Η ταλαντούχα Δέσποινα Μπισχινιώτη σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί στην παράσταση «διήγηΜΑΣ»», η οποία θα παρουσιαστεί για δύο ακόμα Σάββατα (2 και 9 Νοεμβρίου) στο Θέατρο Μικρός Κεραμεικός.
«Η τέχνη διαχρονικά, εκτός από τους άλλους πολλαπλούς της ρόλους, μπορεί να λειτουργήσει και ως μέσο για την αμφισβήτηση και –μακάρι– την ανατροπή ανθεκτικών έμφυλων, φυλετικών και ταξικών στερεοτύπων και βαθιά ριζωμένων προκαταλήψεων σε κάθε κοινωνία, συνεπώς και στην ελληνική» αναφέρει μεταξύ άλλων στη Ζούγκλα η Δέσποινα Μπισχινιώτη και συμπληρώνει: «Η τέχνη μπορεί να γίνει ένα μοίρασμα, ένα άπλωμα του χεριού, ένας τρόπος για τη διαχείριση του πένθους της έμφυλης βίας και την απελευθέρωση από αυτό».
Ακόμη η αξιόλογη καλλιτέχνις εξηγεί τον ρόλο του χιούμορ και της ειρωνείας στην παράσταση και πώς τα χρησιμοποιεί για να «ξεβολέψει» το κοινό.
Η νουβέλα της Γιώτας Τεμπρίδου παρουσιάζει τις διαφορετικές πτυχές της έμφυλης βίας μέσα από τη βιωματική οπτική των γυναικών. Πώς προσεγγίσατε σκηνοθετικά αυτές τις τραυματικές εμπειρίες για να μεταφέρετε τη συναισθηματική ένταση στη σκηνή;
Το «διήγηΜΑΣ» έχει σκηνοθετηθεί με βάση την ελεύθερη έκφραση, τον αυτοσχεδιασμό, τον σκηνικό πειραματισμό και την εν-γραφή του λόγου στο σώμα των ηθοποιών, με ιδιαίτερη βαρύτητα στην αναπνοή και στην κίνηση. Επιπλέον, στην παράσταση έχουν αξιοποιηθεί το τραγούδι καιο χορός, καθώς και το στοιχείο του γυναικείου χορού της τραγωδίας, με τον συγχρονισμό και τη μία φωνή του, που εκφράζει το σύνολο. Με αυτόν τον τρόπο έχουν προσεγγιστεί σκηνοθετικά οι τραυματικές εμπειρίες των γυναικών και όλων των θηλυκοτήτων.
Στην παράσταση τονίζονται θέματα όπως η τοξική αρρενωπότητα και η πατριαρχία. Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσατε στην αποδόμηση αυτών των ζητημάτων μέσω του θεάτρου, χωρίς να πέσετε σε διδακτισμό;
Η παράστασή μας αξιοποιεί σύγχρονες τεχνικές υποκριτικής, σύγχρονες σκηνοθετικές πρακτικές και ποικίλα πλην λιτά σκηνοθετικά ευρήματα, οδηγώντας σε μια εκ νέου γνωριμία με το «τι» της γραφής και δίνοντας μια νέα δυναμική στη θεματική της, καθιστώντας, δηλαδή,τη θεματική ανοίκεια και προ(σ)καλώντας μας να τη γνωρίσουμε από την αρχή. Το «διήγηΜΑΣ» πετυχαίνει έτσι να θίξει καίρια κοινωνικά ζητήματα χωρίς να διολισθαίνει στον διδακτισμό και χωρίς να προδίδει τις καλλιτεχνικές του προθέσεις.
