Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης δικηγόρος Αθηνών – Συνταγματολόγος- Υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος Πρώτης (1ης) Κοινότητας Δήμου Αθηναίων με υποψήφιο δήμαρχο τον Κώστα Μπακογιάννη.
Το 2021 η κακοποίηση ζώων στην Ελλάδα, κατέστη επιτέλους κακούργημα. Ο πρόσφατος νόμος 4830/2021 επιβάλλει ποινή κάθειρξης μέχρι δέκα (10) έτη για συγκεκριμένες περιπτώσεις κακοποίησης ζώων που χαρακτηρίζονται ποινικά ως κακουργήματα. Ο βασανισμός και φόνος ζώου αναβαθμίζεται σε κακούργημα (από πλημμέλημα) για το οποίο επιβάλλεται ποινή κάθειρξης έως 10 ετών.
Η ελληνική αστυνομία προτρέπει τους πολίτες να καλέσουν το 10410 σε περίπτωση που αντιληφθούν οποιαδήποτε κακοποίηση ζώου. Αρμόδιες αρχές για τη φροντίδα, την περισυλλογή και τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς είναι οι Δήμοι, εντός των διοικητικών ορίων των οποίων εντοπίζονται τα αδέσποτα ζώα. Οι Δήμοι υποχρεούνται να διαθέτουν ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα διαχείρισης των αδέσποτων ζώων, με τον αναγκαίο προϋπολογισμό των επιμέρους κονδυλίων για την υλοποίησή του και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης κάθε δράσης.
Ο Δήμος είναι υπεύθυνος για την περισυλλογή και διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς καθώς και τη μεταφορά τους σε συνεργαζόμενα κτηνιατρεία και καταφύγια. Ο Δήμος οφείλει να συγκροτεί άρτια εκπαιδευμένα συνεργεία ατόμων, τα οποία ειδικεύονται στην περισυλλογή αδέσποτων ζώων συντροφιάς. Οι ιδιοκτήτες των δεσποζομενων ζώων συντροφιάς έρχονται αντιμέτωποι με υψηλά πρόστιμα, τόσο λόγω παραλείψεων όσο και κακής μεταχείρισης , σύμφωνα με το νόμο 4830/2021.
Το ΕΜΖΣ (Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς) είναι μια διαδικτυακή ηλεκτρονική βάση σήμανσης και καταγραφής σκύλων και γατών και των ιδιοκτητών τους. Οι ιδιοκτήτες οφείλουν να απευθυνθούν σε κτηνίατρο που είναι πιστοποιημένος χρήστης του ΕΜΖΣ, προκειμένου εκείνος να καταχωρήσει στη βάση στοιχεία που μεταξύ άλλων αφορούν: την ταυτοποίηση του ζώου (μοναδικός κωδικός ηλεκτρονικής σήμανσης) και την έκδοση εγγράφου ταυτοποίησης (πραγματοποιείται από κτηνιάτρους), τον εμβολιασμό και άλλες εξετάσεις, την ένδειξη και την ημερομηνία στείρωσης, την ταυτοποίηση του ιδιοκτήτη κ.α…
Αν ο ιδιοκτήτης παραλείψει την εμπρόθεσμη σήμανση και καταγραφή του σκύλου ή της γάτας του, καθώς και την καταχώρηση στο ΕΜΖΣ όλων των απαιτούμενων στοιχείων που αφορούν τον ίδιο ή το ζώο συντροφιάς ή παραλέιψει να δηλώσει οποιαδήποτε μεταβολή αυτών των στοιχείων, επιβαρύνεται με πρόστιμο 300 ευρώ.
Επίσης σε περίπτωση εισόδου στην ελληνική επικράτεια ζώου συντροφιάς που δεν έχει ηλεκτρονική σήμανση το πρόστιμο ανέρχεται στα 500 ευρώ. Όταν ο ιδιοκτήτης πηγαίνει βόλτα το σκύλο του, εκτός οικίας, θα πρέπει να λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για έναν ασφαλή περίπατο, προκειμένου να αποφευχθούν τα ατυχήματα. Γι′ αυτό έχει την υποχρέωση να κρατάει τον σκύλο του δεμένο με λουρί και να βρίσκεται σε μικρή απόσταση από αυτόν. Αν τώρα ο σκύλος βρίσκεται εντός πάρκου ζώων δεν υπάρχει πρόβλημα, εκεί μπορεί να κινηθεί ελεύθερα.
