Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Νέα έκθεση αναφέρει ότι τα κράτη μέλη διέθεσαν 1,34 τρισεκατομμύρια δολάρια για τις στρατιωτικές τους δυνάμεις πέρυσι – αύξηση 126 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε σχέση με το 2022.
Καθώς οι ηγέτες των χωρών – μελών συγκεντρώθηκαν στην Ουάσινγκτον για να τιμήσουν την 75η επέτειο του ΝΑΤΟ, ερευνητές προειδοποιούν ότι οι στρατιωτικοί προϋπολογισμοί του διαβρώνουν το κλίμα – παράγοντας περίπου 233 εκατομμύρια μετρικούς τόνους αερίων θερμοκηπίου, περισσότερη ρύπανση που θερμαίνει τον πλανήτη από ότι ολόκληρες χώρες.
«Η έρευνά μας δείχνει ότι οι στρατιωτικές δαπάνες αυξάνουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, εκτρέπουν κρίσιμα κονδύλια από τη δράση για το κλίμα και εδραιώνουν ένα εμπόριο όπλων που τροφοδοτεί την αστάθεια κατά τη διάρκεια της κλιματικής κατάρρευσης», λέει μια η έκθεση από τρεις διεθνείς ομάδες έρευνας και υπεράσπισης, το Διακρατικό Ινστιτούτο που εδρεύει στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Tipping Point North South, και το Stop Wapenhandel της Ολλανδίας.
Οι στρατιωτικές δαπάνες τείνουν να έχουν μεγάλες εκπομπές. Τα αεροσκάφη καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ορυκτών καυσίμων, όπως και οι στρατιωτικές βάσεις και οι κόμβοι επιμελητείας. Ο στρατιωτικός εξοπλισμός πρέπει να λειτουργεί και να συντηρείται τακτικά για να παραμένει έτοιμος για μάχη – όλα αυτά προκαλούν ρύπανση.
Συνολικά, οι στρατιωτικοί προϋπολογισμοί των κρατών μελών για το 2023 παρήγαγαν περίπου 233 εκατομμύρια μετρικούς τόνους αερίων θερμοκηπίου, εκτιμούν οι συγγραφείς, που είναι περισσότερο από τις συνολικές ετήσιες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου της Κολομβίας ή του Κατάρ.
«Μέχρι το 2030, πρέπει να κάνουμε ριζική μείωση των εκπομπών», δήλωσε ο Nick Buxton, ένας από τους συντάκτες της έκθεσης. «Όμως η μεγαλύτερη επένδυση που κάνουμε παγκοσμίως, και ιδιαίτερα στο ΝΑΤΟ, είναι στις στρατιωτικές δαπάνες, οι οποίες όχι απλώς δεν αντιμετωπίζουν το πρόβλημα, αλλά στην πραγματικότητα το επιδεινώνουν».
Το ΝΑΤΟ περιλαμβάνει μόνο το 16% όλων των χωρών του πλανήτη με 32 κράτη μέλη. Πέρυσι, τα μέλη ήταν υπεύθυνα για το 55% όλων των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών, με τις ΗΠΑ να αντιπροσωπεύουν περισσότερα από τα δύο τρίτα αυτού του συνόλου.
Οι αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες των χωρών του ΝΑΤΟ θα προσθέσουν επιπλέον 31 εκατομμύρια μετρικούς τόνους εκπομπών υπερθέρμανσης του πλανήτη στην ατμόσφαιρα – ένα ποσοστό περίπου 15%, ή τις εκπομπές που ισοδυναμούν με την προσθήκη 6,7 εκατομμυρίων μεσαίων αμερικανικών αυτοκινήτων στους δρόμους, για ένα χρόνο.
Οι ΗΠΑ, των οποίων ο στρατός είναι ήδη ο κορυφαίος θεσμικός εκπομπός αερίων του θερμοκηπίου, ήταν υπεύθυνες για το μεγαλύτερο μερίδιο της ανόδου με αύξηση προϋπολογισμού 55 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ακολούθησαν η Πολωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία, των οποίων οι στρατιωτικοί προϋπολογισμοί αυξήθηκαν κατά 16,10,9 και 10,7 δισεκατομμύρια δολάρια, αντίστοιχα.
Εάν απλώς η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών του ΝΑΤΟ εκτρέπονταν σε θετικούς κλιματικούς σκοπούς, θα μπορούσε να καλύψει πλήρως την ελάχιστη χρηματοδότηση για το κλίμα για τις αναπτυσσόμενες χώρες που προτάθηκαν στις φετινές διαπραγματεύσεις των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα.
Οι παγκόσμιες ένοπλες δυνάμεις παράγουν τουλάχιστον το 5,5% της συνολικής ρύπανσης της θέρμανσης του πλανήτη – περισσότερο από το συνολικό αποτύπωμα της Ιαπωνίας – σύμφωνα με μια εκτίμηση του 2022.
Η Διακυβερνητική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, ο κορυφαίος παγκόσμιος οργανισμός για το κλίμα, λέει ότι ο κόσμος πρέπει να μειώσει τις εκπομπές κατά 43% έως το 2030 για να εκπληρώσει τους φιλόδοξους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού. Η επίτευξη αυτού του στόχου, υπολόγισαν οι ερευνητές, θα απαιτήσει ετήσια μείωση των στρατιωτικών εκπομπών τουλάχιστον κατά 5%.
Δυστυχώς, οι χώρες του ΝΑΤΟ κινούνται προς τη λάθος κατεύθυνση. Το 2023, η συμμαχία ανέλαβε «μια διαρκή δέσμευση» να διαθέσει κάθε μέλος του τουλάχιστον το 2% των εθνικών προϋπολογισμών του στην άμυνα του. Τα δύο τρίτα των μελών του αναμένεται να επιτύχουν ή να υπερβούν αυτόν τον στόχο φέτος, από μόλις έξι χώρες το 2021. Οι αξιωματούχοι της άμυνας επαίνεσαν αυτές τις προσπάθειες ως απαραίτητες για την ασφάλεια. Ωστόσο, οι ερευνητές λένε ότι αυτές οι προσπάθειες έχουν αντίκτυπο στις κοινότητες του κόσμου, οδηγώντας την υπερθέρμανση του πλανήτη και εκτρέποντας κονδύλια από τη χρηματοδότηση για το κλίμα.
Εάν όλα τα μέλη επιτύχουν τον στόχο του 2%, έως το 2028 θα δημιουργήσουν τόση επιπλέον ρύπανση από αέρια θερμοκηπίου όση η ετήσια παραγωγή της Ρωσίας. Τα πρόσθετα στρατιωτικά κεφάλαια – περίπου 2,57 τρισεκατομμύρια δολάρια – θα ήταν αρκετά για να καλύψουν το κόστος προσαρμογής του κλίματος των χωρών χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος για επτά χρόνια, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών.
Οι πραγματικά ωφελούμενοι από την αύξηση των αμυντικών δαπανών, λένε οι συγγραφείς, είναι οι κατασκευαστές όπλων, των οποίων σχέδια και δεσμεύσεις έχει υποσχεθεί να υποστηρίξει η συμμαχία.
Η αύξηση του στρατιωτικού προϋπολογισμού δεν αντικατοπτρίζεται πάντα άμεσα στα έσοδα και τα κέρδη των κατασκευαστών όπλων, καθώς η παραγωγή και οι προμήθειες μπορεί να διαρκέσουν χρόνια. Ωστόσο, μεταξύ 2022 και 2023, οι εκκρεμείς παραγγελίες στις 10 κορυφαίες παγκοσμίως εταιρείες όπλων, όπως η Lockheed Martin, η RTX και η Northrop Grumman, αυξήθηκαν κατά μέσο όρο πάνω από 13%, διαπίστωσαν οι ερευνητές – μια ένδειξη επικείμενων κερδών ρεκόρ.
Υπάρχουν ορισμένες περιβαλλοντικές διασφαλίσεις με στόχο να περιορίσουν τη ρύπανση της βιομηχανίας όπλων, αλλά στις ΗΠΑ και την Ευρώπη ειδικά, αυτοί οι κανόνες παραμερίζονται όλο και περισσότερο εάν θεωρούνται εμπόδια στην αύξηση της παραγωγής, αναφέρει η έκθεση.
Το ΝΑΤΟ δεν απάντησε σε αιτήματα για σχολιασμό – ενώ η συμμαχία έχει δεσμευτεί να γίνει ουδέτερη ως προς τον άνθρακα έως το 2050.
Ωστόσο, οι «πράσινες» επιχειρήσεις δεν είναι μια καλή επιλογή, δήλωσε ο Ho-Chih Lin του Tipping Point North South και συν-συγγραφέας της έκθεσης. «Δεν υπάρχει ρεαλιστική εναλλακτική πηγή ενέργειας για την μαζική αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων» μέχρι το 2050, είπε. Η αύξηση των αμυντικών δαπανών δημιουργεί επίσης έναν πιο στρατιωτικοποιημένο κόσμο σε μια εποχή που απαιτείται περισσότερη συνεργασία και ειρήνη.
Το περασμένο Σαββατοκύριακο, ένας συνασπισμός ακτιβιστών πραγματοποίησε πορεία στην Ουάσιγκτον καλώντας το ΝΑΤΟ να περικόψει τις στρατιωτικές του δαπάνες.
Στον απόηχο του ψυχρού πολέμου στις αρχές της δεκαετίας του 1990, οι ηγέτες στις ΗΠΑ και την Ευρώπη μίλησαν για ένα «μέρισμα ειρήνης» ή μια υπόσχεση να επενδύσουν σε κοινωνικές δαπάνες αντί για στρατιωτικούς σκοπούς. «Σήμερα», λέει ο Buxton, «το ΝΑΤΟ θα πρέπει να πιέσει για ένα μέρισμα ειρήνης για το κλίμα για τα μέλη του». Προσθέτοντας είπε ότι: «Δεν υπάρχει ασφαλές κράτος ή συμμαχία σε έναν μη ασφαλή πλανήτη»
