Το Κράτος έχει διαχρονικά την κύρια ευθύνη για την προστασία των κτηνοτρόφων, των αγροτών και βεβαίως του ανθρώπου, μέσω της νομοθετικής πρωτοβουλίας και της λήψης μέτρων. Το Κράτος οφείλει να λαμβάνει μέτρα για την προστασία του ανθρώπου. Τις τελευταίες δεκαετίες γινόμαστε δέκτες έντονων παραπόνων για ανεξέλεγκτα άγρια ζώα, όπως αγριογούρουνα, τσακάλια, λύκους κ.α., που καταστρέφουν κήπους ανθρώπων, καταστρέφουν κτήματα από τα οποία οι άνθρωποι αποκομίζουν τα απαραίτητα προς το ζην, καταστρέφουν κοπάδια κτηνοτρόφων με συνέπεια να εξαφανίζονται σταδιακά οι μετρημένοι στα δάχτυλα κτηνοτρόφοι και η ζωική παραγωγή σε συνδυασμό με γαλακτοκομικά προϊόντα, να προκαλούν τροχαία ατυχήματα καθώς αγριογούρουνα εμφανίζονται ξαφνικά σε κεντρικούς δρόμους με συνέπεια ανυπολόγιστες ζημιές για το αυτοκίνητο και σοβαρό κίνδυνο θανάτου ή τραυματισμού για τον οδηγό – συνεπιβάτες και οι επιστήμονες να διαβεβαιώνουν ότι η ομάδα – αγέλη των ανωτέρω άγριων ζώων είναι εξαιρετικά επικίνδυνη όταν αντικρίσει άνθρωπο. Σε όλες τις χώρες, το εκεί Κράτος επιβάλλει κανόνες και ελέγχει τον αριθμό των άγριων ζώων, με πρωταρχικό στόχο πάντοτε την προστασία του ανθρώπου. Στις περισσότερες μάλιστα χώρες, τα άγρια ζώα περιορίζονται σε συγκεκριμένο σημείο και όχι σε κατοικημένη περιοχή ( ακόμα και με την ρίψη τροφής από ελικόπτερο σε λίγες χώρες, ώστε να μην πλησιάζουν σε κατοικημένες περιοχές). Μέχρι το 1990 το τσακάλι συμπεριλαμβανόταν στα επιβλαβή- επικίνδυνα είδη. Το τσακάλι κυνηγήθηκε έντονα την περίοδο 1974 – 1980 οπότε και σύμφωνα με επίσημα στοιχεία σκοτώθηκαν πάνω από 9.000 άτομα. Το τσακάλι δεν θεωρείται προστατευόμενο είδος ,αλλά ούτε και θηρεύσιμο από την ελληνική νομοθεσία, ενώ δεν εξασφαλίζεται κάποιο καθεστώς προστασίας του από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τρέφεται με αιγοπρόβατα, μικρά ζώα ,σκουπίδια, φρούτα, φυτά. Πολλοί αναφέρουν, ότι εάν οι διοικούντες το Κράτος ενδιαφέρονταν για την μη εγκατάλειψη της υπαίθρου σε μία χώρα με έντονο δημογραφικό πρόβλημα, δεν θα άφηναν ανεξέλεγκτα κάποια συγκεκριμένα άγρια ζώα που προκαλούν καθημερινά ανυπολόγιστες ζημιές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ από το 2009 έως το 2020 οι αμιγώς κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις μειώθηκαν κατά 20% και από 16.210 έφτασαν να λειτουργούν οι 12.974.
Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία για την μείωση των κτηνοτροφικών από το 2009 έως το 2020, με τις μεγαλύτερες απώλειες να καταγράφονται σε αυτά με τους χοίρους και τα πουλερικά. Ειδικότερα, μειωμένες κατά 69,4% είναι οι χοιροτροφικές εκμεταλλεύσεις, κατά 66,3% οι πτηνοτροφικές, κατά 48,3% οι εκμεταλλεύσεις με αίγες, κατά 38,3% με πρόβατα και κατά 34,9% με βοοειδή. Μειώνονται δραματικά οι Κτηνοτρόφοι και μειώνονται τα παραγωγικά ζώα. Αντίστοιχα, λιγότερα είναι και τα ζώα κατά είδος την τελευταία 10ετία. Η μεγαλύτερη μείωση καταγράφεται στα πουλερικά κατά 26,7% και ακολουθούν οι αίγες κατά 25,3%. Στο 21,6% είναι οι απώλειες στους χοίρους, στο 15,7% στα προβατοειδή και στο 3,7% στα βοοειδή. Σύμφωνα με την έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού, η ελληνική αγορά αγελαδινού γάλακτος παρουσιάζει τα εξής χαρακτηριστικά:
-Σταδιακή μείωση του αριθμού παραγωγών και ζωικού κεφαλαίου. Το 2022 ο αριθμός των παραγωγών μειώθηκε κατά 5,7% και η παραδοθείσα ποσότητα κατά 3,6%.
-Αύξηση της τιμής παραγωγού. Η τιμή του αγελαδινού γάλακτος που έλαβαν οι κτηνοτρόφοι αυξήθηκε από 0,39 €/kg το 2021 σε 0,53 €/kg το 2022.
