Γράφει ο Χρήστος Ηλ . Τσίχλης δικηγόρος – συνταγματολόγος- συνήγορος Αμερικανικού Δημοκρατικού Κόμματος στην Ελλάδα-νομικός συνεργάτης Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ελλάδα – νομικός σύμβουλος Βορειοηπειρωτών Ελλάδος – ΔΣ πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Δήμου Αθηναίων – ΔΣ ιδρύματος Μπότσαρη
Η Ελλάδα αποτελεί αρνητική εξαίρεση ως προς το Κτηματολόγιο, αφού ακόμα και θεωρούμενες υποανάπτυκτες χώρες, ολοκλήρωσαν την κτηματογράφηση μέσα σε δύο ή τρία χρόνια και η χώρα μας από το έτος 1995 μέχρι σήμερα , δεν έχει ακόμα ολοκληρώσει το κτηματολόγιο. Η Ευρωπαϊκή επιτροπή επέβαλε παλαιότερα πρόστιμο στην χώρα μας, διότι πιστώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποκλειστικά για το Κτηματολόγιο, δεν κατέληξαν ποτέ στο κτηματολόγιο, με συνέπεια την απώλεια των εν λόγω ευρωπαϊκών πιστώσεων, την μη ολοκλήρωση του κτηματολογίου και την διακοπή χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα έργο χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, κατέληξε να επωμίζονται το κόστος οι πολίτες, καταβάλλοντας τέλος κτηματολογίου 35 και 20 ευρώ.
Ένα επιπρόσθετο παράδοξο, αποτελεί το γεγονός ότι σε κάποιες περιοχές όπου ολοκληρώθηκε η ανάρτηση κτηματολογίου (ανάρτηση κτηματολογικού χάρτη), παρατηρήθηκαν κάποια σφάλματα τα οποία προέκυψαν με αποκλειστική υπαιτιότητα του κτηματολογίου της περιοχής και χωρίς καμία υπαιτιότητα του πολίτη, ο οποίος δήλωσε εμπρόθεσμα και νομότυπα. Για τα συγκεκριμένα σφάλματα της υπηρεσίας, κλήθηκαν οι πολίτες να προσφύγουν δικαστικώς, προκειμένου να επιτύχουν την διόρθωση και την σωστή αναγραφή, επωμιζόμενοι αδίκως το κόστος προσφυγής στην δικαιοσύνη.
Η Προανάρτηση αποτελεί το τελευταίο στάδιο – την τελευταία ευκαιρία πριν την ανάρτηση. Εάν στην ανάρτηση το ακίνητο έχει αναγραφει ως αγνώστου ιδιοκτήτη, κάθε διόρθωση γίνεται μόνο με δικαστική απόφαση.
Η Προανάρτηση είναι ένα βοηθητικό στάδιο στο οποίο καλείστε να ελέγξετε και να επιβεβαιώσετε τα στοιχεία των ιδιοκτησιών σας όπως έχουν προκύψει από την επεξεργασία της δήλωσής σας. Αν βρείτε ελλείψεις ή σφάλματα μπορείτε να τα διορθώσετε εύκολα και ανέξοδα, για όσο διαρκεί η Προανάρτηση και μέχρι την ανάρτηση. Έτσι αποφεύγετε μελλοντική άσκοπη ταλαιπωρία και έξοδα που απαιτούνται στα επόμενα στάδια της διαδικασίας και προσφυγή στα δικαστήρια.
Εάν έχετε δηλώσει διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, λαμβάνετε σχετικό ηλεκτρονικό μήνυμα (email) για την Προανάρτηση. Σε αντίθετη περίπτωση, θα χρειαστεί να ενημερωθείτε από το τοπικό Γραφείο Κτηματογράφησης ή την ιστοσελίδα του Κτηματολογίου.
Για να εισέλθετε στην ηλεκτρονική εφαρμογή και να δείτε τα στοιχεία που σας αφορούν, το μόνο που θα χρειαστείτε είναι οι κωδικοί εισόδου στο TAXISNET.
Άρα, ελέγξτε αν ισχύουν σήμερα τα στοιχεία επικοινωνίας που διαθέτουμε. Με τη συμμετοχή σας στη διαδικασία «ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ» εξασφαλίζετε την άμεση επικοινωνία του Κτηματολογίου μαζί σας για κάθε θέμα που αφορά την ιδιοκτησία σας.
Επιλέγοντας την ηλεκτρονική υπηρεσία «ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ» στην ιστοσελίδα του Κτηματολογίου, μπορείτε να συμπληρώσετε ή να αλλάξετε την ταχυδρομική σας διεύθυνση, τα τηλέφωνα και τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email).
