Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Κρήτης, έναν δίκλιτο ναό του 14ου αιώνα, με ιδιαίτερη πολιτισμική αξία για την περιοχή, στον οποίο έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα κατολίσθησης στο πρανές στο οποίο βρίσκεται χτισμένος, με άμεσο κίνδυνο να καταρρεύσει.
Μετά από ενημέρωση του προέδρου του οικισμού Γ. Αδαμάκη, ο δήμαρχος Μαλεβιζίου Κ. Μαμουλάκης, κινητοποιήθηκε άμεσα και επισκέφτηκαν το ναό, συνοδευόμενοι από το αντιδήμαρχο Κ. Φασουλάκη, την αρχαιολόγο της 13ης Ε.Β.Α. Ελ. Κανάκη, μηχανικούς και υπηρεσιακά στελέχη του δήμου, καθώς και τον ιερέα του χωριού π. Στυλιανό, με σκοπό να πραγματοποιήσουν αυτοψία και να βρουν τρόπους αντιμετώπισης της κατάστασης.
Ειδικότερα, αποφασίστηκε η δημοτική αρχή να κατασκευάσει άμεσα τοιχίο αντιστήριξης και κανάλι απορροής υδάτων, λύση η οποία είναι ικανή να βελτιώσει την κατάσταση σε σύντομο χρόνο. Παράλληλα, ο δήμαρχος Κ. Μαμουλάκης έχει διαρκή επικοινωνία με την προϊσταμένη της 13η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Β. Συθιακάκη, με σκοπό να επιταχυνθούν όσο γίνεται οι διαδικασίες επικαιροποίησης της υπάρχουσας μελέτης αποκατάστασης και στερέωσης του μνημείου (μελέτη η οποία είχε γίνει από το πρώην δήμο Κρουσώνα) προκειμένου να προχωρήσει η ένταξή του έργου σε κατάλληλο χρηματοδοτικό πρόγραμμα.
Σε δηλώσεις του ο δήμαρχος Κ. Μαμουλάκης εξέφρασε τη βούληση της δημοτικής αρχής να προστατέψει με κάθε τρόπο το σημαντικό ναό και ευχαρίστησε την προϊσταμένη της 13η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Β. Συθιακάκη και την υπεύθυνη αρχαιολόγο της περιοχής του Μαλεβιζίου Ελ. Κανάκη, για την άμεση ανταπόκριση και τη συνεργασία της υπηρεσίας.
Η Παναγία η Κερά στο Σάρχο
Η παναγία η Κερά είναι χτισμένη σε ένα προικισμένο από τη φύση τόπο με άγρια βλάστηση, παρθένα τοπία και άφθονα νερά, στοιχεία που συνθέτουν άλλωστε τη φυσιογνωμία ολόκληρης της περιοχής του Σάρχου.
Κατά τις επικρατέστερες απόψεις των ερευνητών αποτελούσε αρχικά Μονή, η λειτουργία της οποίας κάποια στιγμή ανεστάλη. Σήμερα σώζονται αρκετά ίχνη από τα κελιά της και ολόκληρο το καθολικό του μοναστηριού, που συνίσταται σε δίκλιτο ναό αφιερωμένο στην Θεοτόκο.
Στην αρχή ο ναός ήταν μονόκλιτος και καμαροκέπαστος. Το πρώτο κλίτος του οικοδομήθηκε τον 14ο αιώνα και σώζει υψηλής ποιότητας τοιχογραφημένο διάκοσμο, ο οποίος μάλιστα είναι σε αρκετά καλή κατάσταση σήμερα. Το δεύτερο κλίτος χτίστηκε αργότερα, στον 15ο αιώνα και ενδεχομένως να φέρει κι αυτό τοιχογραφίες που καλύπτονται σήμερα από το νεώτερο εσωτερικό επίχρισμα ολόκληρου του κλίτους του ναού.
Ο Ναός της Παναγίας της Κεράς στο Σάρχο είναι κυρίως γνωστός για το γλυπτό του διάκοσμο που βρίσκεται σε όλες σχεδόν τις πλευρές του ναού. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η θύρα της βόρειας πλευράς, η οποία φέρει τρίλοβο οξυξόρυφο θύρωμα. Στη δυτική πλευρά του αρχικού κλίτους τον 17ο αιώνα προστέθηκε αετωματικό θύρωμα αναγεννησιακού τύπου, εξαιρετικής, τέχνης και διατήρησης που φέρει χρονολογία 1635. Στην αψίδα του ενός ιερού το αγιοθύριδο διακοσμείται με λίθινο κιονίσκο που απολήγει σε κορινθιακού τύπου κιονόκρανο.
Δεν μας είναι γνωστό μέχρι ποτε η μονή της Κεράς λειτουργούσε ως μοναστήρι. Τον 19ο αιώνα πάντως είχε ερειπωθεί και ο ναός αντιμετώπιζε σημαντικά προβλήματα, γεγονός που προκάλεσε επιδιορθώσεις και εκτεταμένες παραμβάσεις.
Επιμέλεια: Φίλιππος Καραμέτος
