Καθεστώς παρανομίας διέπει τη λειτουργία των περισσοτέρων ζωολογικών κήπων στην Ελλάδα, ενώ οι συνθήκες που επικρατούν σε αυτούς θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή των άγριων ζώων.
Σύμφωνα με έρευνα που εκπόνησε το Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Οργανώσεων για την εξάλειψη της Αιχμαλωσίας των Άγριων Ζώων (ENDCAP), σε συνεργασία με τον «Αρκτούρο», στην Ελλάδα μόνο ένας από τους 15 γνωστούς ζωολογικούς κήπους έχει άδεια λειτουργίας, ενώ ο πραγματικός αριθμός του συνόλου των εγκαταστάσεων που μπορούν εν δυνάμει να χαρακτηρισθούν ως «Ζωολογικοί Κήποι» είναι άγνωστος. O «Αρκτούρος» έχει καταθέσει υπόμνημα εδώ και έναν χρόνο στα αρμόδια υπουργεία, όπου αποτυπώνεται το μέγεθος της εκμετάλλευσης των άγριων ζώων. Έπειτα από πιέσεις της περιβαλλοντικής οργάνωσης συστάθηκε επιτροπή που θα εξετάσει την εθνική νομοθεσία για τη λειτουργία των ζωολογικών κήπων.
Ο διευθυντής προγραμμάτων του «Αρκτούρου», Λάζαρος Γεωργιάδης, δηλώνει στο ΑΜΠΕ: «Η έρευνά μας έδειξε ότι δεν δίνεται προτεραιότητα στη σωστή διαχείριση των άγριων ζώων που βρίσκονται σε αιχμαλωσία. Δεν υπάρχει εμπειρία στη χώρα μας. Αυτή έχει να κάνει και με τον τρόπο διαχείρισης και την ποιότητα ζωής των ζώων σε αιχμαλωσία. Υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις στο θεσμικό πλαίσιο, στις υποδομές, αλλά και στο θέμα της εμπειρίας και του ελέγχου, για την εφαρμογή της νομοθεσίας. Η σύσταση της επιτροπής είναι ένα πρώτο θετικό βήμα».
Από την πλευρά του Υπουργείου Περιβάλλοντος, ο Κωνσταντίνος Τραϊφόρος, τμηματάρχης στην Ειδική Γραμματεία Δασών και αρμόδιος για τα ζητήματα των ζωολογικών κήπων, λέει ότι «με βάση το Προεδρικό Διάταγμα 98/2004, αλλά και τον Καλλικρατικό νόμο 3852/2010, η ευθύνη για την αδειοδότηση των ζωολογικών κήπων ανήκει στους δήμους, ενώ βάσει της απόφασης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης 86783/1375/2007 ‘’περί καθορισμού του μη σημαντικού αριθμού των φυλασσόμενων αγρίων ζώων’’ προκύπτει ότι ζωολογικοί κήποι που δεν διαθέτουν τον ελάχιστο απαραίτητο αριθμό και ποικιλία ζώων, θεωρούνται “εκθέσεις ζώων” και δεν νοούνται ως ζωολογικοί κήποι, οπότε διέπονται από διαφορετικό νομικό πλαίσιο».
Ο κ. Τραϊφόρος τονίζει πως «πολύ σύντομα θα βγει κοινή υπουργική απόφαση (από τα Υπουργεία Περιβάλλοντος, Αγροτικής Ανάπτυξης και Ανάπτυξης) που θα καλεί όλους τους ζωολογικούς κήπους της χώρας μας να αδειοδοτηθούν ως “εκθέσεις ζώων”, απόφαση που θα αποτελέσει τη λύση στο ασαφές νομικό πλαίσιο που υπάρχει μέχρι τώρα».