Η συλλογική αφήγηση είναι κεντρικό στοιχείο της παράστασης. Πώς διαμορφώσατε τη σκηνική αλληλεπίδραση μεταξύ των ηθοποιών για να ενισχύσετε την αίσθηση της κοινότητας και της αλληλεγγύης μεταξύ των θηλυκοτήτων;
Κατά τη διάρκεια των προβών, εργαστήκαμε πολύ πάνω σε ασκήσεις για το δέσιμο της ομάδας και την απόκτηση ενός κοινού ρυθμού. Στην παράσταση τα λόγια και οι δράσεις είναι μοιρασμένα μεταξύ των ηθοποιών και πολλές φράσεις λέγονται με μία φωνή και ενίοτε με συγχρονισμένες κινήσεις, κάτι που προκύπτει πολύ φυσικά, καθώς έχει καλλιεργηθεί μεταξύ μας η σκηνική (και όχι μόνο) επικοινωνία.Η αίσθηση της αλληλεγγύης και της κοινότητας έχει μεταφερθεί στη σκηνική πράξη με αυτόν τον τρόπο.
Ποιος ήταν ο ρόλος του χιούμορ και της ειρωνείας στην παράσταση και πώς τα χρησιμοποιήσατε για να «ξεβολέψετε» το κοινό, όπως αναφέρατε στη συνέντευξή σας;
Το χιούμορ, η ειρωνεία και η σάτιρα διαδραματίζουν καταλυτικό ρόλο στην παράσταση και λειτουργούν δραστικά σαν ένα κεντρί ανοικείωσης, ξεβολεύοντας, αναστατώνοντας και αφυπνίζοντας το κοινό.
Κατά τη διάρκεια της δημιουργικής διαδικασίας, είχατε κάποιο προσωπικό «coming out» ως καλλιτέχνης; Υπήρξε κάποια στιγμή όπου η δική σας καλλιτεχνική αντίληψη άλλαξε μέσα από την επεξεργασία αυτών των θεμάτων;
Ήμουν ήδη πολύ συνειδητοποιημένη όσον αφορά τα ζητήματα που θεματοποιεί το «διήγηΜΑΣ», όταν αποφάσισα να διασκευάσω τη νουβέλα και να σκηνοθετήσω την παράσταση. Το δικό μου «coming out», εν προκειμένω, το βίωσα σε σχέση με τις άλλες τρεις ηθοποιούς του θιάσου, της ομάδας μας, και την αλληλεπίδρασή μας σε όλες τις πρόβες, η οποία υπήρξε για μένα μαγική και μεταμορφωτική.
Μιλήσατε για την «αγία ελληνική οικογένεια» και το πώς παρουσιάζεται στην παράσταση. Πιστεύετε ότι το θέατρο μπορεί να λειτουργήσει ως ένα μέσο για να θίξει βαθιά ριζωμένα κοινωνικά στερεότυπα στην ελληνική κουλτούρα;
Η τέχνη διαχρονικά, εκτός από τους άλλους πολλαπλούς της ρόλους, μπορεί να λειτουργήσει και ως μέσο για την αμφισβήτηση και –μακάρι– την ανατροπή ανθεκτικών έμφυλων, φυλετικών και ταξικών στερεοτύπων και βαθιά ριζωμένων προκαταλήψεων σε κάθε κοινωνία, συνεπώς και στην ελληνική.
Ποιο είναι το πιο συγκλονιστικό σχόλιο ή αντίδραση που λάβατε από κάποιον θεατή μετά την παράσταση, το οποίο ίσως δεν περιμένατε;
Πολλές/οί/ά θεατ@ μετά την παράσταση είναι ακόμη δακρυσμένες/οι/α από συγκίνηση. Ένας θεατής έχει δηλώσει πως είναι η καλύτερη παράσταση που έχει δει, ένας άλλος θεατής μάς είπε ότι τον συγκλόνισε ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται επί σκηνής τα παιδικά παιχνίδια, ενώ από άλλον θεατή ακούσαμε ότι του προσφέραμε μια εντελώς διαφορετική οπτική για το συναισθηματικό φορτίο που μπορεί να κουβαλά η μητέρα μέσα σε μια ελληνική οικογένεια και το πώς αυτό αποτυπώνεται στην ενασχόλησή της με τις οικιακές εργασίες.
Ποιον ρόλο θεωρείτε ότι έχει η τέχνη στην επούλωση τραυμάτων που σχετίζονται με την έμφυλη βία, και πώς το αναδείξατε αυτό στη σκηνοθετική σας προσέγγιση;
Στην παράστασή μας ο συνδυασμός αφήγησης και δράσης, ο συντονισμός των επί σκηνής και η σκηνική επικοινωνία ανοίγουν έναν δρόμο προς το μαζί. Η τέχνη μπορεί να γίνει ένα μοίρασμα, ένα άπλωμα του χεριού, ένας τρόπος για τη διαχείριση του πένθους της έμφυλης βίας και την απελευθέρωση από αυτό.
Η παράσταση διαπραγματεύεται και το θέμα της μετανάστευσης. Πώς προσπαθήσατε να συνδέσετε τα ζητήματα της έμφυλης βίας με την εμπειρία της μετανάστριας, και πώς αυτό αντηχεί στη σημερινή ελληνική κοινωνία;
Μια πολύ έντονη σκηνή της παράστασης, στην οποία δεσπόζει το στοιχείο του γυναικείου τραγικού χορού, παρουσιάζει την εμπειρία της προσφύγισσας και της μετανάστριας στη σημερινή Ελλάδα και την κακοποίηση κάθε μορφής την οποία υφίσταται αυτή. Όταν η ρατσιστική βία διαπλέκεται με την έμφυλη, κάτι που συμβαίνει κατά κόρον στη χώρα μας τα τελευταία –και όχι μόνο– χρόνια, οι συνέπειες είναι ολέθριες για τα θύματα, τα οποία πολλές φορές μέσα στην ελληνική καθημερινότητα δεν είναι καν ορατά και αναγνωρίσιμα ως ανθρώπινες υπάρξεις. Η ελληνική κοινωνία οφείλει να αναγνωρίσει τα πολλαπλά εγκλήματα που διαπράττονται εναντίον των προσφύγων και των μεταναστών, και δη των προσφυγισσών και των μεταναστριών.
Τι πιστεύετε ότι μένει πιο έντονα στο κοινό μετά την παράσταση: η λύτρωση μέσα από την τέχνη ή ο πόνος που παρουσιάζεται στη σκηνή; Πώς ισορροπήσατε αυτά τα δύο στοιχεία κατά τη δημιουργία του έργου;
Πιστεύω πως αυτό που μένει πιο έντονα στο κοινό μετά την παράσταση είναι η λύτρωση μέσα από την τέχνη, ωστόσο το ένα στοιχείο βγαίνει μέσα από το άλλο. Έχω δώσει ιδιαίτερη σημασία στην εξισορρόπηση των δύο αυτών στοιχείων στη διασκευή της νουβέλας, καθώς και στη σκηνοθετική μου εργασία. Επιπλέον και οι τέσσερις ηθοποιοί δουλέψαμε πολύ από κοινού στις πολύωρες πρόβες μας, για να πετύχουμε αυτή την ισορροπία.
Πληροφορίες για την παράσταση
Παίζουν (αλφαβητικά): Mirela Jazxhi, Κατερίνα Μπέλεση, Δέσποινα Μπισχινιώτη, Μαριαλένα Μπόη.
Παραστάσεις:
Κάθε Σάββατο από 5 Οκτωβρίου
μέχρι 9 Νοεμβρίου στις 19:00
Επόμενες παραστάσεις:
Σάββατο 2 και 9 Νοεμβρίου 2024
Συντελεστές:
Κείμενο: Γιώτα Τεμπρίδου
Θεατρική διασκευή – Σκηνοθεσία: Δέσποινα Μπισχινιώτη
Επιμέλεια κίνησης: Κατερίνα Δρακοπούλου
Φωτογραφίες & teaser: Χρήστος Μπόης
Επεξεργασία φωτογραφιών & teaser: Μαριαλένα Μπόη
Σχεδιασμός αφίσας: Αναστασία Δαφερέρα
Επικοινωνία: Μαρίκα Αρβανιτοπούλου
Παραγωγή: PT Theatrical Productions
Χώρος: Θέατρο Μικρός Κεραμεικός- Ευμολπιδών 13, Αθήνα 118 54
τηλ. 210 3454831
