Κατατέθηκε απόψε στη Βουλή το σχέδιο νόμου για την «Αναδιοργάνωση Υπουργείων και Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου», όπως είχε προαναγγείλει ο Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Δημήτρης Ρέππας, μετά από πολύμηνη συνεργασία με τα άλλα Υπουργεία.
Όπως σημειώνει το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης σκοπός του προτεινόμενου σ.ν. είναι η ορθολογική αναδιάρθρωση των διοικητικών δομών των Υπουργείων και των ΝΠΔΔ με βάση σύγχρονες αρχές οργάνωσης, όπως η αρχή της επικουρικότητας, η αρχή της ελάχιστης διάσπασης των αρμοδιοτήτων και της αποφυγής των επικαλύψεων, ώστε να υπηρετούν αποτελεσματικότερα και αποδοτικότερα το δημόσιο συμφέρον και τους πολίτες.
Το σχέδιο νόμου που προτείνεται από το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης για ψήφιση στην Εθνική Αντιπροσωπεία υπηρετεί την κεντρική επιλογή της Κυβέρνησης για ένα νέο πρότυπο όσον αφορά στην οργάνωση και τη λειτουργία του Κράτους και της Δημόσιας Διοίκησης. Παράλληλα, ανταποκρίνεται στην άμεση και επιτακτική ανάγκη υλοποίησης των υποχρεώσεων του άρθρου 35 του ν. 4024/2011 (Α’226) στο πλαίσιο ενός ευρύτερου προγράμματος εκσυγχρονισμού και αναδιοργάνωσης του Κράτους και των δημοσίων υπηρεσιών, έχοντας ως δεδομένο τις χρόνιες παθογένειες και δυσλειτουργίες τους, αλλά και τις εν γένει αρνητικές δημοσιονομικές εξελίξεις.
Με το νομοσχέδιο αυτό αναδιοργανώνονται 11 από τα 15 Υπουργεία, οι Γενικές Γραμματείες Μέσων Ενημέρωσης και Ενημέρωσης και Επικοινωνίας και τα μεγάλα νομικά πρόσωπα, ΟΑΕΔ, ΟΓΑ και Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΕΑΔΥ), καθώς και ορισμένα μικρότερα. Η αναδιοργάνωση εκτός από τις κεντρικές υπηρεσίες των Υπουργείων περιέλαβε και τις περιφερειακές τους υπηρεσίες, τις οποίες σε πολλές περιπτώσεις τις ενοποίησε.
Σημειώνεται ότι από την κατάργηση των 1.894 οργανικών μονάδων και τη μείωση του αριθμού των επιδομάτων για θέσεις ευθύνης αναμένεται να εξοικονομηθούν 6.211.200 ευρώ κατ’ έτος. Η ελάφρυνση του προϋπολογισμού θα είναι πολύ μεγαλύτερη αν συνυπολογισθούν τα ποσά που θα εξοικονομηθούν από τη μείωση των λειτουργικών εξόδων, π.χ. από τον περιορισμό του εξοπλισμού και των γραφείων Γενικών και Ειδικών Γραμματέων, Γενικών Δ/ντών και Δ/ντών, οι θέσεις των οποίων καταργούνται με το παρόν σχ. νόμου.
Με το σ.ν. μειώνονται οι οργανικές μονάδες των Υπουργείων και των φορέων που αναδιοργανώνονται σε ποσοστό που αγγίζει το 40%, κατά μέσο όρο. Ειδικότερα καταργούνται 6 Γενικές Γραμματείες και 8 Ειδικές Γραμματείες, 12 Γενικές Δ/νσεις, 326 Δ/νσεις, 1 υποδιεύθυνση, 52 αυτοτελή τμήματα, 1.369 τμήματα, 83 αυτοτελή γραφεία και 317 γραφεία. Από τα πιο πάνω στοιχεία προκύπτει ότι καταργούνται περίπου το 1/3 των Δ/νσεων, αυτοτελών ή μη τμημάτων και σχεδόν το σύνολο των αυτοτελών ή μη γραφείων.
Με τις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου επιτυγχάνεται και ο από ετών επιδιωκόμενος στόχος της ενιαίας διοικητικής υποστήριξης των Γενικών και Ειδικών Γραμματειών του Υπουργείου από μία μονάδα υποστηρικτικού χαρακτήρα του οικείου Υπουργείου. Από την επίτευξη του στόχου αυτού, θα ωφεληθεί ο συντονισμός μεταξύ Υπουργείων και εξαρτώμενων από αυτά υπηρεσιών στο επίπεδο άσκησης των πολιτικών, οι οποίες θα ασκούνται με πιο συνεκτικό τρόπο, αλλά και στο επίπεδο της διοικητικής λειτουργίας όπου θα αυξηθεί η αποτελεσματικότητα, θα εξοικονομηθούν πόροι και θα προκύψουν συνέργειες.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η μεταρρύθμιση αυτή για τα Υπουργεία που έχουν προκύψει από ενοποίηση, όπως το ΥΠΕΚΑ, το ΥΠΟΜΕΔΙ κ.λπ. Ορισμένα από τα νέα Υπουργεία που προέκυψαν από τις πρόσφατες συγχωνεύσεις και την ανακατανομή των αρμοδιοτήτων τους, όπως το Υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, θα λειτουργήσουν πολύ αποτελεσματικότερα μόνον εφόσον αποκτήσουν νέους Οργανισμούς.