Προσοχή, δεν είναι δυνατή η αλλαγή ονόματος, πατρώνυμου κλπ. .
Κατά τη διάρκεια της προανάρτησης, είναι εξαιρετικά σημαντικό να ελέγξετε με προσοχή όλα τα στοιχεία του ακινήτου και του δικαιώματός σας. Για κάθε ακίνητο θα βρείτε δύο αρχεία:
Το πρώτο είναι το Απόσπασμα Κτηματολογικού Πίνακα.
Περιλαμβάνει τα προσωπικά σας στοιχεία, τα στοιχεία των τίτλων, του δικαιώματος (πχ πλήρης/ψιλή κυριότητα, επικαρπία) και του ποσοστού σας. Επίσης περιλαμβάνει πληροφορίες συνιδιοκτητών, βαρών και διεκδικήσεων.
Το δεύτερο είναι το Απόσπασμα Κτηματολογικού Διαγράμματος. Πρόκειται για απόσπασμα χάρτη, στο οποίο φαίνεται η θέση, το σχήμα και τα όρια του ακινήτου σας. Επίσης αναγράφεται το εμβαδόν του ακινήτου και η «αποδεκτή απόκλιση».
Εάν τυχόν όλα είναι σωστά, δεν απαιτείται από πλευρά σας καμία ενέργεια. Προτείνεται να αποθηκεύσετε τα αρχεία αυτά στον υπολογιστή σας.
Θα ενημερωθείτε εκ νέου ηλεκτρονικά για την έναρξη της Ανάρτησης, η οποία είναι η τελική φάση που θα πρέπει να επανελέγξετε τα στοιχεία σας. Η Ανάρτηση θα είναι η τελευταία φορά που θα μπορείτε, χωρίς χρονοβόρες διαδικασίες, να διορθώσετε τυχόν ελλείψεις και σφάλματα στις ιδιοκτησίες σας.
Αν έχετε απορίες ή χρειάζεστε επιπλέον πληροφορίες, επικοινωνήστε με το τοπικό Γραφείο Κτηματογράφησης και θα σας βοηθήσουν να ελέγξετε τα στοιχεία της ιδιοκτησίας σας.
Αν υπάρχουν σφάλματα, θα πρέπει να υποβάλλετε Αίτηση Επανεξέτασης Στοιχείων στην οποία θα αναφέρετε τα σφάλματα που εντοπίσατε. Η αίτηση υποβάλλεται:
Είτε ψηφιακά στην ηλεκτρονική διεύθυνση του Γραφείου Κτηματογράφησης. Είτε κατόπιν ραντεβού στο τοπικό Γραφείο Κτηματογράφησης.
Εάν ένα ακίνητο δεν έχει δηλωθεί μέχρι την Προανάρτηση, τότε μπορεί να δηλωθεί κατά την διάρκεια της προανάρτησης.
Η διαδικασία συλλογής δηλώσεων κτηματολογίου συνεχίζεται κανονικά. Η δήλωση του εμπράγματου δικαιώματος μπορεί να γίνει ηλεκτρονικά στην ιστοσελίδα του κτηματολογίου. Τη δήλωση ιδιοκτησίας μπορεί να την καταθέσει στο αρμόδιο Γραφείο Κτηματογράφησης:
- ο δικαιούχος αυτοπροσώπως,
- ο πληρεξούσιος του δικαιούχου, [απαιτείται η προσκόμιση συμβολαιογραφικού πληρεξουσίου (ειδικού ή γενικού)],
- ο νόμιμος αντιπρόσωπος του δικαιούχου,
- ο νόμιμος εκπρόσωπος του νομικού προσώπου,
- κάποιο τρίτο πρόσωπο [απαιτείται η προσκόμιση απλής εξουσιοδότησης (χωρίς θεώρηση του γνησίου της υπογραφής), αλλά η δήλωση πρέπει να είναι υπογεγραμμένη από τον δικαιούχο].
Σε πολλές περιπτώσεις, κάποια τμήματα κτημάτων κατά την Προανάρτηση, εμφανίζονται ως δασικά τμήματα.