-Αύξηση του κόστους παραγωγής. Το κόστος ζωοτροφών αυξήθηκε κατά 19,2% το 2022, το κόστος ενέργειας κατά 40% και το κόστος εργασίας κατά 17%.. Σε όλα αυτά, έρχεται να προστεθούν και οι μεγάλες απώλειες παραγωγικών ζώων από τσακάλια, λύκους και οι τεράστιες ζημιές σε καλλιέργειες – στάνες – κατεδάφιση σε φράχτες πεζούλες από αγριογούρουνα, τα οποία πολλαπλασιάζονται με γοργούς ρυθμούς. Η αποκατάσταση όλων των ανωτέρω ζημιών από τους αγρότες και κτηνοτρόφους και η επαναφορά στην πρότερη κατάσταση, κοστίζει πάρα πολλά χρήματα χωρίς δική τους υπαιτιότητα, χωρίς δική τους ευθύνη. Τα τελευταία μάλιστα χρόνια, έχουν καταστεί της μόδας, οι αγωγές αποζημίωσης κτηνοτρόφων κατά του ελληνικού δημοσίου, διότι αμέλησε -παρέλειψε να λάβει μέτρα , ενώ γνωρίζουν οι διοικούντες το σοβαρό πρόβλημα και έχουν την δυνατότητα νομοθετικής πρωτοβουλίας κλπ…. Στο άρθρο 105 του Εισ.Ν.Α.Κ. (π.δ. 456/1984, Α΄ 164) ορίζεται ότι: «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος…», στο δε άρθρο 106 του ίδιου νόμου ορίζονται τα εξής: «Οι διατάξεις των δύο προηγούμενων άρθρων εφαρμόζονται και για την ευθύνη των δήμων, των κοινοτήτων ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που βρίσκονται στην υπηρεσία τους».
Κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, για να στοιχειοθετηθεί ευθύνη αστικού δικαίου του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου προς αποζημίωση, απαιτείται παράνομη πράξη ή παράλειψη ή υλική ενέργεια ή παράλειψη υλικής ενέργειας οργάνων του Δημοσίου ή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου κατά την άσκηση της ανατεθειμένης σε αυτά δημόσιας εξουσίας, επίκληση και απόδειξη συγκεκριμένης ζημίας, καθώς και αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της παράνομης πράξεως ή παραλείψεως ή υλικής ενέργειας ή παραλείψεως υλικής ενέργειας και της επελθούσας ζημίας (βλ. ΣτΕ 1396/2014 7μ. σκ. 12, 2271/2013 7μ. σκ. 4, 3839/2012 7μ. σκ. 5, 347/2012 σκ. 5 κ.ά.).
Πλην των ιδιαιτεροτήτων των παραλείψεων σε σύγκριση προς τις ρητές εκτελεστές διοικητικές πράξεις και τον δικαστικό τους έλεγχο, ιδιαιτερότητες γνωρίζουν αυτές και στο πλαίσιο του άρ. 105 ΕισΝΑΚ. Εν προκειμένω, θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ως το κατεξοχήν πεδίο μίας διευρυμένης αιτιότητας, καθώς ενώ η κρατική πράξη ή υλική ενέργεια είναι συγκεκριμένη, η παράλειψη εκδιπλώνει ολόκληρο το φάσμα των κρατικών υποχρεώσεων, όχι μόνον ρητών κατά τον νόμο αλλά και συμποραμαρτουσών. Η συστοιχία διευρυμένης παρανομίας-διευρυμένης αιτιότητας βρίσκει στην παράλειψη τον πλέον χαρακτηριστικό εκφραστή της. υποχρέωση διαφύλαξης των αγαθών της ειρήνης και της ασφάλειας των πολιτών αποτελεί καθήκον της αστυνομίας, προς το οποίο συνδέεται – όχι σπάνια – η κρατική ευθύνη. Η παράλειψη αστυνόμευσης μπορεί να εκδηλώνεται με την παράλειψη περιφρούρησης διαδηλώσεων και προστασίας της περιουσίας των πολιτών, με την παράλειψη αποτροπής ‘προγραμματισμένων’ φαινομένων επιθετικότητας και καταστροφών κ.ο.κ. Μέχρι ποιο σημείο μπορεί να φθάσει η αστυνομική υποχρέωση περιφρούρησης των αγαθών των πολιτών και κατ’ επέκταση η δέσμευση της ευθύνης του κράτους προς αποζημίωση λόγω σχετικής παράλειψης δεν είναι πάντα σαφές. Η νομολογία έχει διευρύνει την εν λόγω κατηγορία, στο μέτρο, που διαπιστώνει ότι τα περιστατικά είναι επαναλαμβανόμενα κατά χρονικά διαστήματα, επομένως, προβλεπόμενα και δυνάμενα να αποτραπούν, από τις αστυνομικές δυνάμεις. Εντυπωσιάζει η επιμέλεια των διοικητικών δικαστηρίων της ουσίας κατά την αιτιολόγηση του σκέλους της κρατικής υποχρέωσης και διαστολής προς τα γεγονότα ανωτέρας βίας.
Η νεότερη νομολογία αναδεικνύει μία τάση διεύρυνσης των δεσμευτικών της κρατικής ευθύνης παραλείψεων της αστυνομίας. Η παραμονή στην ελληνική επικράτεια άνευ συνοριακού ελέγχου αλλοδαπού, ο οποίος οδηγήθηκε σε στυγερό έγκλημα (βιασμού και λιθοβολισμού νεαρής κοπέλας), αλλά και της εν συνεχεία παράλειψης εντοπισμού και αποπομπής του, παρότι αυτό ήταν δυνατό και υποχρεωτικό για την αστυνομία, κρίθηκε ενόψει του χρόνου παράνομης παραμονής του στην ελληνική επικράτεια και της συγκεκριμένης διαμονής του (σε μικρό νησί) ότι ήταν ικανό να δεσμεύσει την κρατική ευθύνη.
