Το Υπουργείο Πολιτισμού υλοποιεί τον στρατηγικό σχεδιασμό του για την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου των αρχαίων νεωρίων και των μεσαιωνικών κήπων του Παλατιού του Μεγάλου Μαγίστρου, με την ένταξη υπαίθριας γλυπτοθήκης στην «Περβόλα», στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου.
Δημιουργείται ένας μοναδικός περίπατος, ο οποίος συνδυάζει τα αρχαιολογικά κατάλοιπα με έκθεση κινητών μνημείων και ζώνες πράσινου.
Ευρήματα ατάκτως κείμενα στο άνω τμήμα της Μεσαιωνικής Πόλης τακτοποιούνται, οργανώνονται σε σύνολα και συνδέονται με τα αρχαία κατάλοιπα των νεωρίων και με τους κήπους του Κυβερνήτη, προσφέροντας, κατά την περιήγηση, μια σαφή εικόνα της ιστορίας και της αρχαιολογίας της Ρόδου από τους αρχαίους χρόνους έως σήμερα.
Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε: «Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 4.500.000 ευρώ, χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Πολιτισμού με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, διαμορφώνει και αναδεικνύει τον ιδιαίτερα σημαντικό, αλλά μη αναδεδειγμένο, μέχρι σήμερα, αρχαιολογικό χώρο των αρχαίων νεωρίων, του ρωμαϊκού Τετράπυλου και των κήπων του Κυβερνήτη, γνωστού ως “Περβόλα”.Τεκμηριώνει την ιστορία της Ρόδου στη μεγάλη διαχρονία, καθώς συνιστούσε νευραλγικό σημείο της αρχαίας πόλης, ενώ ήταν οργανικά συνδεδεμένος με το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου και εν χρήσει την περίοδο της Ιταλοκρατίας. Ο νέος ενιαίος αρχαιολογικός χώρος λειτουργεί ως διαχρονικός ιστορικός φορέας της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου, μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.Οι παρεμβάσεις που υλοποιεί το Υπουργείο Πολιτισμού, δια της αρμόδια Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου, σέβεται τις ιδιαιτερότητες του χώρου και έχει στόχο να αναδείξει τα υφιστάμενα αρχαιολογικά κατάλοιπα, μέσω χαρακτηριστικών εκθεμάτων, που συνδέονται με την αρχική λειτουργία των μνημείων, τα οποία με τη σειρά τους εκπροσωπούν σημαντικές περιόδους της αρχαίας πόλης, από τα ελληνιστικά και τα ρωμαϊκά χρόνια έως την εποχή της Ιπποτοκρατίας. Η πορεία του επισκέπτη αρθρώνεται γύρω από μία σειρά θεματικών ενοτήτων, οι οποίες συνιστούν εκθεσιακές νησίδες, με πρωτότυπα εκθέματα και πληροφοριακό υλικό, λειτουργώντας ως στάσεις του περιπάτου. Οι θεματικές ενότητες και τα σχετιζόμενα εκθέματα ενδύονται τον ρόλο των αφηγητών μικρών ιστοριών με χωροχρονική συνάφεια προς το περιβάλλον, όπου εκτίθενται. Στόχος μας είναι αυτός ο αρχαιολογικός χώρος στην καρδιά της πόλης –άνω των 20 στρεμμάτων- ο οποίος αποτυπώνει τη μακρά ιστορία της Ρόδου, με τα σημαντικά μνημεία, λειτουργικά ενοποιημένος, εφοδιασμένος με σύγχρονες υποδομές, και προσβάσιμος από ΑμεΑ και εμποδιζόμενα άτομα, να αποδοθεί στην τοπική κοινωνία και στους επισκέπτες του νησιού».
Φωτορεαλιστική απεικόνιση διαμόρφωσης και ανάδειξης του 2ου επιπέδου του αρχαιολογικού χώρου
Εκτός από την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου των αρχαίων νεωρίων και του ρωμαϊκού Τετράπυλου, αποκαθίστανται και αναβιώνουν οι κήποι του Παλατιού του Μεγάλου Μαγίστρου, χώρου αναψυχής που συνδυάζει, κατά το αναγεννησιακό πρότυπο, πλούσια βλάστηση, εξωτική πανίδα και γλυπτά. Δημιουργούνται εκθεσιακές ενότητες από τα πολυάριθμα διάσπαρτα αρχαία ταφικά μνημεία και αρχιτεκτονικά μέλη, τα οποία προέρχονται από σωστικές ανασκαφές της Εφορείας Αρχαιοτήτων, τα τελευταία 80 χρόνια στην πόλη της Ρόδου και στην ύπαιθρο του νησιού.
