Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης δικηγόρος – Συνταγματολόγος – συνήγορος Αμερικανικού Δημοκρατικού Κόμματος στην Ελλάδα – νομικός συνεργάτης Πατριαρχείου στην Ελλάδα – νομικός σύμβουλος Βορειοηπειρωτών Ελλάδος – ΔΣ ιδρύματος Μπότσαρη – ΔΣ πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Δήμου Αθηναίων – ΔΣ Σισμανόγλειο νοσοκομείο.
Η καταβολή του δώρου Πάσχα στους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα , έχει καταληκτική ημερομηνία την Μεγάλη Τετάρτη 1η Μαΐου 2024. Προϋπόθεση καταβολής του επιδόματος Πάσχα 2024 είναι η ύπαρξη απασχολήσεως (εργασιακής σχέσης) του μισθωτού του ιδιωτικού τομέα μέσα στο χρονικό διάστημα από 01-01-2024 μέχρι 30-04-2024. Για τους μισθωτούς των οποίων η σχέση εργασίας λύθηκε πριν από την ως άνω ημέρα, είτε λόγω απόλυσης είτε λόγω οικειοθελούς αποχώρησης, αλλά εντός του διαστήματος υπολογισμού του Δώρου ήτοι από 01-01-2024 έως 30-04-2024, λαμβάνονται υπόψη οι αποδοχές της ημέρας λύσης της σχέσης.
Αυτό σημαίνει ότι ένας απολυμένος εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα που αμείβεται με μισθό (ημερομίσθιο ή ωρομίσθιο) μπορεί να υπολογίσει το Δώρο Πάσχα 2024 που θα του καταβληθεί ως ακολούθως:
-1/15 του μισού μηνιαίου μισθού για κάθε 8 ημερολογιακές ημέρες διάρκειας της εργασιακής σχέσης, αν πρόκειται για εργαζόμενο με μισθό.
-Ένα ημερομίσθιο για κάθε 8 ημερολογιακές ημέρες διάρκειας της εργασιακής σχέσης, αν πρόκειται για αμειβόμενους με ημερομίσθιο.
Kαι οι μισθωτοί που εργάστηκαν για χρονικό διάστημα μικρότερο των 8 ημερών και απολύθηκαν στη συνέχεια, δικαιούνται ανάλογο κλάσμα του δώρου Πάσχα.
Το Δώρο εορτών Πάσχα 2024 δεν επιτρέπεται να καταβληθεί σε είδος, αλλά μόνο σε χρήμα.
Αν οι εργοδότες δεν τηρήσουν το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, εντός του οποίου πρέπει να τακτοποιήσουν τις υποχρεώσεις τους, τότε θα υποστούν και τις συνέπειες του νόμου, καθώς η μη καταβολή του Δώρου συνιστά ποινικό αδίκημα. Ως βάση του υπολογισμού του Δώρου αποτελούν οι καταβαλλόμενες τακτικές αποδοχές την 15η ημέρα πριν το Πάσχα. Διευκρινίζεται ότι από 1 Απριλίου 2024 για τους αμειβόμενους με την Υ.Α. 25058/29.03.2024 (ΦΕΚ 1974/2024) ισχύει νέος κατώτατος νομοθετημένος μισθός και νέο κατώτατο νόμιμο ημερομίσθιο (υπολογιζόμενης της προϋπηρεσίας τους, σύμφωνα με την αριθ. 88073/2023 εγκύκλιο του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης). Βάση υπολογισμού του δώρου αποτελούν οι αποδοχές που πραγματικά καταβάλλονται στους μισθωτούς κατά την 15η ημέρα πριν από το Πάσχα. Σε περίπτωση που η εργασιακή σχέση έχει λυθεί πριν από την παραπάνω ημερομηνία το Δώρο Πάσχα υπολογίζεται με βάση τις αποδοχές που καταβάλλονταν την ημέρα που λύθηκε η εργασιακή σχέση.
Σαν καταβαλλόμενος μισθός ή ημερομίσθιο είναι το σύνολο των τακτικών αποδοχών.