Πολιτική ευθύνη
Υπάρχει όμως και η πολιτική ευθύνη ερήμωσης της υπαίθρου, ερήμωσης της ελληνικής επαρχίας, με την δραματική μείωση των αγροτών και των κτηνοτρόφων, σε μία χώρα με έντονο δημογραφικό πρόβλημα. Η πολιτική ευθύνη δεν μετριέται μονάχα σε ψήφους, αλλά και σε ανθρώπινες ψυχές ,στην μείωση του πρωτογενή τομέα, στην μείωση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και μείωση των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων. H πολιτική ευθύνη διακρίνεται κατά βάση από την ποινική, πειθαρχική και αστική ευθύνη. Διακρίνεται από την νομική ευθύνη, αλλά αυτό δεν είναι ακριβές γιατί και η πολιτική ευθύνη ως συνταγματικά τυποποιημένη ευθύνη έχει σοβαρές νομικές εκφάνσεις.
H πολιτική ευθύνη διακρίνεται εσωτερικά σε αντικειμενική και υποκειμενική. H αντικειμενική πολιτική ευθύνη συνδέεται με το γεγονός πως κάποιος ασκεί την συγκεκριμένη πολιτική αρμοδιότητα και έχει εξ ορισμού και ανεξαρτήτως των τυχόν πράξεων ή παραλείψεών του εξ αντικειμένου ευθύνη για ό,τι συμβαίνει στον τομέα της πολιτικής του αρμοδιότητας, όπως απολαμβάνει και το πολιτικό όφελος από τα θετικά πράγματα που συμβαίνουν στον ίδιο τομέα. H υποκειμενική πολιτική ευθύνη συνάπτεται με πράξεις ή παραλείψεις του φορέα μιας πολιτικής αρμοδιότητας και άρα αυτή είναι η κατά κυριολεξία πολιτική ευθύνη για την οποία γίνεται συνήθως λόγος. H υποκειμενική πολιτική ευθύνη που αφορά είτε ένα πρόσωπο το οποίο κατέχει πολιτικό αξίωμα, είτε ένα συλλογικό υποκείμενο (π.χ. ένα κόμμα ή μια κυβέρνηση συνολικά) διακρίνεται με τη σειρά της σε τυποποιημένη πολιτική ευθύνη που συνεπάγεται θεσμικού χαρακτήρα επιπτώσεις και σε άτυπη ή διάχυτη πολιτική ευθύνη.
Η ευθύνη των Δήμων για τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς
Ο Δήμος ευθύνεται σε αποζημίωση κατά τις διατάξεις των άρθρων 105 – 106 ΕισΝΑΚ (διατάξεις για την αστική ευθύνη του Δημοσίου) και η ευθύνη θεμελιώνεται συνήθως ως παράλειψη που τελείται κατά την κακή χρήση της διακριτικής ευχέρειας των οργάνων του Δήμου όσον αφορά τη λήψη μέτρων για τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων. Οι δήμοι είναι υποχρεωμένοι από τον νόμο να έχουν πρόγραμμα στείρωσης, σίτισης, εμβολιασμού, σήμανσης και περίθαλψης για τα αδέσποτα εντός των ορίων τους. Είναι θέμα Ηθικής και Πολιτισμού. Αρμόδιες αρχές για τη φροντίδα, την περισυλλογή και τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς είναι οι Δήμοι, εντός των διοικητικών ορίων των οποίων εντοπίζονται τα αδέσποτα ζώα. Οι Δήμοι υποχρεούνται να διαθέτουν ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα διαχείρισης των αδέσποτων ζώων, με τον αναγκαίο προϋπολογισμό των επιμέρους κονδυλίων για την υλοποίησή του και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης κάθε δράσης. Την εποπτεία της εφαρμογής των επιχειρησιακών προγραμμάτων περισυλλογής και διαχείρισης των αδέσποτων ζώων συντροφιάς, καθώς και πρόληψης δημιουργίας νέων αδέσποτων ζώων που εκπονούν οι Δήμοι την έχει με τη σειρά του το Τμήμα Προστασίας Ζώων Συντροφιάς της Διεύθυνσης Οργάνωσης και Λειτουργίας Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών, στο οποίο ανατίθενται και ο συντονισμός και η ευθύνη για τη γενικότερη πρόοδο στο θέμα της αντιμετώπισης των αδέσποτων ζώων συντροφιάς από τους Δήμους, όπως ρητώς προβλέπεται στο άρθρο 3 παρ. 2 και 3 του Ν. 4830/2021.
