Στα 7-7,5 ευρώ το λίτρο πουλάνε οι παραγωγοί το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο και φθηνότερα εκείνο της χαμηλότερης ποιότητας, αλλά το πρόβλημα ειδικά εφέτος είναι ότι φθάνει στο ράφι ακόμη και στα 15 ευρώ. Οι παραγωγοί που διακινούν χύμα ελαιόλαδο σε 17κιλο τενεκέ πωλούν έως 10 ευρώ το κιλό και συνολικά το κόστος του τενεκέ διαμορφώνεται από 150 έως 200 ευρώ το κιλό στη Λακωνία και τη Μεσσηνία.
Πέρυσι η τιμή του ελαιόλαδου για τον παραγωγό διαμορφωνόταν από τα 4,5 ευρώ, ενώ με τη μείωση των αποθεμάτων έφτασε και τα πέντε με έξι ευρώ.
Αντίστοιχα η περυσινή τιμή για μαζικές πωλήσεις ήταν στα 5 ευρώ και μετά την τυποποίηση, τη μεταφορά και το κόστος των εργατικών, η τιμή στο λίτρο διαμορφωνόταν στα 10.
Παράλληλα, ειδικά φέτος υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με τα αποθέματα λαδιού. Η χώρα είναι πιθανόν να «στερέψει από λάδι» τους επόμενους μήνες.
Τα νοικοκυριά θα προσπαθήσουν με το λάδι που αγοράζουν αυτή την περίοδο να καλύψουν ανάγκες και για το επόμενο διάστημα. Άλλωστε, πέρα από τα νοικοκυριά είναι και οι επιχειρήσεις εστίασης που χρειάζονται το λάδι για να εξυπηρετήσουν τον κόσμο.
Η νοθεία «πάει σύννεφο»
Μεγάλο πρόβλημα είναι η ποιότητα του ελαιολάδου που διακινείται. Η νοθεία φαίνεται να είναι εκτεταμένη και όσο τα αποθέματα μειώνονται αναμένεται να αυξηθεί. Σε ευρεία κλίμακα αναμειγνύουν τα λάδια με σπορέλαια, που είναι πολύ φθηνότερα. Ένα λάδι που έχει 10-15% ακόμη και 20% πρόσμιξη με σπορέλαια δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό από τον καταναλωτή. Μόνο το χημείο μπορεί να δείξει το επίπεδο της νοθείας.
Εκτός από τα σπορέλαια όμως ανακατεύουν τα λάδια με άλλα λάδια χαμηλής ποιότητας και τα πουλάνε ως έξτρα παρθένα, που έχουν και την μεγαλύτερη τιμή. Χρησιμοποιούν κουπέ ελαιόλαδα, ακόμη και βιομηχανικά και κάνουν πρόσμιξη με έξτρα παρθένα, που ζητά και πληρώνει ο καταναλωτής. Ακόμη και η πρόσμιξη με ραφινέ λάδια απαγορεύεται, αλλά γίνεται.
Η νοθεία του ελαιολάδου με σπορέλαια κάθε λογής είναι εκτεταμένη και οι καταναλωτές πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα
Μεγαλύτερη νοθεία γίνεται στα χύμα λάδια, που δεν έχουν τους περιορισμούς της τυποποίησης. Υπάρχουν όμως και επώνυμα ελαιόλαδα με σημαντικές προσμίξεις όσο κι αν ακούγεται απίθανο κάτι τέτοιο.
Ουσιαστικά ο καταναλωτής, ειδικά φέτος, δεν γνωρίζει τι λάδι αγοράζει κι αυτό ίσως να είναι μεγαλύτερο πρόβλημα από τις υψηλές τιμές.
Απίστευτη αδράνεια των μηχανισμών ελέγχου
Μπορεί το υπουργείο Ανάπτυξης να έχει επικεντρώσει την προσοχή του στα σούπερ μάρκετ και τις πολυεθνικές εταιρείες τροφίμων και να επιβάλλει εντυπωσιακά μεγάλα πρόστιμα, αλλά αυτό δεν φθάνει για τον έλεγχο της αγοράς. Τα πρόστιμα για νοθεία στα λάδια είναι ελάχιστα, ενώ και οι έλεγχοι για πρακτικές υπερβολικού κέρδους είναι απολύτως δειγματοληπτικοί. Γιατί δεν επικεντρώνει όμως την προσοχή του στην αγορά του λαδιού ο ελεγκτικός μηχανισμός;
Οι απαντήσεις είναι πολλές και ποικίλες.
