Ρεπορτάζ: Πέτρος Κουσουλός
Σε θρίλερ με ενυπόγραφες καταγγελίες και αναφορές εξελίσσεται ο διαγωνισμός για την προμήθεια συστήματος αυτόματης αναγνώρισης αποτυπωμάτων από τη Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών (Δ.Ε.Ε.) της ΕΛ.ΑΣ.
Πρόκειται για ένα πολυδάπανο έργο (με προϋπολογιζόμενο κόστος 9 εκατομμύρια ευρώ και τίτλο «Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες Ταυτοποίησης και αναγνώρισης των Πολιτών (e-ΤΑΠ) το οποίο προβλέπει την εγκατάσταση ενός σύγχρονου συστήματος ταυτοποίησης δακτυλικών αποτυπωμάτων (A.F.I.S) στη Δ.Ε.Ε., στην υποδιεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών Βορείου Ελλάδος, στις περιφερειακές εγκληματολογικές υπηρεσίες (Τ.Ε.Ε. και Γ.Ε.Ε.), στις υπηρεσίες Αλλοδαπών καθώς και σε όλα τα σημεία εισόδου-εξόδου της χώρας.
Παρ’ όλα αυτά ο διεθνής διαγωνισμός ο οποίος προκηρύχτηκε αποδείχτηκε διάτρητος, καθώς ο μαθηματικός τύπος ο οποίος χρησιμοποιήθηκε στη διακήρυξη για την αξιολόγηση των τεχνικών δοκιμών που πραγματοποιήθηκαν ήταν λανθασμένος. Το αποτέλεσμα ήταν να έρθουν τα πάνω… κάτω και να προκριθεί ως «καλύτερη» η εταιρεία το λογισμικό της οποία παρουσίασε τα περισσότερα σφάλματα!
Στην υπόθεση, η οποία έχει προκαλέσει την παρέμβαση του Οικονομικού Εισαγγελέα Γρηγόρη Πεπόνη, εμπλέκονται τόσο αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ. όσο και τα στελέχη της Κοινωνίας της Πληροφορίας η οποία ανέλαβε να υλοποιήσει το έργο. Παρουσιάζει, δε, έντονο παρασκήνιο καθώς στελέχη της ΔΕΕ που κατήγγειλαν τις «ανορθογραφίες» του διαγωνισμού οδηγήθηκαν σε αποστρατεία στις πρόσφατες κρίσεις.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ενός ανώτατου αξιωματικού της ΕΛ.ΑΣ. ο οποίος στις 26 Απριλίου 2012 απέστειλε αναφορά ζητώντας την ακύρωση του διαγωνισμού και τελικά αποστρατεύθηκε!
Από την πλευρά τους τα στελέχη της ΚτΠ αλλά και τα μέλη της επιτροπής αξιολόγησης του έργου δεν φέρονται να κάμφθηκαν από τις καταγγελίες για το λανθασμένο αλγόριθμο, καθώς στις αρχές Μαΐου προχώρησαν στην κατοχύρωση των πρακτικών. Προηγουμένως ο φάκελος ενεκρίθη από το Δ.Σ. της εταιρείας. Οξύμωρο πάντως είναι το γεγονός ότι ενώ άλλα έργα (συναφές έργο της ΕΛ.ΑΣ. και του ΝΣΚ) «κολλάνε» παρά το γεγονός ότι είχαν ξεκινήσει νωρίτερα λόγω του ότι η διοίκηση της ΚτΠ έχει επιφυλάξεις επί της γνωμοδότησης των αρμόδιων επιτροπών, στο συγκεκριμένο διαγωνισμό παρατηρείται μια περίεργη σπουδή να ολοκληρωθεί το έργο παρά το γεγονός ότι έχουν παρατηρηθεί παρατυπίες.