Στη έννοια των τακτικών αποδοχών περιλαμβάνονται ο μισθός ή το ημερομίσθιο, καθώς και κάθε άλλη παροχή (είτε σε χρήμα είτε σε είδος, όπως υπερεργασία, νόμιμη υπερωρία, επίδομα αδείας, επίδομα ισολογισμού, επιδόματα για τροφή, κατοικία, κτλ) εφ’ όσον καταβάλλεται από τον εργοδότη σαν αντάλλαγμα της παρεχόμενης από τον μισθωτό εργασίας, τακτικά κάθε μήνα, ή κατ’ επανάληψη περιοδικά σε ορισμένα διαστήματα του χρόνου. Στις τακτικές αποδοχές συνυπολογίζεται και το επίδομα αδείας.
Συνεπώς, ο μισθωτός θα λάβει το Δώρο Πάσχα προσαυξημένο με τον συντελεστή αδείας ο οποίος ανέρχεται σε 0,041666 π.χ εργαζόμενος με δώρο Πάσχα 900 ευρώ, με την προσαύξηση του συντελεστή αδείας θα πρέπει να πάρει 938 ευρώ. Φέτος, πάντως για τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα που λαμβάνουν τον κατώτατο μισθό, το Δώρο θα είναι αυξημένο, καθώς η αναπροσαρμογή των κατώτατων αποδοχών από τα 780 ευρώ στα 830 ανεβάζει έως και 1/4 το Δώρο Πάσχα. Εργαζόμενος, ο οποίος έχει προσληφθεί το αργότερο από την 1η Ιανουαρίου 2024 και απασχολείται και τον Απρίλιο του 2024, χωρίς την αύξηση του κατώτατου μισθού τον Απρίλιο, θα έπαιρνε Δώρο Πάσχα 333 ευρώ. Λόγω όμως της νέας αναπροσαρμογής κατά 6,4% με ισχύ από 1η Απριλίου, το δώρο Πάσχα αυξάνεται αντίστοιχα στο σκέλος του που αφορά τον Απρίλιο. Περίπου 600.000 εργαζόμενοι θα δουν αυξημένο δώρο Πάσχα λόγω της αύξησης του κατώτατου μισθού από 780 ευρώ στα 830 ευρώ μεικτά.
Αυτό διότι το δώρο Πάσχα υπολογίζεται βάσει των πράγματι καταβαλλόμενων τακτικών αποδοχών την 15η ημέρα πριν το Πάσχα, εφόσον αυτές είναι ίσες ή ανώτερες των νομίμων. Δεν αφαιρείται αλλά λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό του Δώρου Πάσχα ο χρόνος υποχρεωτικής αποχής από την εργασία των γυναικών πριν και μετά τον τοκετό.
Tο χρονικό διάστημα κατά το οποίο εργαζόμενος σπουδαστής έλαβε σπουδαστική άδεια προκειμένου να συμμετάσχει σε εξετάσεις.
Ο χρόνος άδειας λουτροθεραπείας, εφόσον υπάρχει γνωμάτευση από ασφαλιστικό οργανισμό.
Αν ο μισθωτός ασθένησε κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα θα αφαιρεθούν μόνο οι ημέρες που έλαβε επίδομα ασθενείας απ τον ασφαλιστικό φορέα. Παράδειγμα: Αν ένας μισθωτός απουσίασε από την εργασία του λόγω ασθένειας 60 μέρες και πήρε επίδομα ασθενείας από το ασφαλιστικό του ταμείο μόνο για 40 ημέρες, θα αφαιρεθούν από το χρονικό διάστημα της εργασιακής σχέσης μόνο οι 40 ημέρες για τις οποίες επιδοτήθηκε και όχι οι 60.
Δεν υπολογίζονται οι μέρες κατά τις οποίες ο μισθωτός απείχε από την εργασία του αδικαιολόγητα ή λόγω άδειας χωρίς αποδοχές.
Δεν λαμβάνεται υπόψη το διάστημα απουσίας των εργαζομένων λόγω συνδικαλιστικής δραστηριότητας (δηλαδή ο χρόνος της συνδικαλιστικής άδειας).