Από τη μία δεν υπάρχει ικανό προσωπικό για να ελέγξει το σύνολο της αγοράς κι από την άλλη η μειωμένη παραγωγή απειλεί το εισόδημα των ελαιοπαραγωγών. Η αυξημένη τιμή του προϊόντος στηρίζει την οικονομία ολόκληρων περιοχών, στις οποίες οι παραγωγοί αν δεν καλύψουν τα έξοδα καλλιέργειας θα ζητήσουν στρεμματική ενίσχυση για εφέτος, που μπορεί να ξεπεράσει και τα 200 ευρώ.
Η Ελλάδα έχασε την πρώτη θέση παγκοσμίως στην κατανάλωση ελαιολάδου
Οι καταναλωτές περιορίζουν την κατανάλωση λαδιού στη διατροφή τους και η Ελλάδα έχει ήδη πέσει στη 2η θέση της παγκόσμιας κατάταξης στην κατά κεφαλήν κατανάλωση ελαιολάδου με 10,3 κιλά ετησίως / άτομο έναντι 11,4 κιλών της Ισπανίας, που έχει, και εδώ, κατακτήσει την 1η θέση παγκοσμίως.
Στην 3η θέση ακολουθεί η Ιταλία με 7,1 κιλά, 5η η Συρία με 6,8 κιλά, 6η η Κύπρος με 6,3 κιλά, 7η η Πορτογαλία με 5,8 κιλά, 8η η Αλβανία με 5,2 κιλά, στην 9η θέση το Μαρόκο με 3,7 κιλά και την πρώτη δεκάδα κλείνει η Παλαιστίνη με 3,3 κιλά ετησίως.
Παρά τη δραστική μείωση της κατανάλωσης στη χώρα μας οι καταναλωτές θα πρέπει να κάνουν τώρα το κουμάντο τους για την προμήθεια ελαιόλαδου, ώστε να μην έχουν πρόβλημα να το βρουν την Άνοιξη. Ίσως να καταναλώσουν λιγότερο φέτος που οι τιμές είναι αυξημένες. Πάντως, ελαιόλαδο για να γίνει διακίνηση από τους εμπόρους, τους επόμενους μήνες θα είναι δύσκολο να βρει κανείς.
Κομβικός για την αγορά ο ρόλος Ισπανίας και Ιταλίας
Η Ιταλία και η Ισπανία είναι πλέον οι μεγαλύτεροι καταναλωτές ελαιολάδου στην ΕΕ, με ετήσια κατανάλωση περίπου 500.000 τόνων η καθεμία, ενώ η Ελλάδα είχε τη μεγαλύτερη κατά κεφαλήν κατανάλωση στην ΕΕ, με περίπου 12 kg ανά άτομο ετησίως. Συνολικά, η ΕΕ αντιπροσωπεύει περίπου το 53% της παγκόσμιας κατανάλωσης.
Ιταλία και Ισπανία με μικρές παραγωγές ελαιόλαδου φέτος προσπαθούν να βρουν ποσότητες λαδιού και από την Ελλάδα που ήδη η παραγωγή από πέρυσι είναι πολύ μειωμένη. Έτσι, πιέζονται τα όποια λιγοστά αποθέματα υπάρχουν.
Η Ιταλία και η Ισπανία είναι οι μεγαλύτεροι διακινητές ελαιολάδου παγκοσμίως. Έχουν τη δυνατότητα να αποθηκεύουν ποσότητες λαδιού για δύο και τρία χρόνια και είναι ενδεχόμενο να βγάλουν σύντομα τις τυποποιημένες ποσότητες λαδιού στην αγορά με υψηλές τιμές. Οι καταναλωτές θα προμηθευτούν περσινό και προπέρσινο λάδι σε τιμές που δεν ανταποκρίνονται ούτε στην ποιότητα, ούτε στο κόστος παραγωγής της πρώτης ύλης.
