεπτου που καλύπτονται αμέσως από ένα δήθεν χαμόγελο, αν και εντοπίζονται πολύ δύσκολα αποτελούν σαφή δείγματα ότι το άτομο κρύβει κάποια αλήθεια, ή δεν θέλει να εκφράσει τα πραγματικά του συναισθήματα.
Την επόμενη φορά που θα εμφανισθούν στην τηλεόρασή σας όλοι οι γνωστοί τηλεοπτικοί πρωταγωνιστές, οι δημοσιογράφοι και οι συχνά φιλοξενούμενοι πολιτικοί άνδρες και γυναίκες και άλλα δημόσια πρόσωπα, χρησιμοποιώντας τα εργαλεία της γλώσσας του σώματος που έδωσα παραπάνω, να τους αξιολογήσετε.
Ελπίζω να σας προκύψουν κάποιοι λόγοι για να διασκεδάσετε, να μπορέσετε να χαμογελάσετε λίγο, και έτσι να ξεχάσετε προσωρινά την οδυνηρή και ανυπόφορα διογκούμενη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ σας πραγματικότητα στην οποία ΟΛΟΙ και ΟΛΕΣ κάνουν αναφορές – στην Κεντρική Επιτροπή του δικού του Κόμματος ο Κώστας Καραμανλής τη… θυμήθηκε – αλλά όπως ΟΛΟΙ γνωρίζουμε και αυτός και τα στελέχη του ΔΕΝ συμμετέχουν σε αυτήν!…