Οι υποχρεώσεις των δήμων συνοψίζονται στα εξής σημεία: περισυλλογή, παροχή κτηνιατρικής περίθαλψης, ηλεκτρονική σήμανση και καταγραφή, στείρωση, εύρεση αναδόχου, υιοθεσία. Έχουν ακόμη την υποχρέωση να ιδρύουν και να λειτουργούν δημοτικά κτηνιατρεία, καταφύγια και αποτεφρωτήρια ζώων συντροφιάς. Τέλος έχουν την υποχρέωση σύστασης Επιτροπής Παρακολούθησης του επιχειρησιακού προγράμματος διαχείρισης αδέσποτων ζώων συντροφιάς και πρόληψης δημιουργίας νέων αδέσποτων ζώων, η οποία εκ του νόμου πρέπει να απαρτίζεται από 2 μέλη ορισμένα από φιλοζωικό σωματείο/οργάνωση, 1 κτηνίατρο, 1 επαγγελματία εκπαιδευτή και 1 εκπρόσωπο του Δήμου. Στη διακριτική ευχέρεια των Δήμων έγκειται η ίδρυση και η λειτουργία καταφυγίων ζώων συντροφιάς. Προϋπόθεση για τη νόμιμη λειτουργία τους αποτελεί η καταχώρηση τους στο Υπομητρώο Ζώων Συντροφιάς και η καθημερινή παρουσία προσωπικού τουλάχιστον για 8 ώρες ημερησίως.
Ακόμη, οι Δήμοι δύνανται να ιδρύουν και να λειτουργούν περιφραγμένα πάρκα σκύλων σε κοινόχρηστους χώρους εντός του σχεδίου πόλης και οικισμών, όπου οι σκύλοι μπορούν περιφέρονται χωρίς λουρί και οι ιδιοκτήτες τους υποχρεούνται να παραμένουν εντός των περιφραγμένων πάρκων. Αρμόδια αρχή για τη θέσπιση και την παρακολούθηση της εφαρμογής των κανόνων αναφορικά με την υγεία των ζώων, την κτηνιατρική δημόσια υγεία, την παρακολούθηση των ζωονόσων και των ζωογόνων παραγόντων, είναι η Γενική Διεύθυνση Κτηνιατρικής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Για την εποπτεία των Δήμων που είναι οι αρμόδιες αρχές για τη φροντίδα, την περισυλλογή και τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς εντός των διοικητικών ορίων τους, είναι το Τμήμα Προστασίας Ζώων Συντροφιάς της Διεύθυνσης Οργάνωσης και Λειτουργίας Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών. Την ευθύνη για τη φροντίδα των επανεντασσόμενων αδέσποτων ζώων έχουν οι δήμοι, οι οποίοι δημιουργούν σημεία παροχής τροφής και νερού για τα ζώα αυτά, καθώς και τα συνεργαζόμενα με τους δήμους φιλοζωικά σωματεία και φιλοζωικές οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Το συνεργείο περισυλλογής αδέσποτων ζώων συντροφιάς του οικείου δήμου μεριμνά και για την ενεργητική διαχείριση των καταγεγραμμένων αδέσποτων που ζουν εκτός καταφυγίου.
Σε κάθε δήμο συγκροτείται, με απόφαση του δημάρχου, πενταμελής Επιτροπή Παρακολούθησης του επιχειρησιακού προγράμματος διαχείρισης αδέσποτων ζώων συντροφιάς και πρόληψης δημιουργίας νέων αδέσποτων ζώων.
Αδέσποτο ζώο συντροφιάς είναι κάθε ζώο συντροφιάς, το οποίο είτε δεν έχει κατοικία είτε βρίσκεται έξω από τα όρια της κατοικίας του ιδιοκτήτη, του κατόχου, του συνοδού ή του φύλακα του και δεν τελεί υπό την άμεση επίβλεψη και τον έλεγχό τους (…). στ) Επικίνδυνο ζώο συντροφιάς είναι το ζώο συντροφιάς, που αποδεδειγμένα εκδηλώνει απρόκλητα έντονη επιθετική συμπεριφορά προς τον άνθρωπο ή τα άλλα ζώα, καθώς και το ζώο που πάσχει ή είναι φορέας σοβαρού νοσήματος, που μπορεί να μεταδοθεί στον άνθρωπο ή στα άλλα ζώα και δεν θεραπεύεται, (…) η) Καταφύγιο αδέσποτων ζώων είναι η ειδική εγκατάσταση, που προορίζεται για την περίθαλψη και την προσωρινή παραμονή σημαντικού αριθμού αδέσποτων ή ανεπιθύμητων ζώων συντροφιάς (…)», στο άρθρο 5 παρ. 2 ότι: «Ο κάτοχος του ζώου συντροφιάς ευθύνεται για οποιαδήποτε βλάβη ή ζημιά, που προκαλείται από το ζώο, σύμφωνα με το άρθρο 924 ΑΚ. Για τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς, εκτός από εκείνα της παραγράφου 5 του άρθρου 9, η αντίστοιχη ευθύνη βαρύνει τον οικείο Δήμο» και στο άρθρο 9, όπως οι παράγραφοι 1, 3, 4, 10 και 12 αυτού αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 46 παρ. 6 του ν. 4235/2014, ότι: «1. Οι Δήμοι υποχρεούνται να μεριμνούν για την περισυλλογή και τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς, σύμφωνα με το παρόν άρθρο.
Οποιαδήποτε μορφής κακοποίησης προς έμβια όντα και όχι μόνο για τα κατοικίδια (ζώα συντροφιάς) καλύπτεται από τον νόμο 4039/2012, τα άρθρα 46 και 47 του νόμου 4235/2014 που διαδέχτηκαν τον νόμο 3170/2003. Το 2021 η κακοποίηση ζώων στην Ελλάδα, κατέστη επιτέλους κακούργημα . Ο πρόσφατος νόμος 4830/2021 επιβάλλει ποινή κάθειρξης μέχρι δέκα (10) έτη για συγκεκριμένες περιπτώσεις κακοποίησης ζώων που χαρακτηρίζονται ποινικά ως κακουργήματα. Ο βασανισμός και φόνος ζώου αναβαθμίζεται σε κακούργημα(από πλημμέλημα) για το οποίο επιβάλλεται ποινή κάθειρξης έως 10 ετών.
