Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, η Ελλάδα ανήκει στις 18 πιο τρωτές περιοχές του πλανήτη. Ωστόσο, σύμφωνα με τη WWF, η έννοια της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή είναι κενή περιεχομένου για την ελληνική πολιτεία. Το κενό αυτό φιλοδοξεί να καλύψει ο «Οδικός χάρτης για την προσαρμογή της Ελλάδας στην κλιματική αλλαγή», που καταθέτουν σήμερα στον Υπουργό ΠΕΚΑ η ΓΣΕΕ, το Ε.Κε.Π.Ε.Κ. του Παντείου Πανεπιστημίου, το ΤΕΕ και η περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς.
Η προσαρμογή του περιβάλλοντος και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στην ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή είναι ένας σχετικά νέος κλάδος στην κλιματική πολιτική και επιστήμη, που όμως έχει γρήγορα αναδειχθεί σε βασικό πυλώνα των «κλιματικών συζητήσεων». Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέδωσε το 2009 την Λευκή Βίβλο για την προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος, καταδεικνύοντας τη σπουδαιότητα της χάραξης στρατηγικής για την άμβλυνση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής σε όλους τους τομείς. Ήδη, αρκετές χώρες της ΕΕ έχουν εκπονήσει εθνικά σχέδια για την προσαρμογή, στα οποία περιγράφονται οι υφιστάμενες και μελλοντικές επιπτώσεις, καθώς και οι ενδεδειγμένες προσπάθειες για την αντιμετώπιση τους.
«Η Ελλάδα σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, ανήκει στις 18 πιο τρωτές περιοχές του πλανήτη εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Παρόλα αυτά έχει να επιδείξει σχεδόν μηδενικό έργο στον κλάδο της προσαρμογής. Έως σήμερα όχι μόνο δεν έχει υπάρξει μια συνεκτική ερευνητική προσπάθεια για την παροχή προτάσεων προσαρμογής, αλλά και η ίδια η έρευνα για τις επιπτώσεις έχει μείνει αρκετά πίσω» σχολιάζει ο Αχιλλέας Πληθάρας, Υπεύθυνος Εκστρατειών Πολιτικής του WWF Ελλάς.
Το κενό έρχεται να αναδείξει ο «Οδικός χάρτης για την προσαρμογή της Ελλάδας στην κλιματική αλλαγή». Στην έκθεση περιέχονται προτάσεις δράσεων για την προσαρμογή όλων των τομέων που σχετίζονται με το περιβάλλον, την κοινωνία, την ανάπτυξη. Οι μη-εξαντλητικές προτάσεις των φορέων που συνυπογράφουν την έκθεση αφορούν την διαχείριση των υδάτινων πόρων, την βιοποικιλότητα, την διαχείριση παράκτιων περιοχών, το θαλάσσιο περιβάλλον, τα δάση, το έδαφος, την γεωργία, τον τουρισμό, την ενέργεια, την υγεία και το αστικό περιβάλλον.
Η έρευνα για τις επιπτώσεις, η ανάπτυξη νέων υποδομών και σχεδίων διαχείρισης, η υλοποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας και η ενδυνάμωσή της βάσει των νέων επιστημονικών ευρημάτων είναι απαιτήσεις που αφορούν όλους τους παραπάνω τομείς. Επιπλέον, προτείνονται πρόσθετα πολιτικά μέτρα βάσει των αναγκών καθενός κλάδου, όπως για παράδειγμα η ανάληψη πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση εισβολής ξενικών ειδών στο θαλάσσιο περιβάλλον, η ενσωμάτωση της έννοιας ʽπροσαρμογή στην κλιματική αλλαγήʼ στην περιβαλλοντική αδειοδότηση, η δράση για την καταπολέμηση νέων ασθενειών στη γεωργία και η συντονισμένη επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου ώστε να αμβλυνθούν οι περιβαλλοντικές πιέσεις κατά τους θερινούς μήνες.
«Η έκθεση περιέχει προτάσεις για δράσεις που θα βοηθήσουν σημαντικά στην θωράκιση της χώρας κατά των κλιματικών επιπτώσεων. Οι ίδιες δράσεις θα συντελέσουν καθοριστικά και στην άμβλυνση των υφιστάμενων πιέσεων που δεν σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, αλλά οφείλονται κυρίως στην κάκιστη διαχείριση των φυσικών και ανθρώπινων πόρων της Ελλάδας» επισημαίνει ο Κωστής Κατσιμπάρδης, Συντονιστής του Παρατηρητηρίου Πολιτικής & Δικαίου για την Κλιματική Αλλαγή του Ε.Κε.Π.Ε.Κ.
Κομβικό σημείο στην ανάπτυξη δράσεων για την προσαρμογή της χώρας είναι η οργάνωση σε θεσμικό επίπεδο. Οι φορείς που συμμετείχαν στην συγγραφή της έκθεσης προτείνουν την άμεση δημιουργία μιας Διυπουργικής Επιτροπής για την κλιματική αλλαγή, ή ενός Εθνικού Συμβουλίου για την κλιματική αλλαγή. Η διαχείριση των κινδύνων που συνεπάγεται η κλιματική αλλαγή προϋποθέτει τη δημιουργία μιας ειδικής υποεπιτροπής για την προσαρμογή με αντικείμενο ενασχόλησης την οργάνωση και συντονισμό διαρκών μηχανισμών έρευνας, πληροφόρησης και συντονισμού του πολιτικού, επιστημονικού και νομοθετικού έργου για την προσαρμογή.
«Τον Ιούνιο του 2011 η Τράπεζα της Ελλάδας δημοσίευσε μια σπουδαία έρευνα για τις περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η έρευνα κατέδειξε το μεγάλο κόστος της αδράνειας αλλά και τα οφέλη που θα προέλθουν από την έγκαιρη δράση. Η κλιματική δράση και η εκπόνηση ενός φιλόδοξου σχεδίου προσαρμογής των περιβαλλοντικών και κοινωνικοοικονομικών διεργασιών δεν είναι ένα βάρος που ελέω οικονομικής κρίσης αδυνατεί να επωμιστεί η Ελλάδα, αλλά μια μοναδική ευκαιρία για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας και την εξασφάλιση της μεσο-μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας της οικονομίας» προσθέτει η Χριστίνα Θεοχάρη, Γραμματέας Οικολογίας και Περιβάλλοντος της ΓΣΕΕ και επιμελήτρια της Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης του ΤΕΕ.
Ο Οδικός Χάρτης απεστάλη στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής με την ελπίδα να αποτελέσει την αφετηρία εξελίξεων υπέρ της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Τα φώτα είναι στραμμένα στο Ντέρμπαν. Το WWF Ελλάς, το ΤΕΕ, η ΓΣΕΕ, το Ε.Κε.Π.Ε.Κ. του Παντείου Πανεπιστημίου ελπίζουν σε μια καλή συμφωνία που θα ανοίξει τον δρόμο για μια φιλόδοξη παγκόσμια δέσμευση μείωσης των εκπομπών.
Πηγή: WWF Ελλάς, ΕΚΕΠΕΚ
Επιμέλεια: Σωτήρης Σκουλούδης
