Η Ακαδημία Επιστημών της Αυστρίας, 75 χρόνια μετά την προσάρτηση (Άνσλους) της χώρας στη ναζιστική Γερμανία και 68 χρόνια μετά την κατάρρευση της δικτατορίας του Αδόλφου Χίτλερ, παραδέχτηκε επιτέλους ότι η πλειονότητα των μελών της την εποχή εκείνη ήταν και μέλη του ναζιστικού κόμματος (NSDAP), συχνά και των Ες Ες.
Σε μια μελέτη η οποία είχε ανατεθεί σε ιστορικούς -όπως αποκαλύφθηκε από το περιοδικό «Profil» και θα δημοσιευτεί με την ευκαιρία της 75ης επετείου του Άνσλους, στις 12 Μαρτίου 2013- φαίνεται επίσης πως 21 Εβραίοι επιστήμονες, μεταξύ των οποίων τρεις νομπελίστες, ο νομπελίστας της Χημείας Ρίχαρντ Βιλστέτερ (1915) και οι νομπελίστες της Φυσικής Βίκτορ Φραντς Ες (1936) και Έρβιν Σρέντιγκερ (1933), είχαν αποκλειστεί από την Ακαδημία, που αριθμούσε τότε 53 μέλη. Εννέα από τους επιστήμονες αυτούς έχασαν τη ζωή τους κατά το Ολοκαύτωμα.
Με αυτόν τον τρόπο, το 1939 η αυστριακή Ακαδημία Επιστημών μπορούσε να δηλώνει «απαλλαγμένη από Εβραίους» («γιουντενράιν»). Από το 1941, η Ακαδημία Επιστημών συμμετείχε μάλιστα σε εργασίες «φυλετικής έρευνας», κυρίως κάνοντας μετρήσεις σε κρανία εκτοπισμένων και αιχμαλώτων πολέμου.
Από τα περίπου 60 μέλη της Ακαδημίας, τα τρία πέμπτα ήταν μέλη του NSDAP. Μετά την κατάρρευση του Γ΄ Ράιχ, η Ακαδημία «ανέστειλε» τη συμμετοχή των ναζί που ήταν μέλη της, όμως από το 1950 αποκαταστάθηκαν τα δικαιώματα όλων τους, ακόμη και ενός πρώην Στουρμμπανφίρερ (διοικητή) των Ες Ες. Ένας απ’ αυτούς, ο Φριτς Κνολ, έγινε μάλιστα στα τέλη της δεκαετίας του 1950 ο γενικός γραμματέας της Ακαδημίας, μολονότι είχε διακηρύξει, ως πρύτανης του Πανεπιστημίου της Βιέννης κατά την περίοδο των Ναζί, πως «ο Εβραίος εξαφανίστηκε για πάντα από τον επιστημονικό κόσμο μας».
Για την αυστριακή ιστορικό Χαϊντεμαρίε Ουλ, η οποία πήρε μέρος στη μελέτη, «μένει να προσδιοριστεί αν η Ακαδημία Επιστημών, ενσωματώνοντας τους πρώην ναζί, απλώς συμμορφώθηκε προς τον κανόνα που επικράτησε στη μεταπολεμική αυστριακή κοινωνία». Διότι, ως τις αρχές της δεκαετίας του 1990, η Αυστρία και οι Αυστριακοί αρέσκονταν να θεωρούνται «τα πρώτα θύματα του Αδόλφου Χίτλερ», μέχρι που ο (χριστιανοδημοκράτης) αρχηγός του κράτους Τόμας Κλέστιλ αναγνώρισε δημόσια το 1994, σε ομιλία του ενώπιον του ισραηλινού κοινοβουλίου, της Κνεσέτ, την πλήρη ιστορική ευθύνη της Αυστρίας για τις ωμότητες των ναζί.
Επιμέλεια: Φλώρα Πέτση