Ισχύουν οι αστυνομικές διατάξεις περί κοινής ησυχίας και όσον αφορά τα ζώα συντροφιάς που διαμένουν σε πολυκατοικίες και μονοκατοικίες, οι οποίες αν παραβιαστούν θα οδηγήσουν σε πρόστιμα ύψους 500 ευρώ για κάθε ζώο.
Ο ιδιοκτήτης σκύλου ή γάτας υποχρεούται να στειρώσει το ζώο του μέσα σε 6 μήνες από την απόκτησή του, εφόσον το ζώο είναι άνω του 1 έτους. Αν το ζώο ήταν κάτω του 1 έτους όταν το απέκτησε πρέπει να το στειρώσει μέσα στους πρώτους 6 μήνες απ′ όταν το ζώο συμπληρώσει το 1 έτος.
Η στείρωση δεν είναι υποχρεωτική αν έχει σταλέι δείγμα γενετικού υλικού (DNA) τους στο Εργαστήριο Φύλαξης και Ανάλυσης Γενετικού Υλικού Ζώων.
Στην περίπτωση που παραλειφθεί τόσο η στείρωση όσο και η αποστολή δείγματος γενετικού υλικού του ζώου στο ΕΕΓΥΖΣ το πρόστιμο είναι στα 1.000 ευρώ. Απαγορεύεται η μεταφορά των ζώων συντροφιάς μέσα στο χώρο αποσκευών των ΚΤΕΛ και των τουριστικών ή άλλων λεωφορείων και σε περίπτωση παράβασης ευθύνη φέρει τόσο ο ιδιοκτήτης όσο και ο οδηγός -εφόσον ήταν σε θέση να το γνωρίζει. Ο ιδιοκτήτης επιβαρύνεται σε αυτή την περίπτωση με πρόστιμο ύψους 1.000 ευρώ.
Όσον αφορά τη μεταφορά μικρών ζών οι ιδιοκτήτες μπορούν να τα έχουν μαζί τους σε όλα τα ΜΜΜ (οδικά, σιδηροδραμικά, σταθερής τροχιάς) όπως και στα ταξί και τα επιβατηγά πλοία, με την προϋπόθεση ότι τα ζώα βρίσκονται με ασφάλεια σε κλουβί μεταφοράς και οι ίδιοι τα συνοδεύουν. Αν δεν τηρούνται τα οριζόμενα αυτά μέτρα, τότε επιβάλλεται πρόστιμο 300 ευρώ για κάθε ζώο.
Φυσικά εκτός από τις περιπτώσεις τυπικών ή άλλων παραλείψεων υπάρχουν και οι σοβαρές περιπτώσεις κακής μεταχείρισης των ζώων συντροφιάς που μπορεί περιλαμβάνουν την εγκατάλειψή, την κακοποίησή ή τον βασανισμό τους και επιφέρουν πολύ υψηλότερα πρόστιμα που φτάνουν ως και τα 50.000 ευρώ για κάθε ζώο, ενώ παράλληλα εκτός από τις διοικητικές κυρώσεις επιβάλλονται και ποινικές που προβλέπουν φυλάκιση διάρκειας ανάλογης με τη σοβαρότητα του αδικήματος.
Το ζώο συντροφιάς πρέπει να εμβολιάζεται κάθε χρόνο -εφόσον αυτό προβλέπεται- και να εξετάζεται από κτηνίατρο επίσης σε ετήσια βάση, γεγονός που μπορεί να αποδειχθεί από το ηλεκτρονικό βιβλιάριο υγείας ή το διαβατήριο του ζώου.
Επιπλέον ο ιδιοκτήτης οφείλει να εξασφαλίζει για το κατιοκίδιό του ένα άνετο και υγιεινό περιβάλλον κατοικίας που να το εξυπηρετεί κατάλληλα κι αναλόγως με τον φυσικό τρόπο διαβίωασής του, χωρίς να περιορίζεται η ελευθερία του και η αναγκαία για την ευζωΐα του άσκηση.
Το πρόστιμο που αντιμετωπίζει κανείς αν παραλείψει τα παραπάνω ανέρχεται σε 1.000 ευρώ.
Οι κανόνες ευζωίας των ζώων διασφαλίζουν τις 5 ελευθερίες που έχουν διατυπωθεί από το Συμβούλιο Ευζωίας των Παραγωγικών Ζώων (Farm Animals Welfare Council) και αναφέρονται και στο άρθρο 2 παρ. 2 του Ν. 4830/2021. Αυτές είναι:
Ελευθερία από την πείνα και τη δίψα, με πρόσβαση σε τροφή και νερό κατάλληλα σε ποιότητα και ποσότητα.
