Ο αστυνομικός της γειτονιάς είναι ένας από τους τρεις άξονες της λεγόμενης «κοινωνικής αστυνόμευσης», που αποσκοπεί κυρίως στην εξυπηρέτηση του πολίτη και όχι τόσο στην καταστολή. Καταγράφει τα προβλήματα, καταγγέλλει πράξεις ή παραλείψεις και συνεργάζεται με τις αρμόδιες αρχές για την επίλυσή προβλημάτων. Συγκεντρώνει πληροφορίες και στοιχεία και ενημερώνει σχετικά την Υπηρεσία του. Ανήκει αποκλειστικά στην αρμοδιότητα του υπουργείου προστασίας του Πολίτη και όχι του δήμου, όχι της περιφέρειας.
Οι άλλοι δύο άξονες είναι οι ειδικοί φρουροί και οι Κινητές Αστυνομικές Μονάδες.
Τις τελευταίες δεκαετίες, οι γειτονιές στην Αθήνα, έχουν αλλάξει φυσιογνωμία. Είναι πολυπληθείς, πολυπολιτισμικές, συχνά θορυβώδεις και απρόσωπες. Μέσα σε αυτό το νέο μωσαϊκό, αναπτύσσονται παραβατικές και εγκληματικές συμπεριφορές. Γι’ αυτό, χρειαζόμαστε προστασία καθημερινή και ορατή, ώστε να νιώθουμε ασφαλείς.
Ο Αστυνομικός της Γειτονιάς , αρμοδιότητας του υπουργείου προστασίας του πολίτη, μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτήν την ανάγκη αποτρέποντας το έγκλημα, βοηθώντας έμπρακτα κάθε πολίτη χωρίς διακρίσεις και δημιουργώντας ένα δίκτυο συνεργασίας μεταξύ των Αρχών και των πολιτών.
Περιπολεί στη γειτονιά σε συγκεκριμένη πορεία, μαζί με συνάδελφό του, σε βάρδιες.
Επικοινωνεί με τους κατοίκους, τη δημοτική αρχή, τη σχολική κοινότητα, τους εμπόρους, τους τοπικούς συλλόγους, τις ενώσεις πολιτών και τους κοινωνικούς φορείς. Καταγράφει τα προβλήματά μας και συνεργάζεται μαζί μας για την επίλυσή τους.
Συμπαρίσταται σε θύματα εγκληματικών πράξεων, συγκεντρώνει πληροφορίες και στοιχεία και ενημερώνει σχετικά την Υπηρεσία του.
Βοηθά συνανθρώπους μας με αναπηρία, ηλικιωμένους ή μέλη ευπαθών κοινωνικών ομάδων στη χορήγηση βεβαιώσεων, στη συμπλήρωση εντύπων ή σε άλλες γραφειοκρατικές διαδικασίες που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Αστυνομίας.
Παρίσταται στις συγκεντρώσεις ή στις συνελεύσεις τοπικών φορέων και κατοίκων, όπου συζητούνται θέματα ασφάλειας και προστασίας των πολιτών.
Τον ειδοποιούμε για ζητήματα παραβατικότητας, ενδοοικογενειακής ή σχολικής βίας, ναρκωτικών, επίλυσης διαφορών στη γειτονιά, καθώς και για να διευκολύνει άτομα με αναπηρία ή ηλικιωμένους σε διοικητικές διαδικασίες που αφορούν στην Αστυνομία (έκδοση ταυτοτήτων, επικυρώσεις κλπ). Δεν είναι όμως αρμόδιος για να παρεμβαίνει σε εγκληματικές ενέργειες.
Καταγράφει, ενημερώνει, αναφέρει και συνεργάζεται με την αστυνομία. Δεν καταδιώκει. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο πολίτης πρέπει να επικοινωνεί απευθείας με την Άμεση Δράση.
Παρότι δεν αναφέρεται ρητώς στο συνταγματικό κείμενο, το δικαίωμα των πολιτών στην ασφάλεια κατοχυρώνεται στο ελληνικό Σύνταγμα. Όταν το ισχύον Σύνταγμα προβλέπει στο άρθρο 5 παρ. 2 ότι «όλοι όσοι βρίσκονται στην Ελληνική Επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής».
Στις σύγχρονες κοινωνίες, η ασφάλεια των πολιτών δεν είναι συνυφασμένη μόνο με την προστασία της ζωής και της περιουσίας ή με την ποιότητα ζωής, αλλά και με την ίδια τη Δημοκρατία.
Τα τελευταία χρόνια, εκατομμύρια τουρίστες επισκέπτονται το ιστορικό κέντρο της Πρωτεύουσας και διαφημίζουν διεθνώς την Αθήνα και την Ελλάδα. Όραμα μας , είναι κάθε χρόνο να αντικρίζουν μία καλύτερη εικόνα.