Σχετικά με την απεργία, η δικαστηριακή νομολογία δέχεται ότι οι ημέρες της απεργίας δεν υπολογίζονται στο χρόνο διάρκειας της εργασιακής σχέσης γιατί η αποχή του μισθωτού οφείλεται σε δική του θέληση και δεν μπορεί επομένως να χαρακτηριστεί σαν δικαιολογημένη απουσία. Κατ’ αναλογία το ίδιο ισχύει και με τις στάσεις εργασίας αφού και αυτές αποτελούν στην πραγματικότητα απεργία. Ειδικότερα, για μισθωτούς που έχουν απασχοληθεί ολόκληρο το τετράμηνο Ιανουάριος – Μάρτιος θα λάβουν τα εξής μεικτά ποσά:
-Εργαζόμενος με μικτό μισθό 800 ευρώ: Δικαιούται δώρο 416 ευρώ.
-Εργαζόμενος με μικτό μισθό 900 ευρώ: Δικαιούται δώρο 468 ευρώ.
-Εργαζόμενος με μικτό μισθό 1.000 ευρώ: Δικαιούται δώρο 520 ευρώ.
-Εργαζόμενος με μικτό μισθό 1.100 ευρώ: Δικαιούται δώρο 573 ευρώ.
-Εργαζόμενος με μικτό μισθό 1.200 ευρώ: Δικαιούται δώρο 625 ευρώ.
-Εργαζόμενος με μικτό μισθό 1.400 ευρώ: Δικαιούται δώρο 729 ευρώ .
Στις 7 Νοεμβρίου 2012, με το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-2016, καταργήθηκαν ολοσχερώς τα επιδόματα Χριστουγέννων, Πάσχα και Αδείας για τους δημόσιους υπάλληλους και όλους τους συνταξιούχους. Το έτος 2010 με τα άρθρα 1 παρ. 2 και 9, 2 παρ. 1 και 20 παρ. 1 του νόμου 3833/2010 επιβλήθηκε αναδρομική μείωση των επιδομάτων εορτών και αδείας κατά 30%. Αμέσως μετά, με το άρθρο 38 παρ. 5 του νόμου 3986/2011 αποσυνδέθηκε το ύψος των επιδομάτων εορτών και αδείας από το βασικό μισθό, προβλέφθηκε για καθένα από τα επιδόματα αυτά ένα πάγιο, ιδιαίτερα μικρό και εκ των προτέρων καθορισμένο ποσό, ενώ θεσπίστηκε μέγιστο όριο συνολικών αποδοχών για την επιτρεπτή καταβολή τους. Το 2010, πριν την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου, ψηφίστηκε η περικοπή των δώρων, 13ης και της 14ης κύριας σύνταξης.
Όλοι οι συνταξιούχοι (2011)κάτω των 60 ετών -ανάλογα με τα ποσά των συντάξεων που ελάμβαναν- υπέστησαν μειώσεις από 6% έως 10%. Συγκεκριμένα, για συντάξεις άνω των 1.700 ευρώ ,η μείωση ξεκινούσε από 6%, ενώ για περικοπές μεγαλύτερες των 3.000 ευρώ έφταναν ακόμα και το 10%.
Το Δώρο Πάσχα, όπως και το Δώρο Χριστουγέννων και το επίδομα αδείας, τα οποία κατοχυρώθηκαν περαιτέρω με την Εθνική Γενική ΣΣΕ του έτους 2010 (άρθρο 1) για τους εργαζόμενους ιδιωτικού δικαίου σε όλη την ελληνική επικράτεια, περιλαμβάνονται στον Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (άρθρα 135-142, 213 ΠΔ 80/2022).
Διατάξεις νόμων, διαταγμάτων, υπουργικών αποφάσεων, συλλογικών συμβάσεων εργασίας, διαιτητικών αποφάσεων, εσωτερικών κανονισμών και λοιπών σχετικών πράξεων, οι οποίες προβλέπουν ευνοϊκότερους όρους παροχής επιδομάτων εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα, υπερισχύουν.
