Το «Σύνδρομο της Ύβρεως» είναι ένας όρος, ο οποίος εισήχθη από τον David Owen, γιατρό και συνιδρυτή του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος στη Μεγάλη Βρετανία.
Το σύνδρομο της Ύβρεως συνδέεται με τον κατέχοντα υπερβολική εξουσία, για μακρά χρονική περίοδο.
Εκδηλώνεται σε ανθρώπους που δεν έχουν σε περίσσεια ταπεινό φρόνημα, αίσθηση του χιούμορ, και διάθεση για οποιαδήποτε κριτική.
Αναφορά στην Ύβρη γίνεται από τον Σωκράτη, όταν απαντά στον Φαίδρο του Πλάτωνα ἐπιθυμίας δὲ ἀλόγως ἑλκούσης ἐπὶ ἡδονὰς καὶ ἀρξάσης ἐν ἡμῖν τῇ ἀρχῇ ὕβρις ἐπωνομάσθη.
Μα και από την εποχή του Ομήρου ακόμα, η λέξη Ύβρις συνδέεται άμεσα με τον όλεθρο και και την απώλεια του ανθρώπου που τη συντελεί.
Ο Ηράκλειτος συστήνει ὕβριν χρὴ σβεννύναι μᾶλλον ἢ πυρκαϊήν, δηλαδή την έπαρση πρέπει να κατασβήνει κανείς περισσότερο και από την πυρκαγιά.
Και αυτό γιατί η Ύβρις είναι συνώνυμη της υπερβολής, της έπαρσης, της αμετροέπειας, της αυθάδειας, της σκόπιμης ατίμωσης των θυμάτων, της βίας, της προσβολής του ανθρώπινου μέτρου και κατ’ επέκταση την προσβολή του θείου.
Το αντίδοτο της πολιτικής Ύβρεως είναι η πολιτική σεμνότητα, προϊόν της πνευματικής ταπεινοφροσύνης.
Η πνευματική ταπεινοφροσύνη θεωρείται για αιώνες μία αρετή που μπορεί να καλλιεργηθεί – σχετίζεται με τη συμπόνια, το σεβασμό στις απόψεις του άλλου, τη διαφάνεια, και τη δικαιοσύνη.
Σε πολιτικό επίπεδο, η πνευματική ταπεινοφροσύνη είναι καταρχήν μία δημοκρατική αρετή και χαρακτηριστικό μιας επιτυχημένης διακυβέρνησης.
Ο πρωθυπουργός, οι υπουργοί του, ο πρόεδρος της εξεταστικής επιτροπής που φαίνεται να διασκεδάζει με τη διαδικασία, και οι λοιποί επίτροποι, επιδεικνύουν μια άνευ προηγουμένου απαξίωση, αυθάδεια, και έπαρση στους συγγενείς των θυμάτων των Τεμπών, αλλά και σε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία που παραμένει συγκλονισμένη από ένα τέτοιο φονικό.
Απίστευτα ψέματα και ανακρίβειες, μία εξωφρενική ασέβεια στους νεκρούς, μία εκκωφαντική σιγή από ΜΜΕ που ασχολούνται με ανθρώπους των σπηλαίων, δηλώσεις καλλιτεχνών, και lifestyle εκτός θέματος και πραγματικότητας – μία αήθης και σκανδαλώδης μηχάνευση από κρατικούς, κρατικοδίαιτους, και κολλητούς που στόχο έχει να (ξανα)κουκουλώσει (να μπαζώσει κυριολεκτικά και μεταφορικά) όλες τις αποδείξεις.
Η εξουσία έχει πράγματι την τάση να διαφθείρει. Η απόλυτη εξουσία των ολίγων, όμως, διαφθείρει απόλυτα.
Η γλώσσα του σώματος δεν έχει μάθει να λέει τα ψέματα που μπορεί να πει η γλώσσα του στόματος.
Μέχρι τώρα έχουμε δει στάσεις που δηλώνουν έντονη κυριαρχία, κλειστές και απαξιωτικές χειρονομίες, αποφυγή οπτικής επαφής ή επίμονο βλέμμα, απειλητικό κούνημα του δακτύλου, ειρωνικούς αναστεναγμούς, στροφή ολόκληρου του κορμού προς το πλάι, μπλοκάροντας έτσι σαν τείχος τον συνομιλητή-εξεταστή.
Το ύφος και η στάση του σώματος όλων των εμπλεκομένων στο φονικό των Τεμπών είναι αλαζονικό, ντυμένο τη σιγουριά του νικητή, που ξέρει πως δεν θα δικαστεί και επομένως δεν θα καταδικαστεί.
À propos, σύμφωνα με το Democracy Without Borders (2023), η Ελλάδα, ο τόπος γέννησης της δημοκρατίας, μόλις και μετά βίας αναρριχήθηκε στην κατηγορία της «πλήρους δημοκρατίας», έχοντας να διανύσει πολύ δρόμο για να αποτινάξει τα χαρακτηριστικά της «ελαττωματικής δημοκρατίας» ή αλλιώς «ημι-δημοκρατίας» (semi-democracy/anocracy).
Η ημι-δημοκρατία απευθύνεται σε ένα πολιτικό σύστημα το οποίο συνδυάζει ταυτόχρονα δημοκρατικά και απολυταρχικά/δικτατορικά στοιχεία.
Ένα τέτοιο σύστημα μπορεί να είναι φαινομενικά δημοκρατικό, στην πραγματικότητα όμως επιβάλλει μια ισχυρή κεντρική εξουσία, καταπίεση της αντιπολίτευσης, περιορισμό, ακόμα και πλήρη καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Ελλάδα κατατάσσεται στην (τελευταία πανευρωπαϊκά) 107η θέση, ακριβώς πίσω από το Κατάρ και την Ταϋλάνδη (αλλά μπροστά από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό που ακόμη δοκιμάζεται από τα επακόλουθα του εμφυλίου πολέμου!), ως προς την ελευθερία του τύπου και τη συγκάλυψη πολιτικών σκανδάλων.
Ο χειρισμός της δολοφονίας των Τεμπών τον Φεβρουάριο του 2023 (ένα κοκτέιλ από ανθρώπινα λάθη, έλλειψης βασικού τεχνολογικού εξοπλισμού, και μιας μακραίωνης πολιτικής ανεπάρκειας και αδιαφορίας) δείχνει ένα καθεστώς απολυταρχικό όπου δεσπόζουν ο νεποτισμός, ο ωχαδερφισμός, η ανικανότητα.
Και ο Ίκαρος, οταν του δόθηκε η θεϊκή δύναμη να πετάξει με τα κέρινα φτερά του, προτίμησε να αγνοήσει τις συμβουλές του πατέρα του να προσέχει τα ύψη. Και ο ήλιος έλιωσε τα φτερά του. Και ο Ίκαρος έσβησε για πάντα.
Έτσι είναι… ευτυχώς ή δυστυχώς, η Ύβρις και η Νέμεσις είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους.
Οι υβριστές προσκαλούν τη Νέμεση η οποία καταφθάνει όχι σαν τιμωρία, μα σαν μια αναπόφευκτη τελική πράξη του δράματος που οι ίδιοι ξεκίνησαν, έναν θάνατο πολιτικό.
