Είναι γνωστό πως όταν κάποιος που πάσχει από κατάθλιψη, σχιζοφρένεια ή άλλη ψυχική διαταραχή δεν κοιμάται καλά, ή δεν κοιμάται καθόλου, ως αποτέλεσμα της ασθένειάς του. Τι θα λέγατε αν συνέβαινε το αντίθετο; Δηλαδή, αν η έλλειψη ύπνου είναι αυτή που προκαλεί κατάθλιψη και όχι το αντίθετο;
Νέες επιστημονικές έρευνες υποδεικνύουν αυτό ακριβώς, ανατρέποντας τα μέχρι τώρα δεδομένα. Ο διαταραγμένος ύπνος προκαλεί ορισμένες ψυχικές ασθένειες ή οδηγεί τον άνθρωπο σε συμπεριφορές που λανθασμένα εκλαμβάνονται ως ψυχική διαταραχή από τους ειδικούς. Τα καλά νέα είναι ότι οι θεραπείες ύπνου θα βοηθήσουν μεγάλο αριθμό ανθρώπων που αντιμετωπίζουν ψυχολογικά προβλήματα. Από την άλλη, όμως, αυτό σημαίνει πως πολύς κόσμος που παίρνει ψυχοφάρμακα για να αντιμετωπίσει την κατάστασή του, ανάμεσά τους και παιδιά, δεν θα δει αποτελέσματα γιατί στην πραγματικότητα το πρόβλημα είναι ο κακός ύπνος.
Κανείς δεν ξέρει πόσοι ανήκουν σε αυτή την κατηγορία και οι επιστήμονες προσπαθούν να το μάθουν για να καταλάβουν την έκταση του ζητήματος. Οι ενήλικοι που πάσχουν από κατάθλιψη έχουν πέντε φορές περισσότερες πιθανότητες να μην αναπνέουν σωστά κατά τη διάρκεια του ύπνου, σε σχέση με τον μέσο όρο. Επίσης, 25%- 50% των παιδιών που πάσχουν από διαταραχή ελλειμματικής προσοχής υπερκινητικότητας, παραπονείται για προβλήματα στον ύπνο, σε σχέση με το 7% των λοιπών συνομηλίκων τους.
«Μέχρι πρόσφατα, ήταν πολύ εύκολο να πάρεις ως δεδομένο ότι ένας ασθενής με κατάθλιψη ή σχιζοφρένεια δεν κοιμόταν καλά. Ποτέ δεν θα αναρωτιόσουν μήπως η σχέση των δύο είναι αντίθετη», λέει ο Ρόμπερτ Στίγκολντ, ερευνητής ύπνου στο Χάρβαρντ. Κι όμως, τα πρώτα δείγματα ήρθαν το 1987 από μία έρευνα στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς της Βαλτιμόρης.
Από τους 1.053 φοιτητές Ιατρικής τους οποίους παρακολουθούσαν οι επιστήμονες επί 34 χρόνια μετά την αποφοίτησή τους, οι 101 παρουσίασαν κλινική κατάθλιψη και οι 13 αυτοκτόνησαν. Αυτοί που υπέφεραν από αϋπνίες είχαν διπλάσιες πιθανότητες να εκδηλώσουν κατάθλιψη από ό,τι όσοι κοιμούνταν κανονικά. Σύμφωνα με τον Στίγκολντ, η αϋπνία προδιαθέτει σε εκδήλωση κατάθλιψης.
Συγκεκριμένα, με τη χρήση λειτουργικού μαγνητικού τομογράφου, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως όσοι στερούνται ύπνου παρουσιάζουν ανεπαρκή επικοινωνία μεταξύ της αμυγδαλής και του προμετωπιαίου λοβού, ο οποίος ελέγχει και στέλνει ανασταλτικά σήματα στο τμήμα του εγκεφάλου που σχετίζεται με τα συναισθήματα. «Ένας φυσιολογικός άνθρωπος δεν θα εκραγεί όταν ακούσει κάτι που δεν του αρέσει γιατί έχει ανεπτυγμένο προμετωπιαίο λοβό, που δρα ως συναισθηματικό φρένο», λέει ο Ματ Γουόκερ, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ και ολοκληρώνει :«Η απώλεια της επικοινωνίας ανάμεσα στην αμυγδαλή και τον προμετωπιαίο λοβό είναι ένας τρόπος με τον οποίο η έλλειψη ύπνου μπορεί να δημιουργήσει ψυχιατρικά συμπτώματα».
Επιμέλεια: Μαργαρίτα Μπρίγκου
