Σήμερα, Δευτέρα 8 Απριλίου, στις 20:00 (ώρα Ελλάδος) ένα μεγάλο μέρος της βόρειας και κεντρικής Αμερικής θα έχει την ευκαιρία να δει τη Σελήνη να περνά μπροστά από τον Ήλιο και να τον καλύπτει κατά τη διάρκεια μιας ολικής έκλειψης Ηλίου. Το φαινόμενο θα μεταδοθεί live από την «Ζούγκλα» σε σύνδεση με την NASA.
Το φαινόμενο της 8ης Απριλίου γίνεται 18 χρόνια μετά την προηγούμενη ολική έκλειψη Ηλίου στην ίδια περιοχή, που συμβαίνει όταν η Σελήνη περνά ανάμεσα στον Ήλιο και τη Γη, εμποδίζοντας πλήρως τη δυνατότητα να δούμε τον Ήλιο. Ο ουρανός θα σκοτεινιάσει και θα είναι σαν να ξημερώνει ή σαν να είναι σούρουπο.
Η έκλειψη θα ξεκινήσει στις ΗΠΑ το απόγευμα. Θα είναι αρχικά ορατή ως μερική έκλειψη που αρχίζει στις 12:06 μ.μ. CDT (Κεντρική Ζώνη Βόρειας Αμερικής) κοντά στο Eagle Pass στο Τέξας, πριν προχωρήσει σε ολική έκλειψη περίπου στις 1:27 μ.μ. CDT και αρχίσει να προχωρά κατά μήκος της πορείας του φαινομένου που θα εξελιχθεί προς τα βορειοανατολικά τις ώρες που θα ακολουθήσουν.
Πού θα είναι ορατή
Τυχεροί θα είναι όσοι παρακολουθήσουν την ολική έκλειψη Ηλίου στο Λιτλ Ροκ, (Αρκάνσας), στην Ιντιανάπολη, (Ιντιάνα), στο Ντέιτον, και στο Κλίβελαντ, (Οχάιο), στο Μπάφαλο, το Ρότσεστερ και τις Συρακούσες, (πολιτεία της Νέας Υόρκης) και στο Μπέρλινγκτον, (Βερμόντ).
Όσοι δεν βρίσκονται εκεί, αλλά ενδιαφέρονται, μπορούν να δουν το φαινόμενο μέσω απευθείας μετάδοσης που θα κάνει η NASA στα κανάλια της στο διαδίκτυο, όπου θα δείχνει σε πραγματικό χρόνο τη ροή των εικόνων που θα καταγράφει το τηλεσκόπιό της.
Το δρομολόγιο της έκλειψης
Οι ανακαλύψεις που προσδοκούν οι επιστήμονες
Οι εκλείψεις θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικές για τους επιστήμονες, καθώς τους δίνουν την ευκαιρία να μελετήσουν τον Ήλιο και πώς αλληλεπιδρά με τη Γη με μοναδικούς τρόπους. Κατά τη διάρκεια της σημερινής ολικής έκλειψης ηλίου, η NASA έχει εγκρίνει τη χρηματοδότηση πολλών μελετών.
«Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν εδώ και καιρό τις εκλείψεις ηλίου για να κάνουν επιστημονικές ανακαλύψεις» δήλωσε στο CNNi η Κέλι Κόρεκ, υπεύθυνη επιστημονικών προγραμμάτων στη NASA, εξηγώντας ότι «ας βοήθησαν να κάνουμε την πρώτη ανίχνευση ηλίου, μας έδωσαν στοιχεία για τη θεωρία της γενικής σχετικότητας και μας επέτρεψαν να κατανοήσουμε καλύτερα την επίδραση του Ήλιου στην ανώτερη ατμόσφαιρα της Γης».
Η NASA έχει προγραμματίσει δράση με ερευνητικά αεροπλάνα μεγάλου υψόμετρου για τη λήψη εικόνων της έκλειψης από τα 50.000 πόδια (15.240 μέτρα) πάνω από την επιφάνεια της Γης για να αποτυπώσουν λεπτομέρειες που δεν έχουν ξαναδεί οι επιστήμονες στο παρελθόν στο ηλιακό στέμμα. Οι εικόνες αναμένεται να βοηθήσουν τους επιστήμονες να αναζητήσουν αστεροειδείς που περιφέρονται κοντά στον ήλιο.
Πείραμα θα δοκιμάσουν και οι ραδιοερασιτέχνες που θέλουν να δουν πώς το φαινόμενο αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ταξιδεύουν τα ραδιοκύματα. Οι χειριστές σε διαφορετικές τοποθεσίες θα καταγράφουν την ισχύ των σημάτων τους και πόσο μακριά φτάνουν. Οι επιστήμονες ενδιαφέρονται να παρακολουθήσουν αυτή την απόσταση επειδή ο ήλιος επηρεάζει άμεσα την ανώτερη ατμόσφαιρα της Γης, ή την ιονόσφαιρα, η οποία επιτρέπει στις ραδιοεπικοινωνίες να ταξιδέψουν μακρύτερα. Αλλά όταν το φεγγάρι μπλοκάρει τον ήλιο, αυτό μπορεί να αλλάξει.