Η τελευταία «πινελιά» στον πίνακα του διαγωνισμού-φιάσκο μπήκε στις 2 Ιουλίου 2012, όταν στέλεχος της Κοινωνίας της Πληροφορίας απάντησε με κυνικό τρόπο στους αξιωματικούς της Δ.Ε.Ε. λέγοντας –συμπερασματικά- ότι το έργο μπορεί να συνεχίσει με τη συγκεκριμένη επιλογή και στη συνέχεια να απαιτηθεί από την εταιρία να κάνει το λογισμικό πιο ακριβές! Κοινώς, λοιπόν, απαντά ότι μπορεί να επιλεγεί το λιγότερο εύστοχο λογισμικό και στην πορεία της υλοποίησης να βελτιωθεί.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο στέλεχος που υπογράφει επίσημα έγγραφα δεν είναι καν ο υπεύθυνος του έργου αλλά έχει τον άτυπο ρόλο του συντονιστή. Συμπτωματικά τυγχάνει να είναι συμφοιτητής του διευθύνοντος συμβούλου της ΚτΠ, κ. Γιώργου Καλαμαρά, ο οποίος ήδη ελέγχεται από την ελληνική Δικαιοσύνη.
Το ιστορικό
Το πολυδάπανο έργο δημοπρατήθηκε τον Ιούνιο του 2011 με προϋπολογισμό 9 εκ. ευρώ, ενώ συγκροτήθηκε πενταμελής επιτροπή αξιολόγησης προσφορών (ΕΑΠ) για τη γνωμοδότηση επί της συμφερότερης από οικονομικής άποψης προσφοράς. Τα δύο μέλη της επιτροπής είναι αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ. ενώ οι υπόλοιποι τρεις «κληρώθηκαν» από το μητρώο της ΚτΠ.
Το πρώτο στάδιο της διαδικασίας κύλησε ομαλά. Εγκρίθηκε η χρηματοδότηση και συγκροτήθηκε ομάδα έργου που συμφώνησε και συνέταξε τη διακήρυξη. «Πηγές» από την ΕΛ.ΑΣ. αλλά και την ΚτΠ συμφωνούν ότι τα τεχνικά χαρακτηριστικά αντιγράφηκαν από το σύστημα που χρησιμοποιεί το Ισραήλ.
Ενδιαφέρον εξεδήλωσαν τέσσερις εταιρείες, οι οποίες στο στάδιο των δικαιολογητικών κρίθηκαν επαρκείς. Ακολούθησε η οικονομική και η τεχνική αξιολόγηση. Η μεν τεχνική αξιολόγηση είχε κριτήριο βαρύτητας 70% και η οικονομική 30%, ενώ από το 70% της τεχνικής αξιολόγησης το 40% θα προερχόταν από τεστ δοκιμών σε ήδη εγκατεστημένα συστήματα στον κόσμο που υλοποίησε ο κάθε υποψήφιος ανάδοχος.
Οι δοκιμές αξιολόγησης, στην οποία παρέστησαν και δυο αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ. ως εμπειρογνώμονες, πραγματοποιήθηκαν από τον Ιανουάριο μέχρι και το Μάρτιο του 2012 στις έδρες των τεσσάρων εταιρειών, σε Αμβούργο, Τόκιο και ΗΠΑ. Ο ένας υποψήφιος ανάδοχος (η εταιρία που εδρεύει στη Γερμανία) απορρίφθηκε καθώς δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του έργου.
Το αποτέλεσμα ήταν να μείνουν οι τρεις υπόλοιπες εταιρείες και να αρχίσουν τα παράδοξα της σκανδαλώδους υπόθεσης, καθώς τα αποτελέσματα ήταν, μάλλον, τα μη αναμενόμενα…
Είναι ενδεικτικό ότι στα υπόλοιπα τρία τεστ, λόγω του λανθασμένου αλγόριθμου που χρησιμοποιήθηκε, το σύστημα με τις περισσότερες αποτυχίες κατατάχτηκε πρώτο ενώ εκείνο με τις λιγότερες τρίτο! Σύμφωνα με το συγκεκριμένο μαθηματικό τύπο που χρησιμοποιήθηκε πρώτο κατετάγη το σύστημα της εταιρίας που παρουσίασε 31 σφάλματα στις 130 «αναζητήσεις», δεύτερο το σύστημα που παρουσίασε 29 σφάλματα και τρίτο το σύστημα με τα 14 σφάλματα στον ίδιο πάντα αριθμό αναζητήσεων!
«Η βαθμολόγηση των δοκιμών συστήματος έγινε με τη χρήση τύπου ο οποίος δεν λάμβανε υπόψη την ακρίβεια των αποτελεσμάτων των αναζητήσεων και αυτό είχε ως αποτέλεσμα η εταιρία με την μικρότερη ακρίβεια να βρεθεί 1η στη βαθμολογία και η εταιρία με τη μικρότερη ακρίβεια 3η», επισημαίνει αξιωματικός της ΕΛ.ΑΣ. που ασχολήθηκε με την υπόθεση.
