Το ζήτημα των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα αποτελεί ζήτημα ηθικό, νομικό, πολιτικό, ιστορικό. Το ζητούμενο εξακολουθεί να είναι η έμπρακτη απόδοση δικαιοσύνης για τα φοβερά εγκλήματα του Γ’ Ράιχ (εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας) κατά της διάρκεια κατοχής της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, με την ικανοποίηση που απαιτεί η υλική αποζημίωση, επανόρθωση, αποκατάσταση.
Συνοπτικά οι διεκδικήσεις της Ελλάδας είναι οι ακόλουθες:
1. Οι επανορθώσεις για τις υλικές καταστροφές, λεηλασίες και αρπαγές των υποδομών της χώρας κατά τη διάρκεια της κατοχής. Σύμφωνα με απόφαση της Διασυμμαχικής Επιτροπής του 1946 που συνήλθε στο Παρίσι, η Γερμανία οφείλει να πληρώσει στην Ελλάδα, 7,1 δισ. δολάρια, σε τιμές του 1938. Με επίσημα στοιχεία της Τράπεζας την Ελλάδας, το ποσό αυτό ανέρχεται σε 108,43 δισ. ευρώ, χωρίς τους τόκους.
2. Το κατοχικό δάνειο, που αναγκάστηκε η Εθνική Τράπεζα να συνάψει με την Ιταλία και Γερμανία στις 14.3.1942. Το δάνειο αυτό ανερχόταν στο ποσό των 3,5 δισ. δολαρίων σε τιμές του 1938. Σήμερα, ανέρχεται στα 56 δισ. ευρώ χωρίς τους τόκους, σύμφωνα πάλι με εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδας. Με συμφωνηθείσες τροποποιήσεις και την υπογραφή της κατοχικής κυβέρνησης το δάνειο αυτό μετατράπηκε από αναγκαστικό σε συμβατικό ιδιωτικού δικαίου με υποχρέωση της Γερμανίας να το εξοφλήσει. Μάλιστα ο ίδιος ο Χίτλερ άρχισε την εξόφλησή του το 1943. Νεότερα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Kράτους και της κυβέρνησης ανεβάζει το συνολικό ποσό των επανορθώσεων και του κατοχικού δανείου στα 278, 7 δις ευρώ περίπου.
Το θέμα ωστόσο δεν είναι το ποσό, αλλά η αναγκαιότητα για διαπραγμάτευση ανάμεσα στις δύο κυβερνήσεις. Γι’ αυτό και ο Μανώλης Γλέζος, πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου διεκδίκησης των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, στο βιβλίο του για τις οφειλές της Γερμανίας φέρει τον συμβολικό τίτλο: Και ένα μάρκο να ήταν… ισχυρίζεται ότι οι Γερμανία πρέπει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της.
3. Οι αποζημιώσεις για τα θύματα και τους συγγενείς των θυμάτων. Υπάρχει μόνο η διεκδίκηση των θυμάτων και των συγγενών των θυμάτων του Διστόμου, με απόφαση του Πρωτοδικείου Λιβαδειάς, που επικύρωσε και ο Άρειος Πάγος το 2000, η οποία ανέρχεται στο ποσό των 28 εκατομμυρίων ευρώ. Υπάρχουν ωστόσο και δεκάδες χιλιάδες απαιτήσεις των Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών. Όμως δεν επικυρώθηκε από το υπουργείο Δικαιοσύνης, βάσει μιας παρωχημένης διατάξεως του κώδικα πολιτικής δικονομίας (άρθρο 923), που δίνει το δικαίωμα στον εκάστοτε υπουργό Δικαιοσύνης να εγκρίνει ή απορρίπτει τις αποφάσεις του Αρείου Πάγου.
4. Οι πολιτιστικοί θησαυροί. Η καταγεγραμμένη λεηλασία, καταστροφή και κλοπή των πολιτιστικών θησαυρών της Ελλάδας.
Σ’ αυτά τα ποσά δεν περιλαμβάνονται φυσικά οι απαιτήσεις των θυμάτων και των συγγενών των θυμάτων, όπως και οι πολιτιστικοί θησαυροί, που αποτελούν ξεχωριστά θέματα. Υπάρχει μόνο η απόφαση του Αρείου Πάγου για το Δίστομο, που ανερχόταν σε 28 εκατ. Ευρώ. Σήμερα το ποσό αυτό με τους τόκους έχει αυξηθεί. Και όλα αυτά χωρίς τους τόκους. Με τους τόκους οι υπολογισμοί του Εθνικού Συμβουλίου ταυτίζονται περίπου με τα κατωτέρω ποσά του πορίσματος της διακομματικής επιτροπής.
Ωστόσο υπάρχουν και άλλες εκτιμήσεις, που αφορούν μόνο το κατοχικό δάνειο που με τους τόκους καλύπτει το ποσό που αναγράφεται στο κατωτέρω πόρισμα.