Η ελληνική αστυνομία προτρέπει τους πολίτες να καλέσουν το 100 ή το 10410 σε περίπτωση που αντιληφθούν οποιαδήποτε κακοποίηση ζώου. Οι πολίτες μπορούν να καλούν στο 10410, καθημερινά από 07:00 έως 23:00 και να επικοινωνούν άμεσα με το Τμήμα Προστασίας Ζώων της Διεύθυνσης Γενικής Αστυνόμευσης του Αρχηγείου της Ελληνικής αστυνομίας.
Τι θεωρείται κακοποίηση
Ενεργητική Κακοποίηση
-Δηλητηρίαση.
-Απαγχονισμός.
-Πνίξιμο.
-Χτύπημα.
-Ακρωτηριασμός (συμπεριλαμβάνονται):
-Το κόψιμο ολόκληρου ή μέρους του αυτιού/αυτιών του ζώου ή/και
-Το κόψιμο της ουράς.
-Εγκατάλειψη.
-Παραμέληση.
-Παράνομο εμπόριο.
-Σεξουαλική κακοποίηση.
Παθητική κακοποίηση
-Ζώα τα οποία υποβάλλονται σε συνεχή ή παρατεταμένη έκθεση σε αντίξοες ή ακραίες καιρικές συνθήκες (ζέστη, κρύο, βροχή, κλπ).
-Ζώα χωρίς πρόσβαση σε κατάλληλο στεγνό και άνετο κατάλυμα, ζώα σε μπαλκόνια, ταράτσες, αυλές, χωράφια, κλπ.
-Ζώα μονίμως αλυσοδεμένα.
Ζώα χωρίς πρόσβαση σε κατάλληλη τροφή και καθαρό νερό.
-Ζώα τα οποία δεν εμβολιάζονται/αποπαρασιτώνονται σε σταθερή βάση.
-Ζώα τα οποία δεν τυγχάνουν κτηνιατρικής φροντίδας.
-Ζώα τα οποία δεν εξασκούνται και δεν βγαίνουν βόλτα καθημερινά .
Μπορείτε να μεταβείτε σε οποιοδήποτε αστυνομικό τμήμα και να καταθέσετε καταγγελία ή μήνυση . Το αδίκημα θεωρείται αυτεπάγγελτο και δεν χρειάζεται να πληρώσετε κάτι για την μήνυση που θα κάνετε. Το αδίκημα της κακοποίησης είναι αυτόφωρο οπότε με αυτόν τον τρόπο δίνετε την δυνατότητα στην αστυνομία να συλλάβει τον ύποπτο εντός των 48 ωρών του αυτοφώρου. Μετά την παρέλευση του 48ωρου, ο ύποπτος μπορεί να προσαχθεί, αλλά όχι να συλληφθεί αν δεν τελεσιδικήσει η υπόθεση στο δικαστήριο.
Σε περίπτωση τηλεφωνικής καταγγελίας, η Αστυνομία υποχρεούται να έρθει επιτόπου και να καταχωρήσει το συμβάν. Οι Αστυνομικοί που θα ανταποκριθούν σε συνέχεια της δικής σας καταγγελίας δεν έχουν το δικαίωμα να υποβάλλουν κατηγορίες. Θα κάνουν καταγραφή του περιστατικού και θα πάρουν αναφορά από εσάς.
Τραβήξτε φωτογραφίες με χρονοσήμανση καθώς αυτό θα βοηθήσει στο να διευκρινιστεί η χρονική περίοδος που έλαβε χώρα η κακοποίηση. Οι φωτογραφίες θα πρέπει να δείχνουν:
-Την κατάσταση του ζώου/ζώων (το σημείο που βρίσκεται, το περιβάλλον στο οποίο διαμένει το ζώο, τις καθημερινές συνθήκες διαβίωσης: Πρόσβαση σε προφυλαγμένο κατάλυμα; Πρόσβαση σε τροφή και νερό;Ύπαρξη αλυσίδων ή άλλων μέσων πρόσδεσης;
-Οποιεσδήποτε άλλες πράξεις σκληρότητας ή κακοποίησης.
Δήμοι, εντός των διοικητικών ορίων των οποίων εντοπίζονται τα αδέσποτα ζώα. Οι Δήμοι υποχρεούνται να διαθέτουν ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα διαχείρισης των αδέσποτων ζώων, με τον αναγκαίο προϋπολογισμό των επιμέρους κονδυλίων για την υλοποίησή του και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης κάθε δράσης. Ο Δήμος είναι υπεύθυνος για την περισυλλογή και διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς καθώς και τη μεταφορά τους σε συνεργαζόμενα κτηνιατρεία και καταφύγια. Ο Δήμος οφείλει να συγκροτεί άρτια εκπαιδευμένα συνεργεία ατόμων, τα οποία ειδικεύονται στην περισυλλογή αδέσποτων ζώων συντροφιάς.
Οι ιδιοκτήτες των δεσποζόμενων ζώων συντροφιάς έρχονται αντιμέτωποι με υψηλά πρόστιμα, τόσο λόγω παραλείψεων όσο και κακής μεταχείρισης , σύμφωνα με το νόμο 4830/2021.