Οι καταγγελίες που κόβουν την ανάσα
Λίγο καιρό μετά την ολοκλήρωση των «επισκέψεων» στα γραφεία των αναδόχων και τον εντοπισμό της πασίδηλης «ανορθογραφίας» με τον αλγόριθμο που έφερε τα… πάνω-κάτω, τα στελέχη της Δ.Ε.Ε. κατήγγειλαν τις παρατυπίες της διαδικασίας τόσο στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, όσο στο Αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. καθώς και στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Στις αναφορές τους γίνεται σαφής λόγος για το λαθεμένο αλγόριθμο και ζητείται η ακύρωση του έργου. Το παράδοξο της υπόθεσης είναι ότι η επιτροπή αξιολόγησης και η ΚτΠ Α.Ε., δεν αμφισβητούν τα λάθη της διακήρυξης αλλά τάσσονται υπέρ της άποψης να συνεχιστεί η διαδικασία αξιολόγησης με το λαθεμένο αλγόριθμο!
Στις 24 Απριλίου 2012 οι δυο εμπειρογνώμονες της Δ.Ε.Ε. που ήταν παρόντες στις τεχνικές δοκιμές αναφέρουν στον τότε διευθυντή των εγκληματολογικών ερευνών την ανάγκη ακύρωσης του διαγωνισμού. Το ίδιο κάνουν, μια ημέρα αργότερα, και οι δύο αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ. οι οποίοι ήταν μέλη της επιτροπής αξιολόγησης.
Στις 26 Απριλίου 2012 ο διευθυντής της Δ.Ε.Ε. αποστέλλει επείγουσα αναφορά στο γραφείο υφυπουργού Προστασίας του Πολίτη, κ. Ελευθέριου Οικονόμου και στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Η ίδια αναφορά –με τις επισυναπτόμενες καταγγελίες των εμπειρογνωμόνων και των μελών της επιτροπής- κοινοποιούνται στον αρχηγό της ΕΛ.ΑΣ. και στη Διεύθυνση Πληροφορικής.
Στην επιστολή-καταγγελία ο πρώην ταξίαρχος, ο οποίος στη συνέχεια… αποστρατεύθηκε, καταγράφει τα προβλήματα δυσλειτουργίας και εφαρμογής του τύπου κατά τον υπολογισμό της βαθμολογίας των επί μέρους δοκιμών, με αποτέλεσμα «τη μη εξαγωγή αντικειμενικών αποτελεσμάτων αφού διαπιστώνεται ότι το σύστημα με τις περισσότερες αποτυχημένες αναζητήσεις, συγκεντρώνει την υψηλότερη βαθμολογία».
Παράλληλα αναφέρει ότι σύμφωνα με όσα παρατηρήθηκαν «κατά τον υπολογισμό της βαθμολογίας με τη χρήση του προαναφερόμενου τύπου, δεν λαμβάνεται υπόψη το πλήθος των αποτυχημένων αναζητήσεων…».
Ως εκ τούτου στην αναφορά του ο ταξίαρχος ζητάει την «ακύρωση του διενεργούμενου ανοιχτού, διεθνούς, διαγωνισμού και την επαναπροκηρυξή του στο συντομότερο χρονικό διάστημα», αφού πρώτα έχουν επιλυθεί τα προβλήματα με τον αλγόριθμο.
Δείτε την αναφορά
Φωνή βοώντος εν τη ερήμω, καθώς, σύμφωνα με πηγές της ΕΛ.ΑΣ., σε οποιαδήποτε άλλη χώρα αν είχαν παρατηρηθεί τέτοιες παρατυπίες ο διαγωνισμός θα είχε αυτομάτως ακυρωθεί. «Εδώ στην Ελλάδα προσπάθησαν και προσπαθούν να ολοκληρώσουν ένα λάθος έργο», λένε τα ίδια πρόσωπα αφήνοντας να εννοηθεί ότι πίσω από την ιστορία κρύβονται οι διασυνδέσεις στελεχών της ΚτΠ με συγκεκριμένες ιδιωτικές εταιρείες.