Οι διατάξεις του θεσμικού πλαισίου για τα δώρα εορτών είναι δημοσίας τάξεως, με συνέπεια να μην επιτρέπεται και να είναι άκυρη κάθε αντίθετη ρητή ή σιωπηρή συμφωνία, καθώς και η παραίτηση του εργαζομένου από την αξίωση καταβολής τους. Διευκρινίζεται πως για το Δώρο Πάσχα αποδίδονται εισφορές υπέρ ΕΦΚΑ (ΙΚΑ) και Φόρος Μισθωτών Υπηρεσιών και σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται αυτό να καταβληθεί σε είδος, αλλά μόνο σε χρήματα. Σε κάθε περίπτωση μη καταβολής του, μέσα στην τασσόμενη προθεσμία, οι Κοινωνικοί Επιθεωρητές Εργασίας του Σ.ΕΠ.Ε έχουν υποχρέωση να επεμβαίνουν άμεσα, διενεργώντας ελέγχους και να βρίσκονται σε πλήρη ετοιμότητα, για την άσκηση της διαδικασίας του αυτοφώρου και την επιβολή των σχετικών κυρώσεων. Σε περίπτωση που το Δώρο Πάσχα δεν καταβληθεί έγκαιρα, οι εργαζόμενοι-ες ή/και τα σωματεία μπορούν και πρέπει να προσφύγουν στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, προκειμένου να συνταχθεί μηνυτήρια αναφορά.
Η μηνυτήρια αναφορά διαβιβάζεται στον Εισαγγελέα για την άσκηση ατομικής δίωξης σε βάρος του εργοδότη, ενώ, παράλληλα, διαβιβάζεται και στο οικείο αστυνομικό τμήμα για την κίνηση της αυτόφωρης διαδικασίας.
Οι εργαζόμενοι-ες ή και τα σωματεία τους έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν μήνυση απευθείας στο αρμόδιο αστυνομικό τμήμα και να ζητήσουν την εφαρμογή της αυτόφωρης διαδικασίας.
Επισημαίνεται ότι στη μηνυτήρια αναφορά θα πρέπει να αναγράφονται τα στοιχεία της επιχείρησης και τα στοιχεία κατοικίας του εργοδότη, εάν αυτό είναι δυνατόν, δεδομένου ότι η διαδικασία του αυτοφώρου διαρκεί έως και 48 ώρες.
Σε κάθε περίπτωση μη καταβολής του Δώρου Πάσχα μέσα στην τασσόμενη προθεσμία, οι Επιθεωρητές Εργασίας έχουν υποχρέωση να επεμβαίνουν άμεσα, διενεργώντας ελέγχους και να βρίσκονται σε πλήρη ετοιμότητα για την άσκηση της διαδικασίας του αυτοφώρου και την επιβολή των σχετικών κυρώσεων.
Οι εργαζόμενοι-ες μπορούν να προβαίνουν σε επώνυμες ή ανώνυμες καταγγελίες στην ενιαία γραμμή εξυπηρέτησης 1555 ή στην ηλεκτρονική υπηρεσία υποβολής ανώνυμης καταγγελίας της Επιθεώρησης Εργασίας ή με αποστολή μηνύματος, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail), στο Τμήμα Επιθεώρησης του τόπου εργασίας τους.
Το Ειρηνοδικείο Κατερίνης, πρόσφατα έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές του 2010 και 2012 και επιδίκασε τον 13ο και 14ο μισθό των συμβασιούχων ορισμένου χρόνου. Μάλιστα όρισε ως προσωρινά εκτελεστέο το ήμισυ του ποσού που επιδίκασε για τον καθένα. Πρόκειται για δικαστική δικαίωση για κομμένα, λόγω Μνημονίων, επιδόματα αδείας και δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα, για 50 συμβασιούχους του Δήμου Δίου Ολύμπου , με βάση απόφαση του Ειρηνοδικείου Κατερίνης.
Συγκεκριμένα, το Ειρηνοδικείο Κατερίνης, με τις αποφάσεις του, με αριθμ. 42/2022 και 43/2022 αποφάσισε την καταβολή δώρων Χριστουγέννων, δώρων Πάσχα και επιδομάτων αδείας σε 50 εργαζόμενους του δήμου Δίου Ολύμπου.
Ειδικότερα σύμφωνα με την απόφαση προβλέπεται η καταβολή 500 ευρώ για δώρο Χριστουγέννων σε κάθε εργαζόμενο, 250 ευρώ για δώρο Πάσχα σε κάθε εργαζόμενο και 250 ευρώ για επίδομα αδείας σε κάθε εργαζόμενο. Έτσι κάθε εργαζόμενος θα λάβει ανάλογα με τα χρόνια που εργάστηκε 1.000 ευρώ το χρόνο από δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα και επίδομα αδείας.