Με βάση το τελικό πόρισμα της Διακομματικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τη διεκδίκηση των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα στις 28 Ιουλίου 2016, οι συνολικές απαιτήσεις της Ελλάδας ανέρχονται σε 309.498.827.179,51 ευρώ. Σ’ αυτήν περιλαμβάνονται και οι απαιτήσεις από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ύψους 9.189.270.837 ευρώ. Η τεκμηρίωση αυτή βασίζεται σε έκθεση της Ειδικής Επιτροπής του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (ΓΛΚ) με ημερομηνία 30.12.2014 και του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ), με ημερομηνία 31.1.2014. Ωστόσο υπάρχει από μέρους της Διακομματικής Επιτροπής και μια πιο συντηρητική αποτίμηση των οφειλών, που αποτιμά την συνολική απαίτηση σε 269.547.005.854 ευρώ.
Μπροστά σ’ αυτή την ασύλληπτη αδικία, είμαστε υποχρεωμένοι να υπενθυμίσουμε στις Γερμανικές Κυβερνήσεις και συγκεκριμένα στην καγκελάριο της Γερμανίας κυρία Μέρκελ, που επισκέπτεται την Ελλάδα στις 10 και 11 Ιανουαρίου τα εξής:
Πρώτον: Με ποιο δικαίωμα δεν καταβάλλει η Γερμανία τις αναμφισβήτητες υποχρεώσεις της απέναντι στην Ελλάδα και στον Ελληνικό λαό. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ιταλία και η Βουλγαρία εξεπλήρωσαν τις υποχρεώσεις τους απέναντι στην Ελλάδα. Δεν είναι παράλογο όμως να έχουν πληρώσει αυτές οι δύο χώρες, που ήρθαν ως κατακτητές στην Ελλάδα, εξαιτίας των Ναζί, και να αυτοεξαιρείται η Γερμανία;
Δεύτερον: Δεν είναι παράλογο, να έχουν πάρει όλες οι χώρες οι οποίες ενεπλάκησαν σε πόλεμο με το Γ’ Ράϊχ, κατεχόμενες και μη, πολεμικές επανορθώσεις, με νόμιμο ή παράτυπο τρόπο, και η Ελλάδα να είναι η μόνη χώρα η οποία να μην έχει πάρει ούτε ένα μάρκο;
Τρίτον: Με ποιο δικαίωμα η Γερμανία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, την κοινή λογική και την πανανθρώπινη ηθική και αρνείται να επανορθώσει όσα ως εισβολέας και κατακτητής το Γ’ Ράϊχ διέπραξε σε βάρος της Ελλάδας και του Λαού της;
Τέταρτον: Με ποιο δικαίωμα η Γερμανία λησμονεί ότι τη σημερινή ύπαρξή της, ως μια από τις Δημοκρατίες της Ευρώπης, την οφείλει στην καθοριστική συμβολή του Ελληνικού Λαού στον αγώνα για τη συντριβή του ναζιστικού καθεστώτος; Γιατί, φυσικά, δεν θέλουμε να πιστέψουμε πως ο γερμανικός λαός νοσταλγεί την εποχή του Χίτλερ και δεν θέλει να απολαμβάνει τα αγαθά της Δημοκρατίας.
Πέμπτον: Με ποιο δικαίωμα η σημερινή Γερμανία αρνείται να αποδείξει ότι δεν θα επαναληφθούν στο μέλλον παρόμοια εγκλήματα εναντίον της ανθρωπότητας, καταβάλλοντας ως εγγύηση, όσα οφείλει απέναντι στην Ελλάδα;
Έκτον: Με ποιο δικαίωμα η σημερινή Γερμανία με την απαράδεκτη συμπεριφορά της απέναντι στην Ελλάδα αρνείται να αναγνωρίσει τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διέπραξε στη χώρα μας; Γιατί αρνείται να κατανοήσει ότι όποιος Δε θυμάται την απανθρωπιά και δεν συμβάλει για να απαλείψει τις συνέπειές της, γίνεται και πάλι ευπρόσβλητος σε πλέον μεγαλύτερους και πλέον επώδυνους κινδύνους μετάδοσης των αιτιών που την προκαλούν;
Παρ’ όλ’ αυτά, ο Ελληνικός Λαός επιμένει να θεωρεί ότι οι απαιτήσεις της Ελλάδας και του Λαού της δεν είναι ΑΙΤΗΜΑ, είναι ανυποχώρητο ΔΙΚΑΙΩΜΑ. Δε ζητιανεύουμε, απαιτούμε η Γερμανία να πληρώσει αυτά που οφείλει στην Ελλάδα, ως χρέος απέναντι στη λογική, στο δίκαιο, στην ιστορία και στον εαυτό της.
Ο Γερμανικός Λαός οφείλει να γνωρίζει ότι στη σκέψη μας και στις ενέργειές μας δεν πρυτανεύει η εκδίκηση για όσα ανήκουστα εγκλήματα έχουν διαπραχθεί από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής σε βάρος μας. Αντίθετα γνώμονάς μας είναι η αποκατάσταση του δικαίου και η ανάπτυξη της φιλίας ανάμεσα στους Λαούς μας.
Γι’ αυτό προτείνουμε, αφού πρώτα και κύρια η Γερμανία αναγνωρίσει τις οφειλές της προς την Ελλάδα και τον Ελληνικό Λαό να συζητηθεί, σ’ έναν γόνιμο διάλογο, ο πιο πρόσφορος τρόπος καταβολής αυτών των υποχρεώσεων.
* Δαμιανός Βασιλειάδης, εκπαιδευτικός, συγγραφέας, ιδρυτικό μέλος του Εθνικού Συμβουλίου διεκδίκησης των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα
