Για κάποιες γυναίκες με διάγνωση καρκίνου του μαστού, το αντίκτυπο της ασθένειας στην ερωτική τους ζωή μπορεί να ήταν όσο συντριπτικό όσο άλλα εμφανή συσχετιζόμενα με τη θεραπεία συμπτώματα, όπως είναι η απώλεια των μαλλιών.
Το μειωμένο ενδιαφέρον για το σεξ είναι ένα συνηθισμένο ζήτημα ανάμεσα στις γυναίκες για τις υπηρεσίες πάνω σε ζητήματα ψυχοσεξουαλικής υγείας και σχέσεων του SLaM (South London and Maudsley NHS Foundation Trust’s). Η κλινική ψυχολόγος και καθηγήτρια στο King’s College στο Λονδίνο Myra Hunter, σύμβουλος στην αναφερόμενη υπηρεσία, βλέπει αρκετές γυναίκες που στη κυριολεξία παλεύουν καθημερινά με σωματικές, συναισθηματικές και σεξουαλικές αλλαγές που προκαλούνται ή διογκώνονται από τον καρκίνο του μαστού.
Συμπληρωματική θεραπεία όπως χημειοθεραπεία και η ταμοξιφαίνη μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα εμμηνόπαυσης, ενώ στις γυναίκες που έχουν οιστρογόνο-εξαρτώμενους καρκίνους συνιστάται να μη λαμβάνουν ορμονική θεραπεία για τα συμπτώματα αυτά.
Η ξηρότητα του κόλπου προκαλείται από τα μειωμένα επίπεδα οιστρογόνων που αποτελούν συνέπεια των συμπληρωματικών (ανοσοενισχυτικών) θεραπειών ενώ οι εξάψεις και η νυχτερινή εφίδρωση είναι ένα συν στην ήδη υπάρχουσα αίσθηση δυσφορίας.
Ο καρκίνος του μαστού είναι πιο συχνά εμφανιζόμενος σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας κάτι που σημαίνει ότι τα ήδη υπάρχοντα εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα μπορεί να διογκωθούν από τον καρκίνο και την εκάστοτε θεραπευτική του αντιμετώπιση. Όμως οι θεραπείες του καρκίνου του μαστού σε νεότερες γυναίκες μπορεί να προκαλέσουν πρόωρη εμμηνόπαυση.
Η Hunter επισημαίνει ότι οι γυναίκες που βιώνουν αλλαγές στη σεξουαλική τους λειτουργία, ως επακόλουθο θεραπευτικής αντιμετώπισης του καρκίνου του μαστού, είναι απαραίτητο να έχουν επίγνωση της κλίμακας των αλλαγών που έχουν υποστεί σε φυσιολογικό και συναισθηματικό επίπεδο.
Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να έχει αντίκτυπο στην αυτοεκτίμηση της γυναίκας και στην αυτοεικόνα της, ιδίως αν έχει κάνει χειρουργική επέμβαση μερικής ή ολικής αφαίρεσης μαστού ή/και έχει υποστεί απώλεια μαλλιών λόγω της χημειοθεραπείας. Μάλιστα αρκετές γυναίκες νιώθουν ότι έχουν χάσει τη φόρμα τους ή ακόμα και τον έλεγχο του σώματος τους. Είναι κατανοητό ότι αυτού του είδους τα συναισθήματα μπορεί να καταλήξουν σε μείωση και απώλεια του σεξουαλικού ενδιαφέροντος, ενώ πολλά ζευγάρια προσαρμόζονται σε αυτό αναγνωρίζοντας ότι προτεραιότητα τουλάχιστον επί του παρόντος έχουν άλλες ανησυχίες.
Η σεξουαλική επιθυμία είναι άμεσα συνδεδεμένη με το άγχος και οι γυναίκες που έχουν καρκίνο του μαστού, υπόκεινται σε ένα λογικό άγχος, ενώ προσπαθούν να ξεγελάσουν το άγχος που έχουν για την υγεία του με άλλα καθημερινά άγχη. Επιπροσθέτως γνωρίζουμε ότι ούτως ή άλλως όταν είμαστε αγχωμένοι το σεξουαλική ενδιαφέρον όπως και η επιθυμία μπορεί να επηρεάζονται, γεγονός που αφορά σε γυναίκες και άνδρες.
Η Hunter επίσης τονίζει οι περισσότεροι άνθρωποι ανησυχούν τόσο σχετικά με την υγεία του συντρόφου τους και το πώς να συμπεριφερθούν και να ανταποκριθούν σεξουαλικά, ώστε το άγχος για την ασθένεια του συντρόφου τους, συνήθως επηρεάζει και τη δική τους σεξουαλική λειτουργία.