Νομοθετικά, προβλέπεται ο θεσμός του Αστυνομικού της γειτονιάς, αλλά ποτέ δεν υπήρξε πολιτική βούληση για την ουσιαστική στελέχωση του σώματος , με αρκετές προσλήψεις και δίκαιη κατανομή του προσωπικού με βάση πληθυσμιακά κριτήρια.
Τις τελευταίες δεκαετίες, Εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες, νόμιμοι και παράνομοι, από δεκάδες χώρες, κατοικούν στο Λεκανοπέδιο συνδιαμορφώνοντας ένα πολύχρωμο όσο και πολύπλοκο μωσαϊκό. Το μεγαλύτερο αριθμητικά τμήμα των μεταναστών βρίσκεται στον δήμο των Αθηναίων (σχεδόν ένας στους δύο), ενώ παράλληλα, το κέντρο της πρωτεύουσας υποδέχεται και στη συνέχεια «διανέμει» στις γειτονιές τους περισσότερους νεοφερμένους μετανάστες.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα εγκληματικότητας στην Αθήνα:
Στις 10 Μαΐου 2011, στην συμβολή των οδών Ηπείρου και Φυλής στην Αθήνα, ο 44χρονος Μανώλης Καντάρης βάδιζε στο αμάξι του. Με μια κάμερα στο χέρι, ήταν έτοιμος να απαθανατίσει τον ερχομό του τέταρτου παιδιού του στον κόσμο. Τελικά η κάμερα έγινε το ματωμένο λάφυρο στα χέρια των τριών δολοφόνων του, που την κοστολόγησαν πάνω από την ζωή του.
Το 2013-2017, παρατηρούμε μία έντονη διαμάχη ανθρώπων με παραβατική συμπεριφορά από το Πακιστάν με ανθρώπους με παραβατική συμπεριφορά από το Αφγανιστάν. Φυλές ή «φατρίες» εκβιάζουν η μία την άλλη για τη διακίνηση ναρκωτικών, την πώληση λαθραίων τσιγάρων και άλλων ειδών παρεμπορίου, τις πιάτσες της πορνείας και τα σημεία ληστειών του δρόμου ή διαρρήξεων αυτοκινήτων. Το γεωγραφικό στίγμα βρίσκεται ανάμεσα σε Ομόνοια, Μοναστηράκι, Κεραμεικό και Μεταξουργείο. Το 2012 εκτεταμένα επεισόδια σημειώθηκαν στην ευρύτερη περιοχή του Άγιου Παντελεήμονα κατά τη διάρκεια διαμαρτυρίας κατοίκων της περιοχής για το μαχαίρωμα ενός ιδιοκτήτη κουρείου από Αφρικανούς μετανάστες.
Στις 2/4/2015 παρατεταμένη Ένταση σημειώνεται στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών(ΑΣΟΕΕ), με 15 άτομα να έχουν εισβάλει στη σχολή με σκοπό την κατάληψη. Σημειώνεται ότι πριν το περισταστικό, νεαροί είχαν βάλει φωτιά σε κοντινούς κάδους και οι γύρω δρόμοι παραμένουν κλειστοί, με σημαντικές υλικές ζημιές στα καταστήματα. Ενώ αλλοδαποί μικροπωλητές διατηρούσαν υπαίθριο παζάρι έξω από την ΑΣΟΕΕ για χρόνια, χωρίς να καταβάλουν εισφορές και φόρους.
Πρόβλημα 40 ετών για κάποια σημεία της Αθήνας, αποτελούν οι τοξικομανείς. Ο Δήμος Αθηναίων διαθέτει χώρους που μπορούν να φιλοξενήσουν χρήστες, αλλά με βάση την νομοθεσία, απαιτείται η συναίνεση τους και η υπογραφή τους, γεγονός εξαιρετικά δύσκολο έως ακατόρθωτο.
Σήμερα, οι «φωλιές» όπως τις λένε οι χρήστες ναρκωτικών, αλλάζουν συνεχώς. Η αναμόρφωση στο Πεδίον του Άρεως σε συνδυασμό με τα έργα επέκτασης του μετρό στα Εξάρχεια, τη νομική και το πνευματικό κέντρο στην Ακαδημίας, τους ανάγκασαν να εγκαταλείψουν τα παλιά στέκια και να αναζητήσουν καινούρια.
Η ελληνική αστυνομία προχώρησε την περίοδο 2019-2021 στην εκκένωση 60 καταλήψεων στο κέντρο της Αθήνας. Οι καταλήψεις στην πλειονότητα των περιπτώσεων, δεν αποτελούσε μονάχα εστία εγκληματικότητας, αλλά και εστία μόλυνσης της ευρύτερης περιοχής, ενισχύοντας ταυτόχρονα το αίσθημα ανασφάλειας.