Ελευθερία από άσκοπη ταλαιπωρία και καταπόνηση, με ασφαλές και καθαρό κατάλυμα στέγασης και ανάπαυσης που προστατεύει από αντίξοες καιρικές συνθήκες.
Ελευθερία από πόνο, τραυματισμό και ασθένεια, με κατάλληλη φροντίδα και κτηνιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Ελευθερία από φόβο και αγωνία, με την κατάλληλη συμπεριφορά και μεταχείριση.
Ελευθερία έκφρασης φυσιολογικής συμπεριφοράς, με κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης και κοινωνικοποίησης.
Σε κάθε περίπτωση, ο ιδιοκτήτης ή ανάδοχος ζώου συντροφιάς πρέπει να φροντίζει να τηρεί τις αρχές ευζωίας των ζώων και τις 5 ελευθερίες, πρώτα γιατί εκείνος το επιθυμεί και έπειτα γιατί του το επιβάλλει ο νόμος. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι πέντε ελευθερίες αφορούν σε όλα τα ζώα ανεξαρτήτως και όχι μόνο τα ζώα συντροφιάς.
Ο κάτοχος του ζώου συντροφιάς ευθύνεται για οποιαδήποτε βλάβη ή ζημιά, που προκαλείται από το ζώο, σύμφωνα με το άρθρο 924 Α.Κ.. Για τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς, εκτός από εκείνα της παραγράφου 5 του άρθρου 9, η αντίστοιχη ευθύνη βαρύνει τον οικείο Δήμο.
Ειδικά ο ιδιοκτήτης σκύλου: α) μεριμνά για να γίνεται ο περίπατος σκύλων πάντα με συνοδό, β) οφείλει να παίρνει τα κατάλληλα μέτρα, ώστε να μην εξέρχεται ελεύθερα ο σκύλος του από το χώρο της ιδιοκτησίας του και εισέρχεται σε χώρους άλλων ιδιοκτησιών ή σε κοινόχρηστους χώρους, «γ) για την αποφυγή ατυχημάτων υποχρεούται κατά τη διάρκεια του περιπάτου να κρατάει το σκύλο του δεμένο και να βρίσκεται σε μικρή απόσταση από αυτόν. Η ίδια υποχρέωση ισχύει και για τον οποιονδήποτε συνοδό του ζώου, πέραν του ιδιοκτήτη του». (ΝΟΜΟΣ 4235/2014 – ΦΕΚ Α 32 – 11.02.2014)
Ο ιδιοκτήτης κυνηγετικού σκύλου κατά τη διάρκεια του κυνηγιού ή την οποιαδήποτε μετακίνησή του μαζί με το σκύλο του για το σκοπό αυτόν έχει την υποχρέωση να φέρει μαζί του ενημερωμένο το βιβλιάριο υγείας ή το διαβατήριο του σκύλου του. Οι υποχρεώσεις της προηγούμενης παραγράφου δεν ισχύουν για τους σκύλους βοηθείας, καθώς και για τους σκύλους φύλαξης ποιμνίων, τους κυνηγετικούς σκύλους και τους σκύλους έρευνας και διάσωσης κατά τη διάρκεια της φύλαξης του ποιμνίου, του κυνηγιού, της εκπαίδευσης και της έρευνας και διάσωσης, αντίστοιχα.
Ως υπήκοος χώρας της ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορείτε να ταξιδεύετε ελεύθερα με τον σκύλο, και τη γάτα σας, εφόσον το ζωάκι σας διαθέτει ευρωπαϊκό διαβατήριο για ζώα συντροφιάς. Το διαβατήριο αυτό εκδίδεται από οποιονδήποτε εξουσιοδοτημένο κτηνίατρο και πρέπει να περιέχει κατάλληλα στοιχεία για αντιλυσσικό εμβολιασμό.
Οι κανόνες της ευρωπαϊκής Ένωσης διευκολύνουν τα ταξίδια σε άλλη χώρα της ευρωπαϊκής Ένωσης (εν προκειμένω στις 27 χώρες της ΕΕ + στη Νορβηγία και στη Βόρεια Ιρλανδία) με τον σκύλο, τη γάτα ή τη νυφίτσα σας. Οι εν λόγω κανόνες καλύπτουν επίσης τα ταξίδια στην ΕΕ από χώρα ή έδαφος εκτός ευρωπαϊκής Ένωσης.