Ευτυχώς οι περισσότερες γυναίκες αναφέρουν πως η ποιότητα ζωής τους, η ευημερία και η libido τους θα βελτιωθούν όταν τα συμπτώματα από την ασθένεια αλλά και την θεραπευτική αντιμετώπιση είναι σε ύφεση. Όμως για ένα ποσοστό της τάξεως 20%-30% των γυναικών τα προβλήματα μπορεί να παραμένουν και όπως εξηγεί η Hunter τα προβλήματα που συνεχίζουν να υφίστανται αφορούν περισσότερο στις γυναίκες που κάνουν χημειοθεραπεία.
Η ίδια ειδικός είναι διστακτική ως προς το να περιγράψει τις αλλαγές που βιώνει η γυναίκα στη σεξουαλικότητα της στο πλαίσιο του καρκίνου του μαστού, περιγράφοντας ως «σύνδρομο γυναικείας σεξουαλικής δυσλειτουργίας», ένας όρος που χρησιμοποιείται συχνά επιπόλαια από κάποιους γιατρούς και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης για να περιγράψουν μια σειρά από ζητήματα γυναικείας σεξουαλικής υγείας.
Όπως εξάλλου επισημαίνει, δουλεύοντας με γυναίκες που έχουν καρκίνο του μαστού, είναι χρήσιμο να εξομαλύνει κανείς τις εμπειρίες τους ως προς το άγχος που τους δημιουργεί. Θα ήταν αντιπαραγωγικό να τους δώσει κανείς μια επιπλέον διάγνωση όταν προσπαθούν να πάρουν τη ζωή τους πίσω και να την επαναφέρουν σε κανονικούς ρυθμούς.
Είναι σημαντικό όταν μιλάμε για ζευγάρι, οι ειδικοί να βλέπουν τις γυναίκες μαζί με τους συντρόφους τους, ώστε να συζητούν από κοινού τους πολλαπλούς παράγοντες που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής τους, τις ερωτικές τους σχέσεις και φυσικά το καρκίνο. Έτσι όχι μόνο επιτυγχάνεται καλύτερη επικοινωνία, αλλά παρέχονται πληροφορίες και συμβουλές στο ζευγάρι ως προς το πως να διαχειριστεί τα συμπτώματα εμμηνόπαυσης, το άγχος αλλά και τη σεξουαλική του σχέση.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό που παραθέτει η Hunter, μιας γυναίκας που από την στιγμή που ξεκίνησε η θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού, δεν είχα σεξουαλικές επαφές με το σύζυγο της. Η ίδια βιώνε συναισθήματα κατωτερότητας, ενώ ανησυχούσε ότι η αποχή από το σεξ αποτελούσε σημάδι προβλημάτων στη σχέση της, με αποτέλεσμα να αποσύρεται και να κατηγορεί τον εαυτό της. Μετά από μια κοινή συνεδρία με το σύζυγό της, το ζευγάρι κατάφερε να κατανοήσει τι συνέβαινε πραγματικά, που με τη σειρά του αυτό οδήγησε σε μεγαλύτερη οικειότητα και κατανόηση μεταξύ τους.
Ο καρκίνος του μαστού δεν προσβάλλει μόνο την υγεία μιας γυναίκας, αλλά και την αυτοεικόνα της, την αυτοεκτίμηση της και τη libido της. Σαφώς προέχει η αντιμετώπιση μιας και πια γνωρίζουμε ότι η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι σωτήριες. Όμως το να αγνοούμε ή να υποτιμάμε τις παράπλευρες απώλειες για τη γυναίκα, σαφώς δεν βοηθά την ψυχοσυναισθηματική της κατάσταση, που γνωρίζουμε πόσο σημαντική παράμετρος είναι ακόμα και για τη θεραπεία κατά του καρκίνου.
Ο ρόλος δε του συντρόφου της γυναίκας αποτελεί ρυθμιστικό παράγοντα στη ψυχολογική υποστήριξη της και στην αποφυγή συναισθημάτων απόρριψης και ματαίωσης. Μια γυναίκα που νιώθει ότι ο σύντροφος της προσπαθεί να είναι πραγματικά κοντά της σε αυτό το ζήτημα ζωής, γίνεται πιο δυνατή στη μάχη κατά του καρκίνου.
Με αφορμή άρθρο που αναρτήθηκε στο medicalnewstoday
Το άρθρο υπογράφει η Ε. Ελευθερίου, Ψυχοθεραπεύτρια-Κλινική Θεραπεύτρια Σεξουαλικών Διαταραχών, συνεργάτιδα του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών,