Οι Δασικοί Χάρτες του 2016, κρίθηκαν Αντισυνταγματικοι με διάφορες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, που αποτελεί το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο στην Ελλάδα (ΣτΕ 1118/2018, ΣτΕ 1411/2019, ΣτΕ 156/2019 κ.α.). Μετά την αντισυνταγματικότητα των δασικών χαρτών από το Συμβούλιο της Επικρατείας και τις έντονες αντιδράσεις των ιδιοκτητών ακινήτων, ακολούθησε νομοθετική ρύθμιση βελτίωσης, αλλά θα ακολουθήσει και νεότερη νομοθετική ρύθμιση που θα καλύπτει το σύνολο των αδικιών. Υπάρχει βελτίωση , αλλά απαιτείται οριστική και συνολική επίλυση του προβλήματος. Ο μεγάλος αριθμών των αντιρρήσεων που έχουν υποβληθεί κατά των δασικών χαρτών, καταδεικνύει το μεγάλο πρόβλημα που θα προκύψει, όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία της εξέτασης των αντιρρήσεων και στη συνέχεια της κτηματογράφησης των αντίστοιχων αγροτικών περιοχών.
Υπολογίζεται ότι πάνω από το 50% των δικαιωμάτων στο Κτηματολόγιο θα έχουν σοβαρότατο πρόβλημα έως και απώλεια της ιδιοκτησίας, λόγω δασικών χαρτών, αδυναμία εντοπισμού του ακινήτου στις ορεινές περιοχές, αδυναμία απόδειξης κυριότητας (χρησικτησία) και άλλα.
Σε περίπτωση που υπάρχει εμπλοκή με τους δασικούς χάρτες, θα πρέπει ο πολίτης να ελέγξει το τμήμα του γεωτεμαχίου που διεκδικεί το ελληνικό Δημόσιο και να υποβάλει αίτημα – ένσταση στο κτηματολόγιο. Μαζί με την αίτηση θα υποβάλλει συμπληρωματικά όλα τα στοιχεία που διαθέτει όπως: την αντίρρηση, παλιά συμβόλαια, μισθωτήρια, αποφάσεις της διοίκησης με τις οποίες παραχωρήθηκε το αγροτεμάχιο, οικοδομικές άδειες, δηλώσεις ΟΣΔΕ κλπ.
Σε περίπτωση που έχει κατατεθεί αντίρρηση κατά του αναρτημένου δασικού χάρτη, θα πρέπει να καταθέσει τεχνική έκθεση ενώπιον της Επιτροπής Εξέτασης Αντιρρήσεων, με την οποία θα τεκμηριώνει το ιδιοκτησιακό καθεστώς και το μη δασικό χαρακτήρα του ακινήτου με όλα τα απαιτούμενα στοιχεία.
Σε περίπτωση που δεν έχει γίνει αντίρρηση, θα πρέπει να υποβάλει αίτημα αντίρρησης.
Για τις περιπτώσεις ξεχερσωμένων εκτάσεων, που έχει γίνει αίτημα εξαγοράς, να υποβάλει αντίρρηση διότι τα αιτήματα εξαγοράς δεν θα εξεταστούν, μετά από σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Οικόπεδα, καλλιέργειες, βοσκοτόπια, ελαιώνες, κατοικίες, δρόμοι, λιμάνια και παραλιακές εκτάσεις εμφανίζονται ως δασικές ή αναδασωτέες εκτάσεις, σύμφωνα με τους αναθεωρημένους Δασικούς Χάρτες που ανήρτησε το Υπουργείο Περιβάλλοντος, προκαλώντας την ανησυχία αλλά και την έντονη αντίδραση ιδιοκτητών και φορέων σε όλη τη χώρα.
Περιφερειακά συμβούλια, δήμοι αλλά και σύλλογοι ιδιοκτητών ακινήτων ζητούν την απόσυρση των δασικών χαρτών, έως ότου το αρμόδιο Υπουργείο Περιβάλλοντος προβεί στις κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις ,αλλά και τη χρονική παράταση για την υποβολή αντιρρήσεων, οι οποίες ήδη σύμφωνα με εκτιμήσεις ξεπερνούν τις 180.000.
Ένα ακόμη πρόβλημα που δημιουργείται είναι πως με εγκύκλιο του υπουργείου, ορίζεται ότι γίνονται δεκτές αντιρρήσεις μόνο για το αναμορφωμένο τμήμα του αναρτώμενου δασικού χάρτη και μόνο ως προς τα τμήματα για τα οποία δεν έχουν ήδη υποβληθεί αντιρρήσεις ή αιτήματα πρόδηλων σφαλμάτων.
