Του Πολύβιου Κανέ
Ο σεισμός τέρας των 7,6 Ρίχτερ χτύπησε την παραλιακή ζώνη της Κεντρικής Ιαπωνίας. Τα συστήματα λειτούργησαν παραδειγματικά. Τα τραίνα υψηλών ταχυτήτων σταμάτησαν αυτόματα υπακούοντας στα σήματα που εξέπεμψαν οι υποσταθμοί του ανεξάρτητου συστήματος σεισμογράφων που διαθέτουν οι ιαπωνικοί σιδηρόδρομοι.
Τα τηλέφωνα όλων των κατοίκων της σεισμόπληκτης περιοχής χτύπησαν ταυτόχρονα, κάτι σαν το δικό μας 112. Κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες το ειδικό σύστημα εντοπισμού σεισμικών σημάτων, ιδιαίτερα αν το επίκεντρο είναι αρκετά απομακρυσμένο, δίνει ένα ελάχιστο χρόνο της τάξης του ενός , ή ενάμιση λεπτού για να προειδοποιηθεί ο πληθυσμός. Οι κάτοικοι αντέδρασαν άμεσα , πειθαρχημένα και σύμφωνα με τις οδηγίες πολιτικής προστασίας. Καλύφθηκαν και περίμεναν.
Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν το πόσο η ασφάλεια ενός πληθυσμού εξαρτάται από τον βαθμό εκπαίδευσής του και αυτοοργάνωσής του αλλά και από τις ικανότητες – δυνατότητες ενός συστήματος πρόληψης.
Ένας ανάλογος σεισμός τέρας στη νότια Τουρκία πέρυσι προκάλεσε τον θάνατο 54.000 ανθρώπων και την καταστροφή 12.500 κτηρίων.
Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική σε κάποιες περιοχές. Οι δομές και οι υποδομές δεν άντεξαν. Τα δίκτυα επίσης. Νερό, ηλεκτρικό, τηλεπικοινωνίες και Internet έπαψαν να λειτουργούν. Οι δρόμοι σχίστηκαν και οι γέφυρες γκρεμίστηκαν. Τα αεροδρόμια ισοπεδώθηκαν. Με λίγα λόγια η προσέγγιση των σωστικών συνεργείων ήταν αδύνατη.
Πριν από μερικά χρόνια οι αρχές στο Μεξικό τόλμησαν να κάνουν χρήση του ιαπωνικού συστήματος προειδοποίησης μέσω κινητής τηλεφωνίας. Έκαναν όμως λάθος. Ο σεισμός δεν ήταν τόσο ισχυρός όσο είχαν υπολογίσει και σε αυτόν τον ελάχιστο χρόνο προειδοποίησης 120 πολίτες σκοτώθηκαν λόγω πανικού και μόνον και όχι λόγω σεισμού.
Ο σεισμός στην Ιαπωνία προκάλεσε τον θάνατο μερικών δεκάδων κατοίκων και την πτώση κάποιων κτηρίων καθώς και έναν αριθμό πυρκαγιών (λόγω των πολλών ξύλινων κατασκευών) καθώς και σοβαρές ζημιές στο οδικό δίκτυο.
Δεν υπέστησαν ζημιές και δεν υπήρξε διαρροή από τα πυρηνικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος. Δεν αναφέρονται μείζονος σημασίας καταστροφές στα δίκτυα κοινής ωφέλειας. Οι ζημιές που προκλήθηκαν αντιμετωπίζονται. Σε ελάχιστο χρονικό διάστημα κινητοποιήθηκαν 1000 διασώστες που προσέγγισαν την σεισμόπληκτη περιοχή.
Τα συμπεράσματα είναι ξεκάθαρα. Η συλλογική ασφάλεια εξαρτάται από την σοβαρότητα ,την εντιμότητα και την αποτελεσματικότητα των θεσμών, από την συστηματική εκπαίδευση των πολιτών και από την πειθαρχία (ψυχραιμία) τους σε στιγμές έκτακτης ανάγκης.
Δεν αρκεί η διαθέσιμη τεχνολογία αν δεν συνοδεύεται από μηχανισμούς μεθοδικής προετοιμασίας του πληθυσμού για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών. Δεν αρκεί μία έστω και περιορισμένη χρονικά προειδοποίηση αν οι πολίτες δεν ξέρουν εκ των προτέρων πώς θα αντιδράσουν και που θα καταφύγουν. Δεν αρκούν οι νόμοι αν οι κατασκευαστές , οι εργολάβοι και οι ελεγκτικοί θεσμοί δεν τους εφαρμόζουν.
Στην Ελλάδα του 2023 θρηνήσαμε θύματα από σιδηροδρομικό δυστύχημα όπου όπως καταδείχτηκε, θεσμοί, αρχές, εταιρείες, υπουργοί, υπεύθυνοι., αρμόδιοι, κατασκευαστές, ελεγκτές και ελεγχόμενοι, υπεύθυνοι υλικού και σχεδιαστές πολιτικών, όλοι μαζί σε μία θανατηφόρα καντρίλια, αψήφησαν λογική, ηθική και ευθύνες από απληστία, κοινωνική βουλιμία, συστηματική ανηθικότητα και πολιτική απατεωνιά. Όλα αυτά σε συσκευασία του ενός και με μία επιγραφή στον σχετικό φάκελο ….. «ΤΕΜΠΗ». Κάθε σύγκριση είναι καταδικαστική. Κάθε παραλληλισμός απλά θα μεγιστοποιήσει το συλλογικό αίσθημα ανασφάλειας που μας διακατέχει. Αλήθεια τι γίνεται άραγε με τον περίφημο προσεισμικό έλεγχο δημοσίων κτηρίων (σχολείων – νοσοκομείων κλπ) που έχει εξαγγελθεί αρμοδίως;