Με ελάχιστες εξαιρέσεις, το ζώο σας μπορεί να ταξιδέψει μαζί σας σε άλλη χώρα της ΕΕ ή από χώρα εκτός ΕΕ σε χώρα της ΕΕ εφόσον: φέρει μικροτσίπ (σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές του παραρτήματος ΙΙ του κανονισμού της ΕΕ σχετικά με τις μετακινήσεις ζώων συντροφιάς) ή ευανάγνωστο τατουάζ, έχει εμβολιαστεί κατά της λύσσας, έχει υποβληθεί σε θεραπεία για κεστώδη έλμινθα Echinococcus multilocularis, εφόσον η περιοχή προορισμού σας είναι απαλλαγμένη από αυτή τη νόσο (Φινλανδία, Ιρλανδία, Μάλτα, Νορβηγία και Βόρεια Ιρλανδία), έχει έγκυρο ευρωπαϊκό διαβατήριο ζώου συντροφιάς, όταν ταξιδεύει από χώρα της ΕΕ ή τη Βόρεια Ιρλανδία σε άλλη χώρα της ΕΕ ή στη Βόρεια Ιρλανδία, ή ευρωπαϊκό πιστοποιητικό υγείας των ζώων, όταν ταξιδεύει από χώρα εκτός ΕΕ.
Το ευρωπαϊκό διαβατήριο για ζώα συντροφιάς είναι ένα έγγραφο που βασίζεται σε τυποποιημένο πρότυπο της ΕΕ και είναι απαραίτητο για τα ταξίδια μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Περιλαμβάνει περιγραφή και λεπτομερή στοιχεία για το ζώο σας, όπως τον κωδικό μικροτσίπ ή τατουάζ, καθώς και το ιστορικό των αντιλυσσικών εμβολιασμών και τα στοιχεία επικοινωνίας του ιδιοκτήτη και του κτηνιάτρου που εξέδωσε το διαβατήριο. Μπορείτε να λάβετε ευρωπαϊκό διαβατήριο ζώου συντροφιάς για τον σκύλο, τη γάτα ή τη νυφίτσα σας από κάθε εγκεκριμένο κτηνίατρο (που έχει εξουσιοδοτηθεί από τις αρμόδιες αρχές να εκδίδει διαβατήρια ζώων συντροφιάς). Το διαβατήριο για τα ζώα συντροφιάς ισχύει εφ’ όρου ζωής εφόσον ανανεώνεται κατάλληλα ο εμβολιασμός των ζώων σας κατά της λύσσας. Τα πάρκα κοινωνικοποίησης και άθλησης σκύλων , θα πρέπει να επεκταθούν σε όλους τους Δήμους της χώρας μας, προς χαρά των τετράποδων φίλων και συνοδών τους. Το πάρκο κοινωνικοποίησης και άθλησης σκύλων, διαμορφώνεται σε δύο ανεξάρτητους χώρους, ένας για τα μεγαλόσωμα σκυλιά και ένα για τα μικρόσωμα και κατασκευάστηκε σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά σχετικά πρότυπα. Περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, διαδρόμους, παιχνίδια άσκησης, χώρο αναμονής με στέγαστρο για τον ήλιο και τη βροχή, με παγκάκια και δέστρες σκύλων, κλειστούς χώρους ασφαλών εισόδων εξόδων των συνοδών και των ζώων, παρτέρια φυτεμένα με εντομοαπωθητικά φυτά που υποστηρίζονται από αυτοποτιζόμενο σύστημα. Το πρώτο δημοτικό Κτηνιατρείο, εγκαινιάστηκε προχθές στην Αθήνα και ελπίζουμε να επεκταθεί παρόμοια πρωτοβουλία σε ολόκληρη την χώρα. Το πρώτο δημοτικό Κτηνιατρείο βρίσκεται στη λεωφόρο Μεσογείων και Τρικάλων, στους Αμπελόκηπους, μπροστά από το Άλσος Χωροφυλακής. Πρόκειται για ένα έργο που ο δήμος Αθηναίων περίμενε, από χρονιά σε χρονιά, για περίπου μισό αιώνα.
Το κτηνιατρείο Αθηνών διαθέτει έναν πλήρως εξοπλισμένο χώρο χειρουργείου, με αναισθητική μηχανή, χώρο διάγνωσης, όπου οι δύο κτηνίατροι του δήμου Αθηναίων θα παρέχουν τις βασικές ιατρικές υπηρεσίες που συνοδεύουν το βιβλιάριο υγείας ενός ζώου, ιατρική περίθαλψη -όπου κρίνεται αναγκαίο- αλλά και στειρώσεις.