Το ΕΜΖΣ (Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς) είναι μια διαδικτυακή ηλεκτρονική βάση σήμανσης και καταγραφής σκύλων και γατών και των ιδιοκτητών τους. Οι ιδιοκτήτες οφείλουν να απευθυνθούν σε κτηνίατρο που είναι πιστοποιημένος χρήστης του ΕΜΖΣ, προκειμένου εκείνος να καταχωρήσει στη βάση στοιχεία που μεταξύ άλλων αφορούν:
την ταυτοποίηση του ζώου (μοναδικός κωδικός ηλεκτρονικής σήμανσης) και την έκδοση εγγράφου ταυτοποίησης (πραγματοποιείται από κτηνιάτρους), τον εμβολιασμό και άλλες εξετάσεις, την ένδειξη και την ημερομηνία στείρωσης, την ταυτοποίηση του ιδιοκτήτη κ.α…
Αν ο ιδιοκτήτης παραλείψει την εμπρόθεσμη σήμανση και καταγραφή του σκύλου ή της γάτας του, καθώς και την καταχώρηση στο ΕΜΖΣ όλων των απαιτούμενων στοιχείων που αφορούν τον ίδιο ή το ζώο συντροφιάς ή παραλέιψει να δηλώσει οποιαδήποτε μεταβολή αυτών των στοιχείων, επιβαρύνεται με πρόστιμο 300 ευρώ.
Επίσης σε περίπτωση εισόδου στην ελληνική επικράτεια ζώου συντροφιάς που δεν έχει ηλεκτρονική σήμανση το πρόστιμο ανέρχεται στα 500 ευρώ.
Όταν ο ιδιοκτήτης πηγαίνει βόλτα το σκύλο του , εκτός οικίας, θα πρέπει να λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για έναν ασφαλή περίπατο, προκειμένου να αποφευχθούν τα ατυχήματα. Γι′ αυτό έχει την υποχρέωση να κρατάει τον σκύλο του δεμένο με λουρί και να βρίσκεται σε μικρή απόσταση από αυτόν. Αν τώρα ο σκύλος βρίσκεται εντός πάρκου ζώων δεν υπάρχει πρόβλημα, εκεί μπορεί να κινηθεί ελεύθερα.
Ισχύουν οι αστυνομικές διατάξεις περί κοινής ησυχίας και όσον αφορά τα ζώα συντροφιάς που διαμένουν σε πολυκατοικίες και μονοκατοικίες, οι οποίες αν παραβιαστούν θα οδηγήσουν σε πρόστιμα ύψους 500 ευρώ για κάθε ζώο.
Ο ιδιοκτήτης σκύλου ή γάτας υποχρεούται να στειρώσει το ζώο του μέσα σε 6 μήνες από την απόκτησή του, εφόσον το ζώο είναι άνω του 1 έτους. Αν το ζώο ήταν κάτω του 1 έτους όταν το απέκτησε πρέπει να το στειρώσει μέσα στους πρώτους 6 μήνες απ′ όταν το ζώο συμπληρώσει το 1 έτος.
Η στείρωση δεν είναι υποχρεωτική αν έχει σταλεί δείγμα γενετικού υλικού (DNA) τους στο Εργαστήριο Φύλαξης και Ανάλυσης Γενετικού Υλικού Ζώων.
Στην περίπτωση που παραλειφθεί τόσο η στείρωση όσο και η αποστολή δείγματος γενετικού υλικού του ζώου στο ΕΕΓΥΖΣ το πρόστιμο είναι στα 1.000 ευρώ.
Απαγορεύεται η μεταφορά των ζώων συντροφιάς μέσα στο χώρο αποσκευών των ΚΤΕΛ και των τουριστικών ή άλλων λεωφορείων και σε περίπτωση παράβασης ευθύνη φέρει τόσο ο ιδιοκτήτης όσο και ο οδηγός -εφόσον ήταν σε θέση να το γνωρίζει. Ο ιδιοκτήτης επιβαρύνεται σε αυτή την περίπτωση με πρόστιμο ύψους 1.000 ευρώ.
Όσον αφορά τη μεταφορά μικρών ζώων οι ιδιοκτήτες μπορούν να τα έχουν μαζί τους σε όλα τα ΜΜΜ (οδικά, σιδηροδρομικά, σταθερής τροχιάς) όπως και στα ταξί και τα επιβατηγά πλοία, με την προϋπόθεση ότι τα ζώα βρίσκονται με ασφάλεια σε κλουβί μεταφοράς και οι ίδιοι τα συνοδεύουν. Αν δεν τηρούνται τα οριζόμενα αυτά μέτρα, τότε επιβάλλεται πρόστιμο 300 ευρώ για κάθε ζώο.
Φυσικά εκτός από τις περιπτώσεις τυπικών ή άλλων παραλείψεων υπάρχουν και οι σοβαρές περιπτώσεις κακής μεταχείρισης των ζώων συντροφιάς που μπορεί περιλαμβάνουν την εγκατάλειψή, την κακοποίησή ή τον βασανισμό τους και επιφέρουν πολύ υψηλότερα πρόστιμα που φτάνουν ως και τα 50.000 ευρώ για κάθε ζώο, ενώ παράλληλα εκτός από τις διοικητικές κυρώσεις επιβάλλονται και ποινικές που προβλέπουν φυλάκιση διάρκειας ανάλογης με τη σοβαρότητα του αδικήματος.