Μνημειακοί χώροι των αρχαίων νεωρίων και των κήπων του Καστελλου. Πρώτο επίπεδο
Η έκθεση αναπτύσσεται κλιμακωτά σε τρία διαμορφωμένα επίπεδα (στάθμες), που καταλαμβάνουν έκταση 18 στρεμμάτων, ξεκινώντας,στη χαμηλότερη στάθμη, από το επίπεδο των αρχαίων νεωρίων και καταλήγοντας στην υψηλότερη στάθμη, στους «Κήπους του Κυβερνήτη». Το πρώτο επίπεδο αναπτύσσεται στη ζώνη που ορίζεται από τον υπό διαμόρφωση αρχαιολογικό χώρο των αρχαίων νεωρίων του πολεμικού λιμένος της πόλης (σημερινό Μανδράκι) και του συγκροτήματος του ρωμαϊκού Τετράπυλου. Στο δεύτερο επίπεδο δεν χωροθετούνται εκθεσιακές ενότητες. Εκτείνεται στο πλάτωμα που καταλαμβάνει σήμερα το επονομαζόμενο «γήπεδο τένις», το οποίο πιθανόν κατασκευάστηκε την περίοδο της Βρετανικής Στρατιωτικής Διοίκησης (1945-1947). Σε τρία επιμέρους επίπεδα -με μικρή υψομετρική διαφορά μεταξύ τους- συνδεόμενα με χαμηλές κλίμακες, αναπτύσσονται οι λεγόμενοι Κήποι του Κυβερνήτη, οι οποίοι ως σήμερα δεν ήταν επισκέψιμοι. Η διαμόρφωση τους πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της Ιταλοκρατίας (1936-1940). Στόχος της μελέτης είναι ο νέος αυτός αρχαιολογικός χώρος –έκταση που στο σύνολό της συνιστά τη μεγαλύτερη έκταση πρασίνου της Μεσαιωνικής Πόλης- να καταστεί ένας ελκυστικός χώρος ευαισθητοποίησης του επισκέπτη απέναντι στην αρχιτεκτονική και φυσική σημασία του μνημείου και των εκθεμάτων.
Ο χώρος της Περιβόλας
Η περιήγηση περιλαμβάνει 18 θεματικές ενότητες. Οι αρχές, που υπαγόρευσαν τον χωρικό-μουσειογραφικό σχεδιασμό είναι ο σεβασμός προς τον χώρο, η ασφάλεια των εκθεμάτων μέσω κατάλληλων εκθεσιακών κατασκευών, η καθολική προσβασιμότητα για όλες τις κατηγορίες επισκεπτών, με ειδική μέριμνα για συγκεκριμένες ομάδες (παιδιά, εμποδιζόμενα άτομα, επισκέπτες με δυσχέρειες όρασης κ.ά.), ο ψυχαγωγικός, παιδαγωγικός και ενημερωτικός χαρακτήρας των εκθέσεων, ο σχεδιασμός μιας συνεκτικής και ελκυστικής πορείας, η πλαισίωση των εκθεμάτων με σύγχρονα ερμηνευτικά μέσα. Στις εκθέσεις περιλαμβάνονται περίπου 700 αντικείμενα όλων των περιόδων, τα οποία προέρχονται ή συνδέονται με τα κατά χώρα αρχαιολογικά κατάλοιπα. Ειδική κατηγορία συνιστούν οι λίθινες σαρκοφάγοι και τα οικόσημα από την περίοδο της Ιταλοκρατίας (1912-1943), όπως και οι χάλκινοι ανδριάντες της ίδιας περιόδου, στη μορφή θωρακοφόρων αυτοκρατόρων, που κοσμούσαν δημόσιους χώρους της πόλης.
Σχέδιο του χώρου ανάδειξης των κήπων του Παλατιού του Μεγάλου Μαγίστρου
Η φυσική προσβασιμότητασε όλα τα σημεία του αρχαιολογικού περιπάτου εξασφαλίζεται με ήπιες ράμπες κατά μήκος της προτεινόμενης πορείας περιήγησης, δύο ανελκυστήρες και ένα αναβατόριο, που χωροθετούνται σε σημεία με μεγάλη υψομετρική διαφορά. Η αισθητηριακή προσβασιμότητα της έκθεσης διασφαλίζεταιμε την αξιοποίηση συγκεκριμένου αριθμού εκθεμάτων ως απτικώνκαιμε την πρόνοια για ηχητικό περιεχόμενο στις ενημερωτικές πινακίδες της έκθεσης μέσω της τεχνολογίας QRCodes.
Για τους επισκέπτες με δυσχέρειες ακοής, το πλούσιο εποπτικό υλικό των πινακίδων και η ευκολία ανάγνωσης των κειμένων, τόσο σε έντυπη όσο και σε ψηφιακή μορφή, διασφαλίζει το κατ’ ελάχιστον επίπεδο προσβασιμότητας.
Φωτορεαλιστική απεικόνιση διαμόρφωσης και ανάδειξης αρχαιολογικού χώρου Αρχαίων Νεωρίων και Ρωμαϊκού Τετραπύλου
