Σε έναν λόφο πάνω από την πόλη του Παλέρμο, στη Σικελία, βρίσκεται ένα λιγότερο γνωστό στολίδι της ιταλικής τέχνης: ο καθεδρικός ναός του Μονρεάλε, ο οποίος ανακαινίστηκε παρουσιάζοντας τα ψηφιδωτά του 12ου αιώνα στην αρχική τους λαμπρότητα.
Χτισμένος τον 12ο αιώνα υπό τη Νορμανδική κυριαρχία, φιλοξενεί τη μεγαλύτερη συλλογή βυζαντινού στυλ μωσαϊκών στην Ιταλία, δεύτερη παγκοσμίως μόνο μετά την Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη.
Πλέον, έπειτα από ένα εκτεταμένο έργο αποκατάστασης, αυτός ο μνημειακός χώρος της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO επανήλθε στη λαμπρότητα του παρελθόντος.
Tο έργο, που χρηματοδοτήθηκε εν μέρει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αφορούσε σχολαστικό καθαρισμό και επισκευή των γυάλινων πλακιδίων, καθώς και την εγκατάσταση ενός υπερσύγχρονου συστήματος φωτισμού.
Ο καθεδρικός ναός, που παραγγέλθηκε από τον Νορμανδό Βασιλιά Γουίλιαμ Β’, διαθέτει μια από τις μεγαλύτερες συλλογές ψηφιδωτών εσωτερικών χώρων στον κόσμο. Το αστραφτερό έργο τέχνης απεικονίζει σκηνές από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, φιλοτεχνημένες με χρήση περίπου 2,2 τόνων καθαρού χρυσού και εκτείνεται σε πάνω από 6.500 τετραγωνικά μέτρα (7.774 τετραγωνικά μέτρα),
«Η εκκλησία είναι μοναδική στον κόσμο», είπε ο πατέρας Nicola Gaglio, ο τοπικός αρχιερέας και προσθέτει: «Η ομορφιά της τέχνης του… σε χτυπάει, σε πληγώνει, σε κάνει να υποφέρεις, δημιουργεί πάθος και ταυτόχρονα ανοίγει την καρδιά».
Ανάμεσα στα πιο εντυπωσιακά ψηφιδωτά είναι το επιβλητικό «Χριστός Παντοκράτορας» στην αψίδα. Ο καθεδρικός ναός στο Monreale του Παλέρμο, θεωρείται ως η πιο όμορφη από τις νορμανδικές εκκλησίες στη Σικελία. Τα ψηφιδωτά κατασκευάστηκαν με 2.200 κιλά καθαρού χρυσού, εκτιμούν οι ειδικοί. Στις εργασίες μάλιστα, συμμετείχαν τεχνίτες και από την Κωνσταντινούπολη. Τα βυζαντινά ψηφιδωτά είναι από τα πιο υπέροχα στον κόσμο.
Τη μεγαλοπρέπεια των ψηφιδωτών αναδεικνύει ένα νέο σύστημα φωτισμού που σχεδιάστηκε από την αυστριακή εταιρεία Zumtobel. «Βασική εστίαση είναι να αναδείξουμε τα πλούσια χρώματα των ψηφιδωτών, ειδικά τους κυρίαρχους χρυσούς τόνους», εξήγησε ο Matteo Cundari, στέλεχος της Zumtobel.
Ο καθεδρικός ναός Monreale αποτελεί απόδειξη του οράματος του βασιλιά Γουλιέλμου Β’, που λέγεται ότι εμπνεύστηκε από ένα όνειρο στο οποίο η Παναγία τον παρότρυνε να χτίσει μια εκκλησία στο ίδιο σημείο. Ο μύθος λέει ότι ένας θησαυρός ανακαλύφθηκε από τις ρίζες μιας χαρουπιάς όπου αναπαυόταν ο βασιλιάς και τα χρυσά νομίσματα χρηματοδότησαν την κατασκευή του καθεδρικού ναού.
Τώρα, αυτή η περιοχή Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco έχει υποβληθεί σε εκτεταμένη αποκατάσταση για να επαναφέρει την παλιά της αίγλη.
Η αποκατάσταση διήρκεσε πάνω από ένα χρόνο, και σε αυτό το διάστημα ο καθεδρικός ναός μετατράπηκε σε οικοδομή, με έναν λαβύρινθο από σκαλωσιές στημένες στον βωμό και στο εγκάρσιο κέλυφος.
Τοπικοί εμπειρογνώμονες του ιταλικού Υπουργείου Πολιτισμού ηγήθηκαν των παρεμβάσεων, ξεκινώντας με την αφαίρεση στρώματος σκόνης που είχε συσσωρευτεί στα ψηφιδωτά όλα αυτά τα χρόνια.
Στη συνέχεια επισκεύασαν μερικά από τα πλακάκια που είχαν χάσει το σμάλτο και το φύλλο χρυσού, με αποτέλεσμα να μοιάζουν με μαύρα στίγματα από κάτω.
Τα ψηφιδωτά ανακαινίστηκαν για τελευταία φορά εν μέρει το 1978, αλλά αυτή τη φορά η παρέμβαση είχε πολύ ευρύτερο πεδίο και περιελάμβανε την αντικατάσταση του παλιού συστήματος φωτισμού.
Φωτογραφίες UNESCO