Το ζώο συντροφιάς πρέπει να εμβολιάζεται κάθε χρόνο -εφόσον αυτό προβλέπεται- και να εξετάζεται από κτηνίατρο επίσης σε ετήσια βάση, γεγονός που μπορεί να αποδειχθεί από το ηλεκτρονικό βιβλιάριο υγείας ή το διαβατήριο του ζώου.
Επιπλέον ο ιδιοκτήτης οφείλει να εξασφαλίζει για το κατοικίδιο του ένα άνετο και υγιεινό περιβάλλον κατοικίας που να το εξυπηρετεί κατάλληλα κι αναλόγως με τον φυσικό τρόπο διαβίωασής του, χωρίς να περιορίζεται η ελευθερία του και η αναγκαία για την ευζωΐα του άσκηση.
Το πρόστιμο που αντιμετωπίζει κανείς αν παραλείψει τα παραπάνω ανέρχεται σε 1.000 ευρώ.
Οι κανόνες ευζωίας των ζώων διασφαλίζουν τις 5 ελευθερίες που έχουν διατυπωθεί από το Συμβούλιο Ευζωίας των Παραγωγικών Ζώων (Farm Animals Welfare Council) και αναφέρονται και στο άρθρο 2 παρ. 2 του Ν. 4830/2021. Αυτές είναι:
-Ελευθερία από την πείνα και τη δίψα, με πρόσβαση σε τροφή και νερό κατάλληλα σε ποιότητα και ποσότητα.
-Ελευθερία από άσκοπη ταλαιπωρία και καταπόνηση, με ασφαλές και καθαρό κατάλυμα στέγασης και ανάπαυσης που προστατεύει από αντίξοες καιρικές συνθήκες.
-Ελευθερία από πόνο, τραυματισμό και ασθένεια, με κατάλληλη φροντίδα και κτηνιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
-Ελευθερία από φόβο και αγωνία, με την κατάλληλη συμπεριφορά και μεταχείριση.
-Ελευθερία έκφρασης φυσιολογικής συμπεριφοράς, με κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης και κοινωνικοποίησης.
Σε κάθε περίπτωση, ο ιδιοκτήτης ή ανάδοχος ζώου συντροφιάς πρέπει να φροντίζει να τηρεί τις αρχές ευζωίας των ζώων και τις 5 ελευθερίες, πρώτα γιατί εκείνος το επιθυμεί και έπειτα γιατί του το επιβάλλει ο νόμος. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι πέντε ελευθερίες αφορούν σε όλα τα ζώα ανεξαρτήτως και όχι μόνο τα ζώα συντροφιάς.
Ο κάτοχος του ζώου συντροφιάς ευθύνεται για οποιαδήποτε βλάβη ή ζημιά, που προκαλείται από το ζώο, σύμφωνα με το άρθρο 924 Α.Κ.. Για τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς, εκτός από εκείνα της παραγράφου 5 του άρθρου 9, η αντίστοιχη ευθύνη βαρύνει τον οικείο Δήμο.
Ειδικά ο ιδιοκτήτης σκύλου: α) μεριμνά για να γίνεται ο περίπατος σκύλων πάντα με συνοδό, β) οφείλει να παίρνει τα κατάλληλα μέτρα, ώστε να μην εξέρχεται ελεύθερα ο σκύλος του από το χώρο της ιδιοκτησίας του και εισέρχεται σε χώρους άλλων ιδιοκτησιών ή σε κοινόχρηστους χώρους, «γ) για την αποφυγή ατυχημάτων υποχρεούται κατά τη διάρκεια του περιπάτου να κρατάει το σκύλο του δεμένο και να βρίσκεται σε μικρή απόσταση από αυτόν. Η ίδια υποχρέωση ισχύει και για τον οποιονδήποτε συνοδό του ζώου, πέραν του ιδιοκτήτη του». (ΝΟΜΟΣ 4235/2014 – ΦΕΚ Α 32 – 11.02.2014)
Ο ιδιοκτήτης κυνηγετικού σκύλου κατά τη διάρκεια του κυνηγιού ή την οποιαδήποτε μετακίνησή του μαζί με το σκύλο του για το σκοπό αυτόν έχει την υποχρέωση να φέρει μαζί του ενημερωμένο το βιβλιάριο υγείας ή το διαβατήριο του σκύλου του. Οι υποχρεώσεις της προηγούμενης παραγράφου δεν ισχύουν για τους σκύλους βοηθείας, καθώς και για τους σκύλους φύλαξης ποιμνίων, τους κυνηγετικούς σκύλους και τους σκύλους έρευνας και διάσωσης κατά τη διάρκεια της φύλαξης του ποιμνίου, του κυνηγιού, της εκπαίδευσης και της έρευνας και διάσωσης, αντίστοιχα.
Ως υπήκοος χώρας της ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορείτε να ταξιδεύετε ελεύθερα με τον σκύλο, και τη γάτα σας, εφόσον το ζωάκι σας διαθέτει ευρωπαϊκό διαβατήριο για ζώα συντροφιάς. Το διαβατήριο αυτό εκδίδεται από οποιονδήποτε εξουσιοδοτημένο κτηνίατρο και πρέπει να περιέχει κατάλληλα στοιχεία για αντιλυσσικό εμβολιασμό.
