Οι υγρότοποι διεθνούς σημασίας της χώρας μας (υγρότοποι Ραμσάρ) υποβαθμίζονται συνεχώς. Οι θλιβερές διαπιστώσεις όμως συνεχίζονται ακόμη και για τους εκατοντάδες μικρότερους υγροτόπους. Τα πλέον απειλούμενα οικοσυστήματα του Αιγαίου είναι οι νησιώτικοι υγρότοποι, όπου φιλοξενούνται σπάνια ενδημικά πουλιά.
Το πρόγραμμα του WWF Ελλάς «Προστασία των Νησιωτικών Υγροτόπων της Ελλάδας» κατέγραψε 672 υγροτόπους σε 65 νησιά του Αιγαίου και διαπίστωσε ότι μόνο δύο από αυτούς προστατεύονται επαρκώς. Οι κυριότερες παράνομες δραστηριότητες που υποβαθμίζουν τους νησιώτικους υγροτόπους και θέτουν σε κίνδυνο τα σπάνια ενδημικά πουλιά είναι τα μπαζώματα, οι επιχωματώσεις, οι εκχερσώσεις, η δόμηση και η ρύπανση με στερεά απορρίμματα.
Μπορεί η συνολική τους έκταση να μην ξεπερνά το 1% της συνολικής έκτασης των νησιών του Αιγαίου, αποτελούν όμως χώρους διατροφής, φωλιάσματος και αναπαραγωγής εκατοντάδων πληθυσμών ζώων, πολλά από τα οποία είναι απειλούμενα, αλλά χρησιμεύουν και ως σταθμοί ξεκούρασης, καταφυγίου και διατροφής εκατομμυρίων πουλιών κατά τις μεταναστευτικές περιόδους.
«Αν και αρκετοί υγρότοποι στα νησιά του Αιγαίου είναι τόσο υποβαθμισμένοι που σίγουρα θα εξαφανιστούν στο άμεσο μέλλον, μπορούμε τουλάχιστον να συμβάλλουμε και εμείς στη διάσωση εκατοντάδων άλλων. Ήδη, σε έξι νησιά λειτουργεί το «Δίκτυο Παρακολούθησης Υγροτόπων του Αιγαίου» του WWF Ελλάς, στο οποίο συμμετέχουν τοπικές οργανώσεις και ευαισθητοποιημένοι πολίτες», δήλωσε ο επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος, Καλούστ Παραγκαμιάν.
Μερικά από τα σημαντικότερα ενδημικά είδη είναι τα παρακάτω:
– Το ενδημικό ψάρι της Λέσβου (Oxynoemacheilus theophilii) ανακαλύφθηκε πρόσφατα και είναι γνωστό μόνο από τις πηγές του ποταμού Ευεργέτουλα, ο οποίος ρυπαίνεται έντονα.
– Ο ενδημικός βάτραχος της Καρπάθου (Pelophylax cerigensis) είναι γνωστός μόνο από μια τοποθεσία του νησιού. Το είδος απειλείται κυρίως λόγω της υποβάθμισης των ενδιαιτημάτων του – μόνιμα ή εποχικά τέλματα και λιμνούλες γλυκού νερού και ρύακες.
– Ο ενδημικός βάτραχος της Κρήτης (Pelophylax cretensis) απαντάται σε αρκετές περιοχές του νησιού. Παρόλα αυτά, η εξάπλωσή του είναι πλέον κατακερματισμένη, διότι έχουν εξαφανιστεί πολλοί πληθυσμοί από ρύακες και εκβολές λόγω της ρύπανσης με απόβλητα ελαιουργείων. Σήμερα, η ρύπανση έχει κάπως μειωθεί αλλά η υποβάθμιση των υγροτόπων συνεχίζεται με αυξανόμενους ρυθμούς.