Εκλείψεις Ηλίου: Δεν θα υπάρχουν σε… 600 εκατ. χρόνια
«Η έκλειψη είναι ένα υπέροχο φαινόμενο, μην την υποτιμάτε. Εμπιστευτείτε με, είμαι φυσικός», έγραψε στην Washinglton Post η διακεκριμένη φυσικός Σαμπίνε Στάνλεϊ. Η Στάνλεϊ είναι καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς και από το 2017 κατέχει τον τίτλο της διακεκριμένης καθηγήτριας (Bloomberg Distinguished Professor) ο οποίος απονέμεται σε μέλη της ακαδημαϊκής ελίτ.
Είναι επίσης συγγραφέας του βιβλίου «What’s Hidden Inside Planets?», που έχει χαρακτηριστεί ένας «οδηγός» στις εσωτερικές λειτουργίες της Γης και στα κρυμμένα μυστικά των άλλων πλανητών.
«Πάντα με συνάρπαζε η έκλειψη. Ο ήλιος, μια σφαίρα πλάτους 870.000 μιλίων, που βρίσκεται πάνω από 90 εκατομμύρια μίλια μακριά μας, μπλοκάρεται εντελώς από το φεγγάρι, μια μπάλα πλάτους 2.100 μιλίων, που βρίσκεται 240.000 μίλια μακριά. Αν ο ήλιος ήταν λίγο μεγαλύτερος ή πιο κοντά, ή αν το φεγγάρι ήταν λίγο μικρότερο ή μακρύτερα, δεν θα υπήρχε η ολική έκλειψη. Δεν υπάρχει καμιά επιστημονική εξήγηση για το φαινόμενο αυτό. Είναι μια υπέροχη σύμπτωση» έγραψε η ίδια στη Washington Post.
Για την καθηγήτρια Στάνλεϊ αυτή η… σύμπτωση έχει σημαντική συμβολή στη μελέτη και κατανόηση του ηλιακού μας συστήματος. «Πριν από χιλιάδες χρόνια, οι πρώτοι επιστήμονες της Αστρονομίας χρησιμοποιούσαν τις εκλείψεις για να υπολογίσουν τις τροχιές της Γης και της Σελήνης. Καθώς το φεγγάρι περνούσε μπροστά από τον ήλιο, ένας αρχαίος αστρονόμος μπορούσε επίσης να καταλάβει τις διαμέτρους των δύο σωμάτων. Οι σύγχρονοι αστρονόμοι εκμεταλλεύονται την ολική έκλειψη για να μελετήσουν την εξασθενημένη ατμόσφαιρα του Ηλιου (σ.σ. ονομάζεται Κορόνα και είναι πιο καλά ορατή στην έκλειψη, όταν κρύβεται η πιο φωτεινή επιφάνεια του Ηλιου), παρατηρώντας σημαντικά φαινόμενα όπως η εκτόξευση επικίνδυνων σωματιδίων υψηλής ενέργειας στη Γη».
Οι ηλιακές εκλείψεις, εξηγεί η καθηγήτρια, μας έχουν διδάξει πώς λειτουργεί η Γη: Η μελέτη των καταγεγραμμένων εκλείψεων προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για την περιστροφή του πλανήτη μας, δηλαδή για το πόσο διαρκεί μία ημέρα. Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι η περιστροφή αλλάζει με την πάροδο του χρόνου: Η μέρα «συρρικνώνεται» για ελάχιστα χιλιοστά του δευτερολέπτου κάθε 100 χρόνια, κάτι που μοιάζει ανάξιο λόγου για την καθημερινότητά μας αλλά για τους επιστήμονες είναι αξιοσημείωτο.
Αυτό επειδή οι αλλαγές στην περιστροφή της Γης λένε κάτι και για το σχήμα της, επειδή –όπως γράφει η Στάνλεϊ– το σχήμα καθορίζει τον ρυθμό περιστροφής. Η Γη περιστρέφεται γρηγορότερα όταν περισσότερη από τη μάζα της είναι πιο κοντά στον άξονά της. Η Γη αλλάζει συνεχώς σχήμα, αν και η κάθε αλλαγή είναι απειροελάχιστη, ενώ η περιστροφή της επηρεάζεται και τα από τα ρεύματα του ανέμου και τις ροές των ωκεανών. «Παρατηρώντας αυτές τις αλλαγές σχήματος και τις διακυμάνσεις περιστροφής, μπορούμε να έχουμε μια καλή εικόνα για το πώς έχει αλλάξει ο ρυθμός περιστροφής με την πάροδο του χρόνου. Ομως οι επιστήμονες χρησιμοποιούν τις εκλείψεις και για να φωτίσουν το σκοτεινό πυρήνα της Γης», γράφει η δρ Στάνλεϊ.
Όπως αναφέρει, ο ρυθμός περιστροφής της Γης συνδέεται και με το γεγονός ότι η Σελήνη απομακρύνεται από τον πλανήτη μας – περίπου 1,5 ίντσα ετησίως. Λόγω των παλιρροϊκών αλληλεπιδράσεων μεταξύ της Γης και του δορυφόρου της, η Γη περιστρέφεται λίγο πιο αργά. Και αυτό θα επηρεάσει δραματικά τις μελλοντικές εκλείψεις Ηλίου καθώς θα έρθει μια στιγμή που το φεγγάρι θα είναι πολύ μικρό στον ουρανό μας για να μπορεί να σκιάσει ολόκληρο τον Ήλιο. Αυτό σημαίνει, με τους υπολογισμούς της Στάνλεϊ, ότι οι ολικές εκλείψεις θα υπάρχουν μόνο για άλλα… 600 εκατομμύρια χρόνια.