Οι κανόνες της ευρωπαϊκής Ένωσης διευκολύνουν τα ταξίδια σε άλλη χώρα της ευρωπαϊκής Ένωσης (εν προκειμένω στις 27 χώρες της ΕΕ + στη Νορβηγία και στη Βόρεια Ιρλανδία) με τον σκύλο, τη γάτα ή τη νυφίτσα σας. Οι εν λόγω κανόνες καλύπτουν επίσης τα ταξίδια στην ΕΕ από χώρα ή έδαφος εκτός ευρωπαϊκής Ένωσης.
Με ελάχιστες εξαιρέσεις, το ζώο σας μπορεί να ταξιδέψει μαζί σας σε άλλη χώρα της ΕΕ ή από χώρα εκτός ΕΕ σε χώρα της ΕΕ εφόσον: φέρει μικροτσίπ (σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές του παραρτήματος ΙΙ του κανονισμού της ΕΕ σχετικά με τις μετακινήσεις ζώων συντροφιάς) ή ευανάγνωστο τατουάζ, έχει εμβολιαστεί κατά της λύσσας, έχει υποβληθεί σε θεραπεία για κεστώδη έλμινθα Echinococcus multilocularis, εφόσον η περιοχή προορισμού σας είναι απαλλαγμένη από αυτή τη νόσο (Φινλανδία, Ιρλανδία, Μάλτα, Νορβηγία και Βόρεια Ιρλανδία), έχει έγκυρο ευρωπαϊκό διαβατήριο ζώου συντροφιάς, όταν ταξιδεύει από χώρα της ΕΕ ή τη Βόρεια Ιρλανδία σε άλλη χώρα της ΕΕ ή στη Βόρεια Ιρλανδία, ή ευρωπαϊκό πιστοποιητικό υγείας των ζώων, όταν ταξιδεύει από χώρα εκτός ΕΕ.
Το ευρωπαϊκό διαβατήριο για ζώα συντροφιάς είναι ένα έγγραφο που βασίζεται σε τυποποιημένο πρότυπο της ΕΕ και είναι απαραίτητο για τα ταξίδια μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Περιλαμβάνει περιγραφή και λεπτομερή στοιχεία για το ζώο σας, όπως τον κωδικό μικροτσίπ ή τατουάζ, καθώς και το ιστορικό των αντιλυσσικών εμβολιασμών και τα στοιχεία επικοινωνίας του ιδιοκτήτη και του κτηνιάτρου που εξέδωσε το διαβατήριο. Μπορείτε να λάβετε ευρωπαϊκό διαβατήριο ζώου συντροφιάς για τον σκύλο, τη γάτα ή τη νυφίτσα σας από κάθε εγκεκριμένο κτηνίατρο (που έχει εξουσιοδοτηθεί από τις αρμόδιες αρχές να εκδίδει διαβατήρια ζώων συντροφιάς). Το διαβατήριο για τα ζώα συντροφιάς ισχύει εφ’ όρου ζωής εφόσον ανανεώνεται κατάλληλα ο εμβολιασμός των ζώων σας κατά της λύσσας. Τα πάρκα ζώων συντροφιάς, είναι η έμπρακτη αναγνώριση ότι τα ζωάκια έχουν συγκεκριμένες και πολύ ξεκάθαρες ανάγκες: εκτόνωση, παιχνίδι, διασκέδαση και γνωριμίες, ακριβώς όπως οι άνθρωποι. Κατά μία έννοια, είναι τα στέκια τους. Οι Δήμοι της χώρας, οφείλουν να δημιουργούν πάρκα ζώων συντροφιάς.
Κάθε δήμος δύναται να κατασκευάζει και να λειτουργεί περιφραγμένα πάρκα σκύλων για την εξασφάλιση χώρου άσκησής τους. Τα ζώα συντροφιάς, υποχρεωτικά συνοδεύονται από τον ιδιοκτήτη τους.
Τα ζώα επιτρέπεται να περιφέρονται χωρίς λουρί εντός των πάρκων σκύλων.
Οι ιδιοκτήτες ή κάτοχοι ή φύλακες ή συνοδοί οφείλουν να παραμένουν εντός των περιφραγμένων πάρκων σκύλων κατά τη διάρκεια της παραμονής των σκύλων τους σε αυτά.
Τα περιφραγμένα πάρκα σκύλων διαθέτουν ικανή περίφραξη και διπλές πόρτες εισόδου/εξόδου, ώστε να εμποδίζεται η έξοδος των σκύλων χωρίς επίβλεψη κατά τη διάρκεια της άσκησής τους.
Τα πάρκα κοινωνικοποίησης και άθλησης σκύλων , θα πρέπει να επεκταθούν σε όλους τους Δήμους της χώρας μας, προς χαρά των τετράποδων φίλων και συνοδών τους. Το πάρκο κοινωνικοποίησης και άθλησης σκύλων, διαμορφώνεται σε δύο ανεξάρτητους χώρους, ένας για τα μεγαλόσωμα σκυλιά και ένα για τα μικρόσωμα και κατασκευάστηκε σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά σχετικά πρότυπα. Περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, διαδρόμους, παιχνίδια άσκησης, χώρο αναμονής με στέγαστρο για τον ήλιο και τη βροχή, με παγκάκια και δέστρες σκύλων, κλειστούς χώρους ασφαλών εισόδων εξόδων των συνοδών και των ζώων, παρτέρια φυτεμένα με εντομοαπωθητικά φυτά που υποστηρίζονται από αυτοποτιζόμενο σύστημα.