Η διευθύντρια δημοσίων σχέσεων του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου, Caroline Lesueur, δηλώνει στο ΑΜΠΕ: «Το μοναδικό ζωολογικό πάρκο στην Ελλάδα που συμμορφώνεται και πληροί τις προϋποθέσεις αυτές είναι το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο. Κανένα από τα “υποτιθέμενα” άλλα ζωολογικά πάρκα στην Ελλάδα δεν ανταποκρίνεται ούτε στο 2% των απαιτούμενων προδιαγραφών και προϋποθέσεων για να έχουν άδεια και ως εκ τούτου λειτουργούν παράνομα. Το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο έχει πάνω από 2.000 ζώα από περισσότερα από 400 είδη, περιλαμβανομένης της 3ης μεγαλύτερης συλλογής πουλιών στον κόσμο».
Επιπλέον, συμπληρώνει ότι το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο είναι το μόνο πάρκο στην Ελλάδα μέλος της Ευρωπαϊκή Ένωσης Ζωολογικών Πάρκων και Ενυδρείων (ΕΑΖΑ). «Τριακόσια ζωολογικά πάρκα πληρούν τις αυστηρές προδιαγραφές για να είναι μέλη της ΕΑΖΑ, επί συνόλου άνω των 1.500 Ζωολογικών Πάρκων στην Ευρώπη» επισημαίνει και προσθέτει: «Τα μέλη της EAZA ελέγχονται τακτικά, για να διαπιστώνεται ότι τηρούνται οι κανόνες της, όσον αφορά στο επίπεδο διαβίωσης των ζώων και την εν γένει διαχείρισή τους».
Ο κτηνίατρος Μάξιμος Πετρακάκης, εκτελών χρέη υπευθύνου στον Δημοτικό Ζωολογικό Κήπο Θεσσαλονίκης, δηλώνει για το θέμα στο ΑΜΠΕ: «Το νομικό πλαίσιο είναι ασαφές. Δεν ελεγχόμαστε από το υπουργείο, αλλά έχουμε όλες τις σχετικές άδειες εδώ και χρόνια από τη Διεύθυνση Δασών, τη Διεύθυνση Κτηνιατρικής, αλλά και την πρώην νομαρχία. Χρόνια τώρα κάνουμε κινήσεις, προκειμένου να φτιαχτεί ένα σαφές νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα για τους ζωολογικούς κήπους».
Η μέχρι πρότινος υπεύθυνη του Δημοτικού Ζωολογικού Κήπου Τρικάλων, Κατερίνα Παπαδούλη, δηλώνει πως «βάσει της κείμενης νομοθεσίας, ο ζωολογικός κήπος των Τρικάλων υπάγεται στην κατηγορία “έκθεση ζώων”, λόγω της μικρής ποικιλίας, αλλά και του συνολικού αριθμού ζώων που φιλοξενεί», καταδεικνύοντας πάρα ταύτα την ασάφεια στους νόμους που διέπουν τη λειτουργία των ζωολογικών κήπων, πάρκων και συλλογών ζώων στην Ελλάδα.
Μέσα από την ανάδειξη του ζητήματος, ο «Αρκτούρος» επικοινωνεί το μήνυμα πως τα άγρια ζώα ανήκουν στο φυσικό τους περιβάλλον και όχι σε ανθρώπινες εγκαταστάσεις, ενώ όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο κ. Γεωργιάδης: «πετύχαμε, πρώτοι σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση το μεγάλο βήμα της απαγόρευσης λειτουργίας τσίρκο με κάθε είδους ζώα στη χώρα μας. Ο “Αρκτούρος” διεκδικεί την τροποποίηση της νομοθεσίας σχετικά με εγκαταστάσεις ζωολογικών κήπων, ώστε να εξασφαλίζεται η ευζωία των ζώων, την ενσωμάτωση της Κοινοτικής Οδηγίας στην εθνική νομοθεσία, τη δημιουργία μηχανισμού αδειοδότησης, ελέγχου και επιθεωρήσεων για τις εγκαταστάσεις όπου διαβιούν άγρια ζώα καθώς και την αλλαγή χρήσης για τους δημοτικούς ζωολογικούς κήπους σε Καταφύγια Κατασχεμένων Αιχμάλωτων Ζώων».