Παράλληλα το σ.ν. εισάγει μια δέσμη καινοτομιών και βελτιώσεων στην οργάνωση και λειτουργία του πυρήνα της Δημόσιας Διοίκησης, δηλ. των Υπουργείων με την κατάργηση μη αναγκαίων διοικητικών δομών όλων των διοικητικών επιπέδων, τη συγχώνευση δομών που έχουν παρεμφερή ή επικαλυπτόμενη λειτουργία και τη δημιουργία λειτουργικών συνεργειών, την απλούστευση των δομών με τη μείωση των ιεραρχικών επιπέδων.
Η αναδιοργάνωση των Υπουργείων επιβαλλόταν και από έναν επιπλέον λόγο, την παλαιότητα των Οργανισμών των Υπουργείων. Πολλά Υπουργεία λειτουργούν με τους ίδιους -κατά βάση- οργανισμούς από τη δεκαετία του 1980, ορισμένα και με παλαιότερους. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι: το Υπουργείο Παιδείας Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων διέπεται κατά βάση από τις οργανικές διατάξεις του Π.Δ. 147/1976, το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης από το Π.Δ. 320/1988, το Υπουργείο Εσωτερικών από το Π.Π. 49/1988, το ΥΠΕΚΑ από το Π.Π. 51/1988, το Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης από το Π.Δ.368/1989 κ.λπ..
Στο διάστημα βέβαια αυτό, δεν σταμάτησαν τα Υπουργεία να τροποποιούν τους οργανισμούς τους με ευκαιριακό και αποσπασματικό τρόπο, που είχε ως αποτέλεσμα εκτός από δυσλειτουργίες και τη διασπορά των οργανωτικών τους ρυθμίσεων σε πλήθος Προεδρικών Διαταγμάτων ή και νόμων, η διαχείριση των οποίων είναι εξαιρετικά δύσκολη.
Από τις καινοτομίες του νόμου είναι η καθιέρωση της υποχρέωσης της επαναξιολόγησης των Οργανισμών των Υπουργείων, των ΝΠΔΔ, των ΟΤΑ και των αποκεντρωμένων διοικήσεων κάθε πέντε τουλάχιστον έτη, ώστε να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες.
Επισημαίνεται επίσης ότι προκειμένου να αξιοποιηθούν τα στελέχη της Διοίκησης που κατείχαν θέσεις ευθύνης ως προϊστάμενοι οργανικών μονάδων που καταργούνται, με τη διάταξη της παρ. 1 του ένατου άρθρου του πρόσφατου ν. 4057/2012, προβλέπεται ένας αξιοκρατικός τρόπος επανατοποθέτησής τους ως προϊσταμένων στις οργανικές μονάδες που διατηρήθηκαν.
Για την αποφυγή της μετάθεσης της έναρξης ισχύος του νόμου στο μέλλον, περιορίστηκε ο αριθμός των εξουσιοδοτικών διατάξεων. Αυτό είχε ως συνέπεια να περιληφθούν στο νόμο λεπτομερείς ρυθμίσεις για τη διάρθρωση των υπηρεσιακών μονάδων σε όλα τα οργανωτικά επίπεδα με αναλυτική, μάλιστα, περιγραφή των αρμοδιοτήτων τους, πράγμα που οδήγησε στο να αυξηθεί πολύ η ύλη και ο όγκος του σχεδίου νόμου.
Με ειδική διάταξή του, προβλέπεται ότι η τροποποίηση των διατάξεών του που αφορούν στην οργανωτική διάρθρωση των Υπουργείων και των ΝΠΔΔ θα γίνεται σύμφωνα με τις ισχύουσες κάθε φορά εξουσιοδοτικές διατάξεις, ήτοι Προεδρικά Διατάγματα για τους Οργανισμούς των Υπουργείων και των ΝΠΔΔ και Υπουργικές Αποφάσεις για διοικητικές οντότητες που συνιστώνται με αποφάσεις (π.χ. ειδικές υπηρεσίες του ΕΣΠΑ, διαχειριστικές αρχές, ενιαίοι διοικητικοί τομείς κ.ά.).
Επιμέλεια:Xρήστος Μαζάνης