Νέα καταγγελία και η απάντηση
Στις 9 Ιουνίου 2012 μια ακόμη καταγγελία έρχεται να ταράξει τα «λιμνάζοντα ύδατα» του διαγωνισμού. Ανώνυμος επιστολογράφος ενημερώνει το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη για τις παρατυπίες του διαγωνισμού, αναφέροντας ότι η Ελληνική Αστυνομία ζήτησε την ακύρωσή του «καθώς δεν είναι ορθό να αποδεχτεί ένα σύστημα το οποίο δεν φέρνει το προσδοκώμενο αποτέλεσμα και είναι ρίσκο να γνωρίζει εκ των προτέρων πως το σύστημα που πήρε τη μεγαλύτερη βαθμολογία είχε πολλές αστοχίες σε θέματα ακρίβειας».
Στην ίδια επιστολή γίνεται, μάλιστα, ιδιαίτερη νύξη και στο ρόλο του προέδρου της επιτροπής. Λέγεται χαρακτηριστικά: «…Ζητά επίμονα την ολοκλήρωση και κατακύρωση της διαδικασίας, γνωρίζοντας πως με τη χρήση ορθού τύπου βαθμολόγησης τα αποτελέσματα θα ήταν τελείως διαφορετικά και η εταιρία η οποία πήρε την καλύτερη βαθμολογία δεν θα κατατασσόταν στην πρώτη θέση».
Η επιστολή καταγγελίας διαβιβάσθηκε από τον υπασπιστή του υπουργού τόσο στον Αρχηγό της ΕΛ.ΑΣ. κ. Νίκο Παπαγιαννόπουλο όσο και στην ΚτΠ, αλλά ουδείς ως φαίνεται ασχολήθηκε.
Δείτε την επιστολή
Αντιθέτως, από το ρεπορτάζ προκύπτει ότι ο αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ. ήρθε σε ρήξη με τους αξιωματικούς της Δ.Ε.Ε.
Η αλληλογραφία μεταξύ των δυο πλευρών συνεχίσθηκε, χωρίς αποτέλεσμα, ενώ εντύπωση προκαλεί η μνημειώδης απάντηση που δόθηκε στις 2 Ιουλίου 2012 από στέλεχος της ΚτΠ που υπογράφει απαντητική επιστολή στον ταξίαρχο, χωρίς, όμως να είναι υπεύθυνος του έργου. Στην τελευταία παράγραφο επισημαίνει ότι ο Φορέας είχε το δικαίωμα να απαιτήσει από τον ανάδοχο τη «βέλτιστη ακρίβεια των αναζητήσεων ανά είδος ώστε να καλύπτονται πλήρως και απαρέγκλιτα οι επιχειρησιακές τους ανάγκες».
Κοινώς το εν λόγω στέλεχος της ΚτΠ, επισημαίνει, ότι προχωράμε ως έχουμε και διορθώνουμε το λάθος στη συνέχεια…
Δείτε το έγγραφο
Ο υπουργός ζητά την ακύρωση του διαγωνισμού
Η ιστορία του παραλόγου με φόντο το διαγωνισμό για το δακτυλοσκοπικό σύστημα της ΕΛ.ΑΣ. δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι σήμερα. Στο μεσοδιάστημα αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ. ευθέως αναφέρουν ότι τα στελέχη της Κοινωνίας της Πληροφορίας τα οποία είχαν συμμετοχή στη διαδικασία, σκοπίμως διαμόρφωσαν λανθασμένα τον τύπο για να ευνοηθούν συγκεκριμένες εταιρείες και ότι στη συνέχεια «έκλεισαν τα μάτια» στις καταγγελίες.
Από την πλευρά τους τα στελέχη της ΚτΠ αντιλέγουν ότι τα μέλη της επιτροπής αξιολόγησης προέκυψαν μέσω κλήρωσης και αφήνουν να εννοηθεί ότι μέλη της ΔΕΕ θέλουν να δώσουν το έργο σε «συγκεκριμένες» εταιρείες με τις οποίες έχουν ήδη συνεργασία.
Σε ό, τι αφορά το δακτυλοσκοπικό σύστημα της ΕΛ.ΑΣ. με επιστολή του (στις 21 Αυγούστου 2012) προς τον διευθύνοντα σύμβουλο της ΚτΠ, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, κ. Νίκος Δένδιας, προτείνει τη ματαίωση του διαγωνισμού με μία επιστολή κόλαφο που απέστειλε στον διευθύνοντα σύμβουλο της ΚτΠ, κ. Καλαμαρά.
Δείτε την επιστολή
