Πολλές γυναίκες επισκέπτονται τον γυναικολόγο σε τακτά χρονικά διαστήματα, προκειμένου να πραγματοποιήσουν ένα τσεκ-απ. Ποιες είναι όμως οι σημαντικές εξετάσεις που χρειάζεται να κάνει μια γυναίκα και ποια είναι η σημασία τους;
Το τεστ Παπανικολάου (ή τεστ Παπ)
Στην Ελλάδα το τεστ Παπ γίνεται περίπου 1 φορά τον χρόνο. Εάν το τεστ δείξει την παρουσία του ιού HPV ή συναφείς κυτταρικές αλλοιώσεις, τότε μπορεί να χρειαστεί να γίνει και συχνότερα. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει διεθνώς η τάση το τεστ Παπ να γίνεται λιγότερο συχνά από το 1 έτος. Στη Μεγ. Βρετανία, το τεστ Παπ γίνεται κάθε 3 έτη στις γυναίκες κάτω των 40 ετών και, εν συνεχεία, κάθε 5 έτη (εφόσον το αποτέλεσμα είναι αρνητικό).
Στις ΗΠΑ, το τεστ Παπ γίνεται κάθε έτος. Εντούτοις, καινούργιες επιστημονικές οδηγίες πρόκειται μάλλον να ελαττώσουν τη συχνότητα παρακολούθησης στα 2-3 χρόνια.
Το τεστ Παπ αποτελεί, προς το παρόν, τον καλύτερο προληπτικό έλεγχο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ανωμαλίες των κυττάρων που φαίνονται στο τεστ αξιολογούνται και διερευνώνται από τον γυναικολόγο και, αν χρειαστεί, εφαρμόζεται θεραπεία με σκοπό την ίαση. Το τεστ Παπ έχει ελαττώσει δραστικά τη συχνότητα του εν λόγω καρκίνου.
Η μαστογραφία
Ο καρκίνος του μαστού είναι πολύ συχνός (περίπου 1 στις 10 γυναίκες). Επειδή εκδηλώνεται συνήθως μετά τα 50 έτη, ο προληπτικός έλεγχος με μαστογραφία είναι σημαντικός σε κάθε γυναίκα ύστερα από αυτήν την ηλικία.
Στην Ελλάδα, πολλοί ειδικοί του θέματος συστήνουν ο έλεγχος να ξεκινά από τα 40 έτη και να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο. Αυτή η σύσταση έχει τη λογική της πρώιμης ανίχνευσης ενός καρκίνου, που, όχι σπάνια, εκδηλώνεται και σε νεαρότερες γυναίκες. Βοηθάει το γεγονός ότι η ψηφιακή μαστογραφία έχει λιγότερη ακτινοβολία από την παραδοσιακή μαστογραφία.
Βέβαια, αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν διεθνείς οργανισμοί που είναι αντίθετοι στον έλεγχο σε ηλικίες κάτω των 50 ετών (εφόσον δεν υπάρχει ιστορικό), υποστηρίζοντας ότι αυξάνεται ο αριθμός των επεμβάσεων, χωρίς να ελαττώνεται η επιβίωση από τον καρκίνο του μαστού. Από την άλλη μεριά, επικρατεί και η άποψη ότι όσο νωρίτερα εντοπιστεί ένας τέτοιος καρκίνος, τόσο καλύτερα αντιμετωπίζεται και τόσο «ευγενικότερη» είναι η παρέμβαση στην αισθητική εικόνα των μαστών.
Το κολπικό υπερηχογράφημα μήτρας-ωοθηκών
Το κολπικό υπερηχογράφημα, αν και εξαιρετικά δημοφιλές μεταξύ γυναικολόγων και γυναικών, δεν αποτελεί επιστημονικά καθιερωμένο εργαλείο για τσεκ-απ. Κανένας διεθνής οργανισμός ή φορέας δεν συστήνει το υπερηχογράφημα ως μέσο προληπτικού ελέγχου. Αυτό ισχύει επειδή ένα εύρημα στο υπερηχογράφημα σε μια γυναίκα χωρίς συμπτώματα μπορεί να οδηγήσει σε αχρείαστες παρεμβάσεις και φυσικά αρκετό άγχος.
Η μόνη περίπτωση που ενδέχεται να βοηθά το κατά ρουτίνα κολπικό υπερηχογράφημα είναι στην πρώιμη ανίχνευση του καρκίνου των ωοθηκών. Βέβαια, μια τέτοια χρήση ακόμη δεν υποστηρίζεται από τους ιατρικούς οργανισμούς. Από την άλλη μεριά, η βελτίωση της ιατρικής τεχνολογίας μπορεί σύντομα να αλλάξει το τοπίο και να ανατρέψει τις παρούσες ιατρικές συστάσεις.
Αξίζει να τονιστεί ότι περίπου 1 στις 100 γυναίκες θα παρουσιάσει καρκίνο των ωοθηκών. Επειδή οι ωοθήκες είναι «κρυμμένες» μέσα στην κοιλιά της γυναίκας, ο συγκεκριμένος καρκίνος δίνει συμπτώματα όταν πια έχει μεγαλώσει αρκετά. Στις περισσότερες περιπτώσεις που τίθεται η διάγνωση, ο καρκίνος είναι πια προχωρημένος.
Με βάση τα παραπάνω, ο υπερηχογραφικός έλεγχος στις γυναίκες άνω των 50 ετών μπορεί να εντοπίσει νωρίς κάποιο τέτοιο θέμα στις ωοθήκες και να βοηθήσει στην καλύτερη αντιμετώπιση και πρόγνωση για τη μελλοντική υγεία της γυναίκας.
Το άρθρο επιμελήθηκε και υπογράφει
ο Θάνος Παπαθανασίου MD (London) MRCOG FHEA
Μαιευτήρας Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Λονδίνου
www.gynaikologos.net