Πρακτικά, όπως σημειώνει η Ένωση Ιδιοκτητών Αγροτικών Ακινήτων Ελλάδος, η εγκύκλιος ακυρώνει τις πρόνοιες του σχετικού νόμου (4685/20) και της ακόλουθης υπουργικής απόφασης (ΥΠΕΝ/ ΔΠΔ/ 64663/ 3.7.2020). Φυσικά, η γραφειοκρατία και όλη η διαδικασία που επέβαλε το κράτος, όχι απλά είναι τεχνικά προβληματική ,αλλά είναι και λανθασμένη στη φιλοσοφία της. Ας υποθέσουμε ότι ένας αγρότης μέχρι το 1938 καλλιεργούσε επί δεκάδες συναπτά έτη τον αγρό του. Το 1940-1944 είχαμε ως γνωστόν τη Γερμανική κατοχή, δηλαδή είχαμε πόλεμο. Συνεπώς, ο αγρότης αυτός είναι πολύ πιθανόν να μην καλλιεργούσε τον αγρό του, αλλά να πολεμούσε, να σκοτώθηκε, να προσπαθούσε να επιβιώσει μεταναστεύοντας ή να έκανε οτιδήποτε άλλο από το να καλλιεργεί τον αγρό του. Και όταν τελείωσε ο πόλεμος, τα αεροπλάνα που πραγματοποίησαν τη λήψη των αεροφωτογραφιών το 1945, να φωτογράφιζαν έναν δασωμένο αγρό καθώς επί 5 χρόνια θα είχε αφεθεί στο έλεος της φύσης λόγω πολέμου. Εάν ο ίδιος ο αγρότης ή οι απόγονοί του ξανάρχιζαν την καλλιέργεια του αγρού το 1946, αυτός ο αγρός σήμερα θα εμφανιζόταν στους δασικούς χάρτες ως ΔΑ ή αλλιώς «εκχερσωμένο δάσος».
Αντιστρόφως, μια αγροτική οικογένεια επί σειρά δεκαετιών καλλιεργούσε τον αγρό της. Όμως, τα τελευταία χρόνια, εγκαταλείφθηκε ο αγρός και ως εκ τούτου, δασώθηκε. Σήμερα, αυτός ο αγρός θεωρείται ΑΔ ή αλλιώς «δασωμένος αγρός». Επειδή η εθνική μας οικονομία βασίζεται πλέον κυρίως στον τριτογενή τομέα και πολύ λιγότερο στον πρωτογενή, τέτοιες περιπτώσεις είναι αναρίθμητες. Με τις αποφάσεις 1364/2021 και 1365/2021 του Συμβουλίου της Επικρατείας, για πρώτη φορά αναγνωρίστηκε ότι η χρήση των αεροφωτογραφιών δεν είναι πανάκεια και ότι ναι, είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν και άλλες πράξεις του ιδίου του κράτους για την αποφυγή υπαγωγής μιας έκτασης στη δασική νομοθεσία. Τέτοιες πράξεις είναι οι υλοποιημένες οικοδομικές άδειες, πληροφοριακά έγγραφα Δασαρχείων και Διευθύνσεων Δασών, προεδρικά διατάγματα για Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου, δεδομένα ΟΠΕΚΕΠΕ, ΑΓΡΟΓΗΣ, κ.λπ..
Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε παράνομη την κύρωση δασικών χαρτών , γιατί δεν εξετάστηκαν ως Αντιρρήσεις από τις αρμόδιες Επιτροπές, χιλιάδες αιτήματα πολιτών που υποστήριζαν ότι υπάρχει λάθος στον χάρτη ( πρόδηλα σφάλματα) και η έκταση τους κακώς εμφανίζεται ως δασική, χωρίς να είναι στην πραγματικότητα.
Σύμφωνα με την πρακτική που ακολούθησαν οι διευθύνσεις δασών , για τα αιτήματα προδήλων σφαλμάτων που δόθηκε απορριπτική απάντηση από την διοίκηση , η υπόθεση έκλεινε χωρίς να εξετασθεί το θέμα από την αρμόδια Επιτροπή Αντιρρήσεων και χωρίς να κληθεί ο πολίτης να παραστεί και να υποστηρίξει το αίτημά του και έτσι η έκταση χαρακτηρίστηκε «πράσινη» , δηλαδή ως δασική στον μερικώς κυρωμένο δασικό χάρτη. Με βάση το άρθρο 17 του Συντάγματος, για την προστασία της ιδιοκτησίας: Κάθε πολίτης δικαιούται να είναι κύριος των νομίμως κτηθέντων αγαθών του, να τα χρησιμοποιεί, να τα διαθέτει και να τα κληροδοτεί. Κανείς δεν μπορεί να στερείται την ιδιοκτησία του….
